In de zomer van 2014 schreef Jan Wietsma een feuilleton over het wel en wee in een accountantsmaatschap. Dit feuilleton leverde veel reacties van herkenning op. Er waren ook veel vragen. Vragen die veelal betrekking hadden op het voorkomen van problemen in een maatschap. De komende tijd zal Jan Wietsma voor AccountancyVanmorgen met enige regelmaat de samenwerking in een maatschap op een meer zakelijke manier insteken. Vandaag zijn eerste bijdrage.
Is uw maatschapsakte nog wel actueel?
Bij maatschap van Dongelen en Winters is het hommeles. Een van de vennoten -niet eens de oudste – heeft aangegeven te willen uitstappen. Hij heeft geen zin meer in het vak en wil graag meer tijd besteden aan zijn hobby bergbeklimmen. Daarbij heeft de vennoot in kwestie aangegeven dat hij conform de bepalingen in de maatschapsakte wil worden uitgekocht. In de maataschapsakte is onder andere bepaald dat de goodwill voor de maatschap op 1 maal de omzet van het afgelopen jaar wordt gesteld. Dit bedrag dient na rato te worden betaald door toetreders dan wel te worden betaald aan uittreders. In de maatschapsvergadering lopen de emoties hoog op. Een van de vennoten brengt in dat die goodwillberekeningsmethode helemaal niet meer van deze tijd is. Een andere vennoot dreigt ook op te stappen als de goodwill conform het bepaalde in de maatschapsovereenkomst wordt opgesteld. Een andere vennoot heeft uitgerekend dat wanneer twee mensen tegelijk op stappen de maatschap feitelijk failliet is. De vennoot die als eerst heeft aangegeven op te willen stappen, houdt voet bij stuk. De goodwill moet worden bepaald op één maal de omzet. Desnoods gaat hij naar de rechter.
Met enige regelmaat ben ik dit soort situaties tegengekomen. In de maatschapsakte is bepaald dat de goodwill op basis van een percentage van de omzet moet worden vastgesteld. Het kan ook voorkomen dat er vaste bedragen worden genoemd of dat er bepaalde formules moeten worden gehanteerd. Bepalingen opgesteld in de tijd dat iedereen die toe trad tot een maatschap dacht dat de bomen in de hemel groeiden en het aandeel alleen maar meer waard zou kunnen worden. Veel vennoten gingen er vanuit dat uitkoop van het aandeel in de maatschap voldoende was voor een redelijk riant leven op de oude dag. Inmiddels is dat tij gekeerd en in de praktijk blijkt dat veel maatschapsbepalingen over goodwill een blok aan het been zijn. Dat geldt echter niet alleen voor de maatschapsbepalingen. Soms zijn er ook bijvoorbeeld onzorgvuldige afspraken gemaakt over arbeidsongeschiktheid, de leeftijd waarop iemand moet opstappen, de wijze van afrekenen wanneer iemand opstapt en de hoogte van het maatschapskapitaal. Het zijn allemaal bronnen voor potentiële conflicten. Ik heb zelfs een keer meegemaakt dat een maatschap alleen ontbonden kon worden indien een van de vennoten zou komen te overlijden. U begrijpt de constellatie wanneer iemand van 75 jaar oud nog steeds vast wenst te houden aan deze bepaling in de maatschapsakte.
Voorkomen is beter dan genezen. Dat geldt ook voor een reguliere update van de maatschapsakte. Het kan geen kwaad om de maatschapsakte iedere vijf jaar grondig tegen het licht te houden. Denken we met elkaar nog steeds zo over een aantal zaken als vijf jaar geleden of zijn de omstandigheden misschien veranderd? Neem in de maatschapsakte in ieder geval op dat u jaarlijks na het vaststellen van de maatschapsjaarrekening de hoogte van de goodwill volgens een vaste formule vaststelt. Hou ook die formule eens in de vijf jaar tegen het licht. U kunt ook een externe deskundige vragen jaarlijks de goodwill vast te stellen. Sowieso is het verstandig om in de maatschap nu al de dialoog aan te gaan over het scenario waarbij het niet meer is toegestaan om goodwill te betalen bij toe- of uittreding. Wat gaat u dan met elkaar doen?
In de hierboven beschreven casus zijn de verhoudingen dankzij intensieve, externe begeleiding uiteindelijk genormaliseerd. Door meer te focussen op de belangen en minder op de maatschapsakte ziojn de betrokkenen tot een acceptabele oplossing gekomen. De eis van één maal de omzet ging van tafel. Achteraf merkten alle vennoten op dat het allemaal veel minder energie zou hebben gekost wanneer ze het onderwerp maatschapsakte tijdens een strategische sessie hadden geagendeerd.
Waarover ontstaan de meeste problemen in een maatschap? Zie hieronder de verkorte checklist inzake de punten die u in ieder geval periodiek moet afstemmen:
· Zijn de gegevens van de vennoten nog actueel?
· Vaststelling goodwill geschiedt volgens dynamisch model.
· Minimumkapitaal dat vennoten in de maatschap moeten aanhouden
· Terugbetalingsregeling in geval van uittreden. Zeker als de bank niet alles meer wil financieren.
· Arbeidsongeschikheidsregeling.
· Welke besluiten mogen met kwalitatieve en absolute meerderheid worden genomen?
· Arbeidsbeloning, wel/geen recht op overwerk?
· Wanneer mag een vennoot beroep doen op een winstuitkering?
· Hoe om te gaan met conflicterende belangen?
· De oudere vennoten willen niet meer investeren, de jongere vennoten willen dat wel.
· De accountants vinden een bepaalde investering noodzakelijk, de fiscalisten niet.
· Minimum aantal aanwezige, productieve en declarabele uren.
· Mogelijkheden part-time werken.
· Ouderschapsverlof, mantelzorg (impact participatiesamenleving).
· Leeftijd van uittreden (verhoging AOW-leeftijd)
· Benoemingsprocedure nieuwe vennoten.
· Dagelijks bestuur, inclusief bevoegdheden.
Jan Wietsma is onder andere als kennispartner verbonden aan Full Finance Consultants te Apeldoorn. U kunt zijn boek ‘Rumoer in de maatschap’ hier bestellen.
Geef een reactie