Het rommelt al een tijdje in gemeenteland wat de accountantscontrole betreft. Van oudsher zitten de Big Four-kantoren, met uitzondering van KPMG, stevig in deze markt. Maar er komen steeds meer geluiden naar buiten dat deze kantoren van de controles bij de kleinere gemeenten af willen.
Uit onderzoek van onderzoeksbureau BMC in opdracht van Binnenlandse Zaken blijkt dat 70% van de gemeenten de jaarrekening laat controleren door een accountant van een Big Four-kantoor. Te weten Deloitte, EY of PWC. KPMG is niet actief als controlerend accountant in de gemeentemarkt.
Noodklok
Verschillende (kleinere) gemeenten luiden echter de noodklok dat ze geen controlerende account kunnen vinden voor het komende boekjaar. De Groningse gemeente Eemsmond is één van die gemeenten. Nadat PwC het contract niet verlengde, is de gemeente al maanden op zoek naar een nieuwe accountant voor de controle van de jaarrekening van 2016. Ook drie andere Groningse gemeenten, Bedum, De Marne en Winsum, zitten zonder accountant. Zij kregen te horen dat Deloitte per direct de overeenkomst had beëindigd. Als reden gaf het accountantskantoor op dat zij door capaciteitsgebrek en de strengere kwaliteitseisen waaraan de accountancysector is gebonden, niet langer in staat is om de jaarrekeningen te controleren. De gemeenten hebben Deloitte aansprakelijk gesteld voor het per direct opzeggen van het nog lopende contract.
Gemeente Hof van Twente
Ook bij de gemeente Hof van Twente klinken soortgelijke geluiden. Deloitte heeft deze gemeente voorgesteld het afgesloten contract te ontbinden. Door landelijke ontwikkelingen in het sociale domein en tevens personele krapte, voorzag Deloitte problemen met de controle van de jaarrekening 2016. De auditcommissie van de gemeente heeft Deloitte laten weten verontwaardigd, maar vooral teleurgesteld te zijn. ‘Teleurgesteld omdat na een zorgvuldige aanbesteding Deloitte als beste uit de bus was gekomen’, zo vertelt de voorzitter van de auditcommissie Gerda Bruins-Veltkamp in de raadsvergadering van 28 november. Deloitte kwam in haar brief wel gelijk met een oplossing: het accountantskantoor stelt voor om de gemeente over te dragen aan Baker Tilly Berk. De gemeente heeft in de raadsvergadering besloten dit kantoor de opdracht te gunnen, voorlopig voor de duur van 1 jaar.
Gemeente Oude IJsselstreek
Net als veel andere gemeente had ook de gemeente Oude IJsselstreek problemen met de accountantscontrole bij het vaststellen van de jaarrekening 2015. De controleverklaring van Deloitte kwam te laat om de functie van de raad nog goed in te vullen, zo stelt VVD-fractievoorzitter Richard de Lange in de raadsvergadering van 24 november. Maar ook voor de jaarrekening 2016 heeft het accountantskantoor aangegeven niet te kunnen garanderen dat er nu wel een goede prestatie wordt geleverd. De Lange zegt daarover: ‘Ik en de Raad voelden ons daar aardig door geschoffeerd.’ Ook bij de gemeente Oude IJsselland wordt voorgesteld de accountantscontrole over te doen aan Baker Tilly Berk. De Raad is hiermee akkoord gegaan voor het controlejaar 2016, met een optie tot verlenging met twee jaar. Saillant detail is dat de accountant die de controle voor de gemeente bij Deloitte deed, dit nu ook bij Baker Tilly Berk gaat doen.
Signalen bereiken ook Plasterk
Minister Plasterk van BZK heeft ook signalen ontvangen dat gemeenten moeite hebben met het vinden van een accountant. In de commissievergadering van het sociale domein op 16 november jongstleden zei hij daarover: ‘Het is een private markt, dus gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor de inhuur van een accountant. Als een gemeente een glazenwasser inhuurt, bemoei ik me er niet mee. Maar op een goedkeurende accountantsverklaring rust een wettelijke verplichting, dus ik kan niet de andere kant op kijken.’ De minister is inmiddels in gesprek met zijn ambtgenoot van Financiën, de VNG en de NBA om het probleem aan te pakken. ‘Dit moet als een gemeenschappelijk probleem worden ervaren en opgepakt worden.’
Keuzes in cliëntenportefeuille
Deloitte laat in en schriftelijke reactie weten inderdaad minder gemeenten dan andere jaren te controleren. Het kantoor zegt keuzes te moeten maken in de cliëntenportefeuille. ‘Door de sterk toegenomen eisen in de laatste jaren om tot een toereikende accountantscontrole te komen en de verplichte roulatie en transitie van OOB’s is er grote druk komen te liggen op de beschikbare inzet en capaciteit van de mensen. Daarnaast is de complexiteit bij gemeenten en de overeenkomstige tijdsbesteding van de accountantscontrole fors toegenomen.’ Dit speelt volgens Deloitte bij de decentralisatie van onder andere het sociaal domein. Maar ook bij de samenwerkingsmodellen rondom processen en ICT van en door gemeenten. ‘Daarbij ervaren gemeenten ferme uitdagingen rondom de interne beheersing van dergelijke processen en uit zich dat bijvoorbeeld in een groot aantal niet goedkeurende verklaringen over het afgelopen jaar.’
Geef een antwoord