In de omkopingszaak rond Econosto Mideast heeft het Openbaar Ministerie (OM) PwC een transactievoorstel van 150.000 euro voorgesteld en het accountantskantoor heeft dit geaccepteerd, heeft justitie vrijdagmiddag bekendgemaakt. Het OM verwijt PwC strafbare betrokkenheid bij het openbaar maken van valse jaarrekeningen van Econosto Mideast.
door Misha Hofland
Omkoping en valsheid in geschrifte
Econosto Mideast is een dochterbedrijf van SHV, het grootste familiebedrijf van Nederland en eigendom van de familie Fentener van Vlissingen. In december 2016 meldde SHV, ook namens dochterbedrijven Econosto Mideast, Econosto en ERIKS, bij het OM dat er onregelmatigheden waren geconstateerd bij deze drie dochterbedrijven. Naar aanleiding van de melding ontstond het vermoeden dat Econosto Mideast zich schuldig had gemaakt aan niet-ambtelijke omkoping en dat Econosto Mideast, Econosto en ERIKS zich schuldig hadden gemaakt aan valsheid in geschrifte. Onder leiding van het OM startte het Anti Corruptie Centrum van de FIOD eind december 2016 een strafrechtelijk onderzoek.
Schikking en verdenking PwC
Met Econosto Mideast, Econosto, ERIKS, CMK en Mammoet Salvage werd in 2021 een megaschikking overeengekomen van in totaal 41.621.000 euro. Over wat er precies mis ging publiceerde het OM een uitgebreid feitenrelaas. Bij die gelegenheid werd door het OM ook bekendgemaakt dat het controlerend accountant PwC had aangemerkt als verdachte. Dat onderzoek liep toen nog.
Accountantskamer: ‘ogen nooit opengedaan’
Eerder had de Accountantskamer al een berisping opgelegd aan PwC-accountant Sander Gerritsen wegens gebrekkige controle van dochterbedrijf Econosto Mideast van SHV. Zijn collega Peter Jongerius ging vrijuit in de zaak, die door de AFM in 2018 was aangespannen. De tuchtrechter gaf de veroordeelde PwC’er er flink van langs. De Accountantskamer was van oordeel dat sprake was van ‘een groot aantal signalen’ waaruit naar voren kwam dat sprake was van een doorgaande praktijk van contante betalingen via ‘sales incentives’ waar de accountant geen inzicht in had. De Accountantskamer concludeerde dat de PwC’er ‘niet zo zeer zijn ogen heeft gesloten voor de aanwezige contante betalingen, maar dat hij ze niet heeft open gedaan’.
Nieuwe schikking
Inmiddels heeft PwC dus ook geschikt met het OM, voor een fractie van het bedrag dat de SHV-bedrijven op moesten hoesten. In een vrijdag gepubliceerd bericht spreekt het OM over ‘een accountantskantoor in Amsterdam’. Over het onderzoek meldt justitie onder meer: ‘Het OM onderzocht daarnaast ook de rol van het accountantskantoor in verband met de bij de Kamer van Koophandel ingediende jaarrekeningen van Econosto Mideast B.V. over de boekjaren 2009 en 2010. Uit dit onderzoek blijkt volgens het OM dat het accountantskantoor verwijtbare betrokkenheid bij de totstandkoming van de jaarrekening heeft gehad, die op een essentieel punt in kwalitatief opzicht niet overeenstemt met de werkelijkheid. Het OM vindt dit zeer kwalijk.’
Motivatie OM bij schikking
Daarnaast legt het OM uit waarom het tot een schikking is gekomen met PwC: ‘In het maatschappelijk verkeer moet erop vertrouwd kunnen worden dat een jaarrekening een getrouw beeld geeft van de werkelijkheid. Tegelijkertijd ziet het OM voldoende reden om ook deze zaak buitengerechtelijk af te doen. Medewerkers van het accountantskantoor hebben zich meewerkend opgesteld in het strafrechtelijk onderzoek, waardoor het verloop ervan werd bespoedigd. Daarnaast heeft de tuchtrechter zich al uitgesproken over de rol van enkele individuele accountants in het onderzochte feitencomplex. Ook heeft het accountantskantoor een aantal verbetermaatregelen getroffen om vergelijkbare situaties in de toekomst te voorkomen. Om deze redenen heeft het OM een transactievoorstel gedaan. Het accountantskantoor heeft dit voorstel geaccepteerd. Hiermee wordt strafvervolging voorkomen. Het OM ziet deze transactie als een passende en effectieve afdoening.
Reactie PwC
PwC laat desgevraagd weten: ‘PwC is akkoord gegaan met het transactievoorstel van het OM waarmee een punt wordt gezet achter een langlopende kwestie. Wij hebben onze volledige medewerking verleend aan het onderzoek van het OM en daarnaast verbetermaatregelen genomen naar aanleiding van de lessen die we uit deze casus hebben getrokken.’
Meer over de zaak Econosto en de rol van PwC daarbij vind je hier in het archief van Accountancy Vanmorgen.
Geef een antwoord