Het lijkt weer een eeuwigheid geleden. In juni 2011, midden in de crisis dus, wees de NBA via een open brief aan de Nederlandse vastgoedsector op een zestal risicogevoelige signalen. Zoals over de aanhoudende leegstand in de kantorenmarkt, de uitblijvende (her)financiering en vastgoedwaarderingsproblemen. Heeft de vastgoedsector iets gedaan met de waarschuwende woorden van de accountants? Dat valt bij nader inzien tegen.
Laat ik allereerst vaststellen dat de publieke managementletter met de veelzeggende titel ‘Zeg waar het op staat’ niet bepaald door de vastgoedsector is genegeerd. De handschoen is wel degelijk opgepakt. In 2012, toen de vastgoedcrisis nog flink voortwoedde, is er door tal van vastgoedpartijen en – organisaties flink overlegd, vergaderd, nagedacht en gebrainstormd om een adequaat antwoord te geven op de signalen van de ongeruste accountants. Tegelijk rees het besef in de vastgoedsector dat niet op alle signalen een adequaat antwoord kon worden gegeven. Zoals de structurele leegstand die de kantorenmarkt zou bedreigen. Daar valt vooralsnog weinig aan te doen. Er is duidelijk veel te veel op risico gebouwd. Dat betekent afwaarderen, desnoods tot aan de grondwaarde toe. Ondanks de enorme leegstand zien we vooralsnog geen omvallende kantorenmarkt. Sterker nog: steeds meer buitenlandse beleggers investeren in deze markt. De kantoren met leegstand gaan voor een appel en ei over naar beleggers die van een gokje houden en de wel goed verhuurde panden gaan naar degelijke, meest Duitse investeerders. Het marktmechanisme doet hier keurig zijn reinigende werk.
Anders is het met het tweede probleem waar de NBA de vinger op de zere plek legde. het enorme (her)financieringsprobleem bij vastgoedbedrijven met onderpand dat sterk in waarde is gezakt. Waar dat toe heeft geleid weten we nu inmiddels: de complete nationalisatie van bank-verzekeraar SNS Reaal in februari 2013 was daar indirect het gevolg. De NBA heeft het probleem terecht aangekaart maar had het nationalisatiescenario vast niet voor ogen gehad. Toont wel aan dat de vastgoedproblemen in Nederland een grote maatschappelijke impact hebben gehad. Nog steeds kampen veel banken met verliezen op hun vastgoedfinancieringsportefeuilles.
Wat de vastgoedsector ondertussen wel heeft gedaan, is meer regels en voorschriften voor taxaties op te stellen. Taxaties zijn de basis voor jaarrekeningen. Zo moeten taxateurs uitgebreider en vaker rapporteren om te voorkomen dat schoksgewijs grote verschillen in waarderingen aan het licht komen. Daarmee komt de sector vooral tegemoet aan de wens van toezichthouders AFM en DNB. Het Platform Taxateurs en Accountants (PTA) heeft in dat licht vorig jaar de definitieve lijst van maar liefst 28 aanbevelingen opgesteld. Maar het blijft afwachten of de kwaliteit van de taxaties wordt verbeterd. Zo is er nog steeds geen algemene database waarin alle transacties gevalideerd en verzameld worden en ontbreekt een algemeen taxateursregister met toezicht op de kwaliteit, naleving en sancties. Iedereen kan zich immers taxateur noemen. Zeggen waar het op staat, zover is het nog lang niet in het vastgoed.
Rogier Hentenaar
Rogier Hentenaar (49) is sinds 2009 mede-eigenaar en hoofdredacteur van Vastgoedjournaal.nl, het grootste online platform voor vastgoedinformatie in Nederland.
Geef een antwoord