De beroepseer van de accountant is de sleutel tot herstel van het vertrouwen in de beroepsgroep. Dat stellen compliance-adviseur en docent Arnout van Kempen en Margreeth Kloppenburg in het FD. Zij zijn als auteur en redacteur betrokken bij de bundel ‘Artikel 5. de beroepseer van de accountant’.
Het boek is een verzameling essays en interviews die volgens het FD oproept tot een soort ethisch reveil. Dat is volgens Van Kempen de enige manier om het vertrouwen in het accountantsberoep te herstellen. In dat beroep moet de beroepseer weer centraal komen te staan. “Verantwoordelijkheidsgevoel, professionalisme en een zeker idealisme, waar het beroep om moet draaien, zijn op de achtergrond geraakt. Het gevolg is dat de accountant een uitvoerder is geworden en zich niet langer eindverantwoordelijk voelt. Herstel van de beroepseer moet hem zijn vroegere positie teruggeven.”
Angstcultuur
In het boek komt onder anderen beoogd NBA-voorzitter Marco van der Vegte aan het woord. “We waren meer corporate dan dat we een professie hadden: flink uren maken, declarabel zijn en dan is de partner weer blij.” Behalve met een kritischer klant hebben accountants ook te maken met nieuwe regels en een strenge toezichthouder. Volgens hoogleraar accountancy Marcel Pheijffer heeft dat geleid tot “een angstcultuur, waar de nadruk bij de AFM en binnen de accountantsorganisaties is komen te liggen op sanctioneren in plaats van leren en verbeteren”. Daar ligt een van de problemen: “Als de norm wordt dat een accountant de toezichthouder tevreden moet houden, dan zijn we diep gezonken”, zegt Van Kempen.
Ethische dilemma’s
In het boek staan voorbeelden van accountants die vasthouden aan hun geloof in zichzelf, zoals accountant en internal auditor Thijs Smit. “Dat een regeltje x dit of dat zegt, dat zal wel zijn, maar wat is in de kern nu eerlijk of rechtvaardig. In situaties waar ik voor zware dilemma’s kwam te staan werd ik eerder beperkt dan gesteund door de regels.” Volgens Kloppenburg en Van Kempen zou ander onderwijs met meer nadruk op de ethische dilemma’s die achter de cijfers schuilgaan, helpen bij de bewustwording van accountants. Zonder te veel regels: “Je kunt alles regelen tot een getrainde aap het kan, maar dan krijg je geen mensen met intellect.”
Ei van Columbus is in huis
Een inkomensplafond voor accountants, zoals Jules Muis bepleit, is volgens Van Kempen geen oplossing. “In de kern is het voldoende om te appelleren aan het verantwoordelijkheidsgevoel van accountants. Jij wilde accountant worden. Dat brengt de verplichting met zich mee om zonder aanziens des persoons ethische grenzen te trekken.” Het zou helpen als er wat minder nadruk komt te liggen op handhaven, straffen en reguleren en wat meer op motiveren, aanmoedigen en vertrouwen. “Accountants hoeven helemaal niet op zoek naar het ei van Columbus, ze hebben het al in huis.”
Margreeth Kloppenburg schreef in december op deze site al een bijdrage over het boek.
Geef een antwoord