Om 8:25 uur stond er in Nederland 972 km file. Het was daarmee de drukste ochtendspits van 2022. Dat files geld kosten is bekend. Maar hoe bereken je wat de recordfile van deze ochtend de samenleving heeft gekost?
Volgens Rijkswaterstaat worden de directe kosten voor het verlies in reistijd berekend door te meten of in schatten hoeveel voertuigen en mensen in de files staan en hoe lang het oponthoud is. Het tijdverslies wordt in geld uitgedrukt met de zogenaamde Value of Time (VoT). Er wordt onderscheid gemaakt tussen personen- en goederenvervoer en tussen woon-werkverkeer, zakelijke en overige personenverkeer. De kosten van onverwacht oponthoud worden gewaardeerd met de Value of Reliability (VoR). Daarnaast zijn er zogenaamde uitwijkkosten voor het uitwijkgedrag, zoals rijden op andere tijden en via alternatieve routes.
Onderzoeksbureau
Er circuleren verschillende getallen. Een vrachtwagen in de file zou in 2018 een kleine 50 euro per uur hebben gekost. Maar econoom Henry Steenbergen houdt het op 200 euro per uur. Steenbergen heeft de 200 euro berekend door de huur van een vrachtwagen, de chauffeur, de brandstof, de afschrijving en gederfde omzet bij elkaar op te tellen. In Nederland berekent onderzoeksbureau Panteia in opdracht van de overheid de totale kosten van files. In 2019, het jaar voor corona, zouden files Nederland zo’n 15 miljard euro hebben gekost. In 2020 was er een daling van 70% omdat het aantal files drastisch daalde door lockdowns en verplicht thuiswerken.
Vlaanderen
Een paar weken geleden kwamen transporteconomen van de UAntwerpen met een exacte berekening van zowel de directe als de maatschappelijke kosten van files. De onderzoekers deelden de kosten voor de file op in directe kosten, zoals loon, rente en afschrijvingen, verzekering, transportkosten, brandstofkosten en onderhoudskosten. Daarnaast zijn er indirecte kosten. Die zijn echter zo situatie-afhankelijk dat daar geen rekening mee gehouden kon worden. Maatschappelijke kosten worden dan weer wel concreet gemaakt, zoals lucht- en geluidsemissies en verkeersongevallen. De onderzoekers pasten hun methodiek toe op een file van 15 kilometer op de E19 in Vlaanderen en kwamen op een kostentotaal van 202.766,91 euro, oftewel 13.428 euro per kilometer en 3.379 euro per minuut.
25 miljoen?
Op het hoogtepunt vanmorgen stond er in Nederland 972 kilometer file. Omgerekend zou dat volgens onze zuiderburen dus zo’n 13 miljoen euro hebben gekost. Ervanuit gaande dat de Belgische file van 15 km een uur duurde, lijkt het zinnig om naar het totaal aantal kilometer file per uur in de afgelopen ochtendspits te kijken. Om 7 uur stond er 190 km file, om 8 uur was dat 900 km, waarbij om half negen het hoogtepunt werd bereikt (972 km). Daarna nam de lengte van de files af naar 700 km om 9 uur en 350 km om 9:30. Om tien uur stond er nog 120 km. Op basis van de gemeten kosten in Vlaanderen zouden de files Nederland deze morgen dan zo’n 25 miljoen euro hebben gekost.
Bij ondernemen hoort óók risicomijding. Dus voorkom dat je ook maar de kans loopt om in de gebruikelijke en voorzienbare dagelijkse opstoppingen te komen. Dat vraagt om nadenken, dat is lastig. Er zijn vaak best andere momenten waarop geen congestie is. We maken die tenslotte met z’n allen. Daarnaast moeten we het als “waanzin” gaan beleven dat de Overheid miljarden besteedt om in 4% van de tijd de doorstroming te bevorderen.
(2 maal daags een file {echte stilstand} van een half uur is 4,16% van de beschikbare tijd)