Staatssecretaris Wiebes stelt de financiële besluitvorming van de Belastingdienst onder curatele. Het is een van de vier maatregelen die de staatssecretaris neemt om de besluitvormingscultuur binnen de dienst te verbeteren. Aanleiding is de totstandkoming van de populaire vertrekregeling bij de fiscus.
Dat schrijft hij woensdag in de brief aan de Tweede Kamer waarin hij de Kamer informeert over de vertrekregeling een het toegezegde “feitenrelaas”.
Populariteit vertrekregeling
De Belastingdienst staat voor een grote reorganisatie waarbij naar schatting 5000 banen zullen vervallen. Minstens 5.000 medewerkers verliezen dan hun werk, terwijl 1500 nieuwe data-analisten worden aangenomen. In januari 2016 startte een vrijwillige vertrekregeling om de mobiliteit binnen de Belastingdienst te bevorderen. De belangstelling voor de vrijwillige vertrekregeling was echter groter dan de verwachte 5000 fte. Daarom werd de regeling in juni aangepast en per 1 september gestopt.
Fouten in totstandkoming
Wiebes gaf eerder al toe dat een aantal zaken fout zijn gegaan rond de totstandkoming van de vertrekregeling. Er zijn door de dienst keuzes gemaakt die forse consequenties hebben gehad. De regeling werd door de langere verblijfsperiode in Switch, het dienstonderdeel dat is opgericht om de personele gevolgen van de herstructurering op te vangen, gecombineerd met de lange openstelling, met name voor de groep oudere medewerkers zo aantrekkelijk dat de uitstroom problematisch werd. De gronden waarop de keuzes bij de totstandkoming van de regeling zijn gemaakt, zijn in formele stukken niet traceerbaar, zo schrijft Wiebes. ‘Ik heb geconstateerd dat het samenstel van keuzes heeft geleid tot een regeling die tot ondoelmatige besteding van middelen heeft geleid.’ De uitgaven die gepaard gaan met de hogere dan verwachte uitstroom bedragen € 70 miljoen.
Fundamentelere ingreep nodig
Volgens de staatssecretaris laat de gang van zaken binnen de Belastingdienst veel vragen onbeantwoord waar het gaat om de besluitvorming binnen de dienst. De besluitvorming binnen de top van de Belastingdienst is slecht gedocumenteerd en daardoor slecht herleidbaar, aldus Wiebes. ‘Er is teveel vertrouwd op informele contacten in een kleine kring.’ De gang van zaken geldt niet alleen voor de totstandkoming van de vertrekregeling, maar past volgens Wiebes in de bredere cultuur om zaken die primair de Belastingdienst aangaan, dicht bij zichzelf te houden. Aangezien deze cultuur hardnekkiger is dan gebleken, is volgens Wiebes en minister Dijsselbloem een nog fundamentelere ingreep nodig.
Vier maatregelen
Daarom hebben beide bewindspersonen besloten om een commissie van wijzen in te stellen. Deze commissie gaat kijken naar de besluitvormingsmechanismen binnen de en de ingesleten mechanismes die daaraan ten grondslag liggen. In december van dit jaar doet de commissie aanbevelingen die om de besluitvormingsprocessen binnen de Belastingdienst te verbeteren, waarbij het gaat om cultuur, structuur en werkwijze. Ook wordt de financiële besluitvorming van de Belastingdienst onder curatele gesteld van de Inspectie der Rijksfinanciën (IRF). Het verscherpt toezicht geldt tot de verbetering van de besluitvorming, inclusief verankering van de politieke verantwoordelijkheid, binnen de Belastingdienst is zeker gesteld.
Aanstelling projectplaatsvervangend SG
Als derde maatregel wordt een projectplaatsvervangend Secretaris Generaal aangesteld om de ophanging van de Belastingdienst onder het kerndepartement versneld aan te passen. Tot slot zal de aansturing van de Belastingdienst op korte termijn al worden teruggebracht tot een Directeur Generaal-model dat gebruikelijk is in de Rijksdienst, waarmee afscheid wordt genomen van het model van een Raad van Bestuur.
Oppositie is kritisch
Veel oppositiepartijen zijn zeer kritisch over het optreden van Wiebes. Partijen hebben nog steeds vraagtekens bij de gang van zaken omtrent de totstandkoming van de vertrekregeling. Donderdag debatteert de Kamer verder over dit punt.
Geef een antwoord