Accountantskantoren hebben een zeer hoge mate van foutenpreventie, maar zijn niet open over de gemaakte fouten. Dat blijkt uit verkennend onderzoek van de Vrije Universiteit, geïnitieerd door de NBA.
Rondom de accountant verandert alles steeds sneller. De accountant en de accountantsorganisatie moeten zich aanpassen om aan de verwachtingen en normen te voldoen, maar ook om productvernieuwing te realiseren die nodig is om op de veranderingen in te kunnen spelen. Daartoe is het verbeteren van het lerend vermogen noodzakelijk. Dit vereist onder meer dat, naast het streven om fouten te voorkomen (preventie), aandacht wordt besteed aan het omgaan met fouten (error management).
Overtredingen en fouten
Uit het verkennende onderzoek van de VU, bestaande uit een reeks interviews en 801 surveys onder accountants en accountancystudenten van de VU, blijkt in de eerste plaats dat accountants onvoldoende onderscheid maken tussen bedoelde en onbedoelde handelingen die leiden tot afwijkingen van normen en voorschriften. Dus tussen overtredingen en fouten. Hierdoor is onduidelijk hoe een gemaakte fout door de omgeving geïnterpreteerd zal worden en anticipeert men angstig op sanctionering die zou volgen op een overtreding.
Onduidelijke normen
Ook blijkt uit het onderzoek dat accountants de normen waaraan zij moeten voldoen niet altijd duidelijk vinden. Zij achten deze soms voor meerdere uitleg vatbaar. Hierdoor wordt het moeilijk om een fout of een overtreding vast te stellen. Er bestaat daarom behoefte aan eenduidige interpretatie van normen en regels.
Immaterieel
Een andere bevinding uit het onderzoek is dat accountantsorganisaties weinig tot geen aandacht besteden aan fouten in de (controle) werkzaamheden die geen of een immaterieel effect hebben op de jaarrekening. Hier wordt dan dus niet van geleerd. Volgens de onderzoekers moeten accountants gemaakte fouten, ongeacht de gevolgen, altijd analyseren om ervan te kunnen leren. Accountants analyseren hun fouten wel, maar er wordt vooral geanalyseerd om te corrigeren. In sommige gevallen wordt er zelfs geanalyseerd om een verdedigingswal op te werpen vanwege de angst die bestaat voor de negatieve gevolgen van een gemaakte fout.
Foutenpreventie
Accountantskantoren hebben een zeer hoge mate van foutenpreventie. ‘Ook al is een preventieve houding noodzakelijk, door te veel nadruk op preventie te leggen ontstaat het risico dat men fouten ‘ten koste van alles’ wil voorkomen en vermijden. Dit kan ertoe leiden dat weinig bereidheid bestaat om open over fouten te praten’, zo staat in het rapport te lezen. Uit de gehouden interviews blijkt dat openheid, als belangrijk element van een constructieve error management cultuur, wel degelijk wordt onderkend, maar dat er in de praktijk nog weinig mee wordt gedaan.
Positiever beeld
Uit het onderzoek blijkt ook dat partners, directieleden en bestuurders dikwijls een positiever beeld hebben van de mate van openheid, analyseren en leren in hun organisatie dan overige functieniveaus.
Geef een reactie