Een ruime meerderheid van alle Nederlandse belastinghoogleraren heeft nog altijd banden met accountants- en advocatenkantoren, ook al is er al jaren kritiek op hun ‘dubbele pet’. Commerciële nevenfuncties zouden de onafhankelijkheid aantasten, waardoor gevoelige thema’s onvoldoende zouden worden onderzocht.
Big 4
Daarover schrijft de Volkskrant op basis van eigen onderzoek. Van de 61 belastinghoogleraren die een aanstelling hebben aan een Nederlandse universiteit, zijn er achttien (=30%) verbonden aan de vier grote accountantskantoren: PricewaterhouseCoopers (PwC), Deloitte, EY en KPMG Meijburg & Co. De Volkskrant omschrijft de Big 4 als ‘belangrijke architecten van de routes voor belastingontwijking door multinationals’. Daarnaast werken er 22 hoogleraren bij advocatenkantoren of andere bedrijven die belastingadvies geven.
65 procent
Bij elkaar heeft ruim 65 procent van de hoogleraren belastingrecht en fiscale economie een commerciële (bij)baan. Minstens twee hoogleraren hebben een leerstoel die wordt betaald door hun andere werkgever: PwC en Aegon Adfis. De Universiteit van Amsterdam telt de meeste dubbelfuncties. Tien van de twaalf hoogleraren (83%) hebben daar een betrekking bij een belastingadvieskantoor. Aan de Erasmus Universiteit zijn dat er acht van de tien (80%).
Rechtspraak
Naast bijbanen in de zakenwereld werken er ook vijf hoogleraren voor instanties als de Belastingdienst, de gemeente Amsterdam, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) en het Centraal Planbureau. Zestien hoogleraren hebben een nevenfunctie in de rechtspraak, als rechter-plaatsvervanger of raadsheer-plaatsvervanger, van wie er twaalf ook verbonden zijn aan een commercieel belastingadvieskantoor. Drie hoogleraren hebben naast hun universitaire aanstelling een volledige baan in de rechtspraak.
Iets afgenomen
Vijf jaar geleden deed de Volkskrant ook onderzoek naar de nevenwerkzaamheden van belastinghoogleraren. Toen had nog bijna driekwart een betrekking bij een commercieel kantoor. Dat percentage is nu gedaald, behalve bij de Big 4. Vijf jaar geleden was ruim een derde van alle belastingprofessoren verbonden aan PwC, KPMG, EY of Deloitte. Nu is dat 30 procent. Toenmalig staatssecretaris Eric Wiebes zei toen: ‘Vanuit het oogpunt van kenniscirculatie is het wenselijk dat hoogleraren nevenfuncties hebben bij advocaten- of accountantskantoren.’ Waarbij hij wel erkende dat ‘het risico op belangenverstrengeling’ nooit helemaal valt uit te sluiten.
‘Ongewenst’
De huidige staatssecretaris Hans Vijlbrief zit op een andere lijn. Onder zijn bewind zijn bijklussende fiscalisten niet meer welkom in adviescommissies van de regering over belastingontwijking en andere fiscale zaken. Hij wil commissies waarin mensen zitten die ‘niet gekleurd zijn door hun achtergrond’. Direct belang noemde Vijlbrief ‘niet gewenst’. Al zei hij later ook hoogleraren met een dubbelfunctie niet voor altijd uit te willen sluiten: ‘Dan snijd je je voor de toekomst van al die deskundigheid af.’
Bron: de Volkskrant
He verhogen van de “schamele schadeloosstellingen” voor hoogleraren e.d. toppers, is geen oplossing, de “Zuid As” kan altijd meer bieden en betalen. Het gaan missen van de signalen van de werkvloer wordt een gestadig groter groeiend probleem. Zolang alle betrokkenen, bewust of geheel onbewust, niet goed kunenn omgaan met de belangentegenstellingen blijft het een pad met ongedachte “bermbommen”