Voorafgaand aan het commissiedebat op 15 februari laat demissionair staatssecretaris Van Rij de Tweede Kamer weten wat er de afgelopen jaren bij de Belastingdienst is bereikt. Het zal voor het eerst zijn dat Van Rij de nieuwe Kamer tegenover zich ziet.
Bij zijn aantreden als staatssecretaris in 2021 was er een stevige opgave voor de Belastingdienst, laat Van Rij weten. Er moest op verschillende plekken achterstallig onderhoud worden weggewerkt. Er lag een ambitieus coalitieakkoord en er was een noodzaak om een stabiele meerjarige koers in te zetten: richting een moderne en meer flexibele Belastingdienst. Deze kabinetsperiode is die route uitgewerkt en zijn er belangrijke stappen gezet, aldus Van Rij.
- Zo is het voor burgers en bedrijven steeds makkelijker om belastingzaken snel en eenvoudig te regelen, met extra ondersteuning voor wie dat nodig heeft.
- Het aantal fysieke punten waar een belastingplichtige een medewerker van de Belastingdienst om hulp kan vragen is in korte tijd bijna verdubbeld van 21 in juli 2021 tot 41 eind 2024.
- Met de digitale balie biedt de Belastingdienst videobellen aan om persoonlijke hulp te krijgen.
- Ook kunnen burgers en bedrijven in steeds meer situaties een vordering direct betalen via iDeal.
FSV
Daarnaast heeft de Belastingdienst werk gemaakt van het herstellen van fouten waardoor burgers en bedrijven benadeeld zijn. Zoals bij de Fraude Signalering Voorziening (FSV) en de zogenaamde “selectie op de belastingaangifte”. Dit betrof het selecteren van aangiften inkomensheffing met een verhoogd risico op systeemfraude tussen 2012 en 2019 op andere dan fiscale kenmerken. Het onderzoek naar deze “selectie op de aangifte” is nu voltooid. Bij circa 2.500 aangiften konden geen voor fiscaal toezicht relevante en objectieve criteria worden teruggevonden. Dit betekent dat het risico bestaat dat aangiften onterecht zijn geselecteerd en daarmee burgers mogelijk geen gelijke behandeling hebben gehad. Van Rij: ‘Dit spijt mij en daar bied ik mijn welgemeende excuses voor aan.’ De hierdoor getroffen burgers komen in aanmerking voor een compensatie en worden hierover persoonlijk geïnformeerd in februari en maart 2024.
De Belastingdienst staat momenteel voor een aantal grote opdrachten, met name op het gebied van personeel, ICT en de privacywetgeving. De Belastingdienst heeft een grote wervingsopdracht, mede door de leeftijdsopbouw van het huidige personeel. Tot en met 2028 zal ongeveer 45% van de medewerkers uitstromen door het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Ondanks de structureel krappe arbeidsmarkt lukt het nog steeds om voldoende medewerkers te werven, aldus Van Rij. Naast het aantrekken van personeel is het belangrijk om personeel te behouden. Dit is in 2023 goed gelukt. Op 31 december 2023 was de bezettingsgraad 97%. Ondanks de formatie die bijna op orde is, moet de Belastingdienst keuzes blijven maken waar medewerkers op ingezet worden.
ICT
Er wordt veel werk verricht, maar niet alles kan. De noodzaak tot het maken van keuzes geldt ook voor de activiteiten op het gebied van ICT. In het Meerjarenportfolio, de langetermijnplanning van ICT-activiteiten, is in elk geval tot eind 2026 substantiële capaciteit gereserveerd om de noodzakelijke modernisering van de systemen door te voeren. De komende jaren moet de ingezette modernisering van de ICT afgemaakt worden, zodat de technische schuld door verouderde software conform planning wordt weggewerkt. Dat betekent dat daarna weer ruimte ontstaat voor nieuw beleid in bijvoorbeeld de ketens Vennootschapsbelasting, Inkomensheffingen en Loonheffingen.
AVG
Het werk aan compliantie aan de AVG vordert volgens planning. Zo is een vaktechnische structuur voor privacy-recht ingericht ter ondersteuning van medewerkers in de uitvoering, is een Functionaris Gegevensbescherming (FG) aangesteld en worden datalekken tijdig gemeld en afgehandeld. Ook is een inhaalslag gemaakt in de afhandeling van AVG-inzageverzoeken. Voor dit laatste is het proces (inclusief sturing) op tijdige afhandeling aangescherpt. Een belangrijke actie voor het voldoen aan de AVG is de beoordeling van alle in productie zijnde bedrijfsprocessen op compliantie. Nadat in 2022 en 2023 alle 791 bedrijfsprocessen zijn geïdentificeerd en gedetailleerd beschreven, is inmiddels 28% van de bedrijfsprocessen getoetst aan de AVG. Eind 2024 is de toetsing afgerond en zullen in ieder geval alle hoog risicovolle tekortkomingen met tijdelijke of permanente maatregelen zijn afgedicht.
Kerntaken
De Belastingdienst heeft de keuze gemaakt zich meer op zijn kerntaken te concentreren. Niet-fiscale taken vallen buiten de kerntaken en doen een beroep op de bestaande ICT- en personele capaciteit. Bij verzoeken voor nieuwe niet-fiscale taken geldt daarom het uitgangspunt “nee, tenzij”. In dit licht is ook besloten een aantal niet-fiscale taken buiten de Belastingdienst te organiseren. De uitgeplaatste taken hebben betrekking op de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme, op de economische handhaving van een aantal andere wetten en voor een nieuwe (niet-fiscale) toezichtstaak in het kader van de modernisering sanctiewetgeving. Deze komt tijdelijk bij de Belastingdienst te liggen, maar zal ook onderdeel zijn van de uitplaatsing. Voor deze uitplaatsing van taken is een kwartiermaker aan de slag om in overleg met andere ministeries een geschikte organisatie voor de taken te creëren. Een tweede kwartiermaker heeft als opdracht binnen de Belastingdienst de taken gereed te maken voor uitplaatsing. In samenwerking met de medezeggenschap zetten beide kwartiermakers het transitietraject in gang.
Andere relevante informatie
- Bij behandeling van het Belastingplan heeft uw Kamer de motie Van der Lee over de relatieve positie in de inkomensverdeling aangenomen. Uit een analyse van de Belastingdienst blijkt dat uitvoering van deze motie complex is en niet op korte termijn gerealiseerd kan worden. Dit is in de bijlage nader toegelicht. In overleg met het Kamerlid zal ik nader bezien hoe deze motie invulling te geven.
- Ten aanzien van de hersteloperaties waar de Belastingdienst aan werkt kan Van Rij melden dat het herstel van te veel geïnde vervolgingskosten nagenoeg voltooid is en het herstel van de te veel geinde invorderingsrente in het eerste kwartaal van 2024 van start gaat.
- Op basis van informatie uit de kalenderjaren 2019 t/m 2021 zijn belastingdiensten van 58 landen met elkaar vergeleken. Opvallend voor Nederland is de hoge mate van compliantie.
Download hier de Kamerbrief.
G Timmerman zegt
Waar ik zo nieuwsgierig maar ben/was is: wat er niet gelukt is. Niet in de ogen van de fiscus maar in de ogen van de doorsnee burger die al jaren geleden de moed heeft opgegeven om er iets van te kunnen begrijpen. Dat slaat dan om in niet meer willen bevatten. Neem als voorbeeldje nu eens (zie de recente publiciteit) de doorsnee ZZPér die zijn vak prima verstaat maar geen benul meer heeft van de simpele feiten dat Omzetbelasting(OB) toch iets anders is dan Inkomstenbelasting (IB) en dat de Omzetbelasting hem/haar/het niets kost en ook niets oplevert behalve dan de eervolle benoeming tot onbezoldigd Rijks- administrateur.