Het kabinet gaat van een koude kermis thuiskomen als het denkt dat de afkoop van pensioen in eigen beheer door DGA’s miljarden aan belastinggeld gaat opleveren. Dat stelt Theo Gommer, pensioenadvocaat en managing partner van pensioenspecialist Akkermans & Partners Groep in Tilburg, in De Telegraaf. “De ervaring leert dat maar 10% afkoopt.” De onduidelijkheden over de Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer zal volgens hem niet bijdragen aan afkopen.
DGA’s kunnen vanaf 1 juli geen pensioen meer opbouwen in eigen beheer. Zij kunnen kiezen voor het laten staan van het opgebouwde pensioen, het omzetten in een lijfrente-achtige oudedagsverplichting of voor afkopen van het pensioen. De overheid denkt door afkopen ruim € 3 miljard voor de schatkist te gaan ophalen. Maar gaat niet worden gehaald, zegt Gommer. “Er zijn nog zoveel onduidelijkheden én misplaatste ‘vraag & antwoorden’, dat de beoogde opbrengst écht niet gehaald gaat worden.” Zo is de pensioensituatie bij een scheiding niet duidelijk: “Zowel de hoogte, de vorm als de mogelijke notariële vastlegging. Zelfs de meest deskundige notarissen komen hier niet uit.”
Het Centraal Aanspraakpunt Pensioenen van de Belastingdienst heeft met de informatievoorziening de zaak niet eenvoudiger gemaakt, aldus Gommer. Er zijn al 30 ‘vraag en antwoord’-documenten gemaakt. “Sommige, bijvoorbeeld die over het informatieformulier, zijn al vier keer aangepast sinds 1 april.”
Korting door de neus geboord
Knelpunten zijn er te over. De pensioenkenner noemt bijvoorbeeld de situatie dat de DGA na 2015 is overleden. “Dan krijgt de partner, die recht heeft op een nabestaandenpensioen, geen korting over de fiscale voorziening per eind 2015 van in het voorbeeld € 190.000, maar slechts over het ‘toenmalige’ deel van de pensioenvoorziening van € 34.000. Dus alleen het deel dat achteraf gezien betrekking heeft op het nabestaandenpensioen. Omdat de ‘nieuwe’ voorziening voor het (direct ingaande) nabestaandenpensioen maar liefst € 389.000 bedraagt, wordt de nabestaande een korting over zo’n € 360.000 door de neus geboord. En moet bij afkoop daarover gewoon 52% belasting betalen. De nabestaande gaat dus zeker niet afkopen! De oplossing is gewoon de korting over € 389.000.”
Hoezo uitfaseren?
Een DGA die langer dan 5 jaar voorbij zijn AOW-datum is, mag het pensioen omzetten in een oudedagsverplichting, maar mag dat niet onderbrengen bij een bank. “Dat betekent dat de DGA alsnog tot z’n 85e vast zit aan de BV. Dus hoezo uitfaseren?” Een ingegaan (nabestaanden)pensioen moet, als het wordt omgezet in een oudedagsverplichting, uitgesteld worden tot op z’n vroegst 5 jaar voor de pensioendatum. “Dat levert dus niet meer belasting maar juist uitgesteld minder op. Raar. Dat de oudedagsverplichting niet uitgesteld mag worden tot na AOW-datum en geen enkele vorm van flexibiliteit kent, is natuurlijk een vreemde omissie in het huidige tijdsbestek.”
Volgens Gommer zal nog geen 10% van de DGA’s het pensioen in eigen beheer afkopen. “En dat zijn vooral ingegane, kleine pensioentjes. Als ik dat projecteer op de verwachting dat dit jaar 24% van alle DGA’s zouden gaan afkopen, dan kom ik op maximaal een belastingopbrengst van € 0,5 miljard. En die ‘andere’ miljard komt zeker niet binnen, als een DGA weet dat de korting in 2018 maar 25% en in 2019 maar 19,5% is.”
Ik vind deze beschouwing van de heer Gommer wel erg somber. Mijn eigen waarneming is dat veel gepensioneerde vrije beroepers overgaan tot afkoop. Heel snel in de situatie van alleenstaand of gehuwd in eerste echt en in gemeenschap van goederen getrouwd. Aan beide voorwaarden wordt in deze generaties nog vaak voldaan. En afkoop is dan zeer aantrekkelijk.Veelal gaat het om grote bedragen die als slotbetaling aan de belastingdienst worden overgemaakt. Vaak gaat het om bedragen van ettelijke tonnen. Ik weet alleen niet zeker of de administratie van de belastingdienst erop is ingericht om de hierover de juiste informatie op te leveren. Dus wellicht zal de eenmalige opbrengst van de afkoop nooit bekend worden.