
Sinds boekjaar 2022 moet je als accountant bij wettelijke controleopdrachten in de controleverklaring rapporteren over fraude en continuïteit. Waarmee moet je rekening houden? En heb je de expertise in huis om fraude(risico’s) in kaart te brengen?
De impact van de verplichting
Welke impact heeft de nieuwe verplichting op de jaarrekeningcontrolewerkzaamheden ? Concreet betekent het dat controleverklaringen bij een jaarrekening voortaan twee extra secties bevatten: ‘Controleaanpak continuïteit’ en ‘Controleaanpak frauderisico’s’. In die secties beschrijf je per klant specifiek wat de onderkende risico’s zijn, welke werkzaamheden zijn uitgevoerd en – wanneer mogelijk en relevant – wat de uitkomst daarvan was.
Waarom moet ik rapporteren over fraude?
De verplichting betekent dus extra werk. Dat is niet voor niets. Fraude kan een groot effect hebben op de reputatie van organisaties. Erger nog: het kan leiden tot grote financiële schade. Volgens toezichthouder AFM signaleert en adresseert de accountancysector fraude(risico’s) nog onvoldoende. Daarom staat dit onderwerp de komende jaren structureel op de toezichtagenda. De AFM laat een scala aan toezichtactiviteiten los op dit onderwerp. Zo wil ze voortgang zien bij de kwaliteit van de fraude(risico)analyse van de accountant en de uitvoering van de controlewerkzaamheden op frauderisico’s.
Wat verwacht de AFM van de accountant en ondernemingsleiding?
Je ontkomt dus als accountant niet aan extra inzet op dit onderwerp. Maar wat betekent dit in de praktijk? Laten we eens kijken naar de sectie ‘Controleaanpak frauderisico’s’ van de controleverklaring. Hierin beschrijf je hoe is ingespeeld op risico’s die kunnen leiden tot een afwijking van materieel belang als gevolg van fraude. Dat begint met een grondige risicoanalyse en documentatie. Daarbij ga je meer dan voorheen in op de mogelijkheid van fraude.
De basis van deze fraudeanalyse bestaat uit de systematische inschatting door de onderneming van fraude- en corruptierisico’s. En ook interne beheersingsmaatregelen die deze risico’s verkleinen. Voor de aanpak van frauderisico’s wordt dus ook iets verwacht van de ondernemingsleiding.
Alerte houding op aanwijzingen voor fraude
Bovendien vraagt het om een zeer kritische instelling bij de uitvoering van de controle. De inzet van forensische ervaring en fraudedeskundigheid ziet de AFM daarbij als pré. Vervolgens neem je (een combinatie van) elementen van de uitgevoerde werkzaamheden op in de controleverklaring. Je doet dit natuurlijk op basis van professionele oordeelsvorming waarbij je rekening houdt met de specifieke omstandigheden en de complexiteit van de controle. Het gaat om de volgende onderdelen:
- de frauderisico’s die aandacht vereisen bij de controle;
- een verwijzing naar eventuele toelichtingen in de financiële overzichten;
- een kort overzicht van de uitgevoerde werkzaamheden;
- een indicatie van de uitkomst van de werkzaamheden van de accountant;
- belangrijke waarnemingen met betrekking tot de aangelegenheid.
Met hoeveel extra werk moet ik rekening houden?
Maar hoe ver moet je gaan met deze extra werkzaamheden? Die diepgang – en de omvang van de rapportage – hangt af van een aantal factoren. Denk daarbij aan de onderkende risico’s, de omvang en aard van de organisatie en de bevindingen naar aanleiding van de werkzaamheden. Dit betekent dat de toelichting bij de jaarrekening en de tekst in de desbetreffende paragrafen in de controleverklaring uitgebreider zullen zijn naarmate de vermoedens en signalen van fraude duidelijker of de mate van continuïteitsrisico’s groter zijn. Of, met andere woorden: hoe minder er aan de hand is, hoe korter de rapportage.
Welke expertise heb ik nodig?
Ongeacht de complexiteit van jouw controleopdracht heeft de verplichting extra impact op jouw werk. Het vereist extra expertise. Maar heb je die specifieke kennis in huis? Dat zal in veel gevallen niet zo zijn. Hoe pak je dat dan aan? Welnu, Joanknecht Forensics & Recovery ondersteunt je. We doen dat op een manier die past bij jouw organisatie. Zo kunnen we het audit-team trainen. Maar we kunnen ook ondersteunen in de planningsfase van de audit. Of meewerken aan de uitvoering ervan. En natuurlijk zijn we altijd beschikbaar voor consultatie.
Het geven van een interne training
Zo kunnen jij en je collega’s zelfstandig aan de slag met de verplichte rapportage.
Betrokken zijn bij het controleproces
Structureel of op afroep
Frank Driessen is forensisch accountant bij Joanknecht
Geef een reactie