Als een onderneming er financieel niet goed voorstaat, mogen als bezuinigingsmaatregel leaseauto’s worden ingenomen. Dat oordeelt de kantonrechter in Alkmaar in een recente zaak tussen Univé Regio + en een medewerker.
De man werkte sinds 2002 als ICT-medewerker bij Univé Regio+ en rechtsvoorganger Univé Stellingland. Per 1 januari 2004 had hij een auto van de zaak. Die mag hij gebruiken ‘zolang dat om bedrijfseconomische redenen wenselijk is voor Univé Regio+’, staat in de overeenkomst. Vanaf 2015 is het steeds minder noodzakelijk om naar andere locaties te rijden en in 2018 moet de medewerker zijn leaseauto inleveren: hij rijdt minder dan 10.000 zakelijke kilometers per jaar. Vanaf 2015 is dat minimum opgenomen in de autoregeling. Voor het inleveren van de auto wordt de medewerker gedurende twee jaar financieel gecompenseerd. Maar de man weigert: hij heeft al lang een leaseauto en daarmee is het een arbeidsvoorwaarde geworden die door Univé niet eenzijdig mag worden gewijzigd, vindt hij.
Arbeidsvoorwaarde
De kantonrechter is het met hem eens dat de verstrekking van de leaseauto moet worden gezien als een arbeidsvoorwaarde. Het gaat om een vaste gedragslijn. ‘De verstrekking van de leaseauto is een wezenlijk onderdeel geworden van de voordelen die uit zijn arbeidsovereenkomst voortvloeien, met name ook omdat hij de leaseauto privé mag gebruiken’, overweegt de rechter. Bovendien heeft hij een tankpas. ‘Een dergelijk voordeel moet gelet op de aard en de duur daarvan worden aangemerkt als een arbeidsvoorwaarde. Het maakt daarbij niet uit of dat als een primaire of een secundaire arbeidsvoorwaarde wordt benoemd.’
Eenzijdige beëindiging toegestaan
Maar de door Univé gehanteerde autoregeling bevat wel het recht de verstrekking van de leaseauto eenzijdig te beëindigen. ‘In de arbeidsovereenkomst tussen partijen van 18 november 2002 staat geen eenzijdig wijzigingsbeding. Maar een eenzijdig wijzigingsbeding hoeft niet in de arbeidsovereenkomst zelf te zijn opgenomen. Dit beding kan ook geldig zijn als het in de Autoregeling 2015 zelf staat. Dat is hier het geval. In artikel 12 van de Autoregeling 2015 staat immers dat Univé kan bepalen dat de leaseauto in de daar genoemde gevallen moet worden ingeleverd.’ Univé heeft terecht een beroep gedaan op het wijzigingsbeding. ‘Er is namelijk voldoende gebleken dat Univé daarbij een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van gedaagde daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken.’
Bedrijfsmodel onder druk
Dat zwaarwichtige belang is het terugdringen van de kosten, aldus de rechter, die oor heeft voor de toelichting van Univé: ‘Volgens die toelichting moeten de bedrijfsactiviteiten van Univé op grond van richtlijnen van de Nederlandsche Bank volledig kostendekkend zijn en is Univé er in 2014 en 2016 door De Nederlandsche Bank op gewezen dat haar bedrijfsmodel voor de toekomst onder druk staat.’ Een aantal regionale kantoren boekt verlies op brandverzekeringen en bemiddeling. Daarnaast wordt een verdergaande teruggang in inkomsten verwacht, moeten de kosten omlaag, maar de premies ook. In dat kader is onder meer besloten om de leaseregeling aan te scherpen met een minimum aantal kilometers.
Belang medewerker weegt minder zwaar
Het inleveren van de betrokken auto scheelt Univé maandelijks € 985, een kleine € 12.000 op jaarbasis. Met een leaseauto heeft de man weliswaar geen kosten voor de aanschaf van een eigen auto, erkent de rechter, maar ‘op de zitting is gebleken dat daar tegenover staat dat gedaagde na inlevering van de leaseauto, vanwege het wegvallen van de fiscale bijtelling, € 300 netto per maand extra aan inkomen heeft, en dat aan hem een reiskostenvergoeding toekomt voor woon-werkverkeer van € 120 per maand.’ Daarnaast worden zakelijke kilometers vergoed. De man stelt € 500 per maand kwijt te zijn aan een eigen auto. ‘Daarvan uitgaande en gelet op het hiervoor genoemde wegvallen van de fiscale bijtelling en de reiskostenvergoeding, zal het financiële nadeel na beëindiging van de verstrekking van de leaseauto dus ongeveer € 80 per maand bedragen. Dat is een reëel nadeel, maar dat belang is, tegenover het belang van Univé, niet zodanig groot en zwaarwegend dat Univé daarom […] de verstrekking van de leaseauto niet mocht beëindigen.’
Bovendien geldt er een afbouwregeling gedurende twee jaar, waarbij de kosten van een eigen auto per kwartaal telkens met 1/8 minder worden vergoed. Die regeling is redelijk, aldus de rechter, maar Univé moet daarin ook de brandstofkosten betrekken. De man moet alsnog de leaseauto inleveren.
Lees hier uitspraak ECLI:NL:RBNHO:2019:1698
Geef een antwoord