De Algemene Ledenvergadering van de NBA heeft besloten de eed voor alle accountants in te voeren. Dat zat er dik in. De invoering stond immers niet ter discussie. Ik las dat er toch nog wat geprutteld is, vooral door accountants in business, maar dat mocht verder geen naam hebben. Zo doe je dat als NBA.
Mijn vrienden niet-accountants sturen mij hoonmailtjes over deze eed. Nee, zelfs het effect dat bij de buitenwereld werd beoogd, keert zich zo om in het tegendeel. Welk effect was bedoeld? Respect man. Zoiets als sporters tegenwoordig op hun mouw spelden. Ja, ook zij eisen respect.
De eed luidt ‘na amendering’ als volgt:
‘Ik ben mij ervan bewust dat ik als accountant dien te handelen in het algemeen belang.
Ik oefen mijn beroep uit met een professioneel-kritische instelling. In de uitoefening van mijn beroep als accountant laat ik mij leiden door fundamentele beginselen van integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid.
Ik houd mij aan de wetten en regelgeving die op mijn beroep van toepassing zijn.
Mijn professionaliteit brengt met zich mee dat ik geen handelingen verricht waarvan ik weet of behoor te weten dat die het accountantsberoep in diskrediet kunnen brengen.
Zo waarlijk helpe mij God almachtig/dat beloof/dat verklaar ik.’
De inhoud van de eed – en dat heb ik voorafgaand aan de ALV geschreven – is onzinnig. En dat bedoel ik letterlijk. Zinnigheid ontbreekt. Ik noem een paar dingetjes.
‘Als accountant’. Wat is een accountant? Wie is accountant?
Wikipedia: ‘Een accountant is iemand die beroepsmatig jaarrekeningen controleert, jaarrekeningen opmaakt of financiële administraties voert’.
Volgens van Dale: ‘iemand die zijn werk maakt van accountancy’.
Van Dale: accountancy is ‘het inrichten, bijhouden en controleren van de boekhouding van ondernemingen’.
Of ook: ‘Een accountant is een persoon die ingevolge de Wet op de Registeraccountants van 1962 of de Wet op de Accountants- Administratieconsulenten uit 1972 gerechtigd is de benaming accountant te voeren. Dit kan zowel de titel RA als AA opleveren’.
Zeker zijn er RA’s en AA’s die aan deze definities voldoen, die gerechtigd zijn zich accountant te noemen en dit volgens hun beroepsuitoefening ook zijn. Maar er zijn ook RA’s en AA’s die volgens deze definities niet het beroep van accountant uitoefenen en zich wel accountant zouden mogen noemen, maar dit niet doen omdat zij dat niet zijn. Het gaat om de meerderheid van alle AA’s en RA’s.
Er is niks mis mee dat de ALV de eed voor alle accountants verplicht stelt. Maar ik kan me niet onttrekken aan de indruk dat eigenlijk wordt bedoeld dat deze verplichting voor alle AA’s en alle RA’s geldt, dus ook voor de AA’s en RA’s die geen accountant zijn en zich zo ook niet noemen. En dat is dus onjuist. Natuurlijk, ik kan die eed ook afleggen, want ik treed nooit op ‘als accountant’. Dus het schaadt mij niet. Maar ik vraag ook om respect, al was het alleen maar zelfrespect.
‘Ik ben mij ervan bewust …’. Eerlijk gezegd: nee, lang niet altijd. Ik weet het wel, maar weten is iets anders dan je van datzelfde steeds maar bewust te zijn. In mijn achterhoofd? Soms zelfs dat niet.
En dat ‘algemeen belang’ zit mij dwars. Ik hoopte dat de NBA daar wel een antwoord op zou geven, maar ik heb niets gezien. Daarom maar weer naar internet:
- Het algemeen belang (Latijn: bonum commune) is datgene dat voor het welzijn van het volk in zijn geheel nuttig, gewenst of nodig is.
- Het algemeen belang is in feite het belang van IEDEREEN, dus niemand uitgesloten.
- Het welzijn of de voorspoed van het volk als geheel.
- Algemeen welzijn dat vaak als richtlijn van overheidshandelen geldt; het belang van de meerderheid, de algemeenheid; gemeenschapsbelang. Bijv. ~ dat staat tegenover persoonlijk belang.
Nu ik dit zo lees, dien ik eigenlijk nooit het algemeen belang. En ik denk u ook niet. Het belang van IEDEREEN? Ik kan me dat niet eens voorstellen. Het volk in zijn geheel? Dat is een abstractie die het nodige regentisme veronderstelt. Er zijn vast wel politici die zeggen te weten wat voor ‘het volk in zijn geheel’ weten wat goed is. Niet dat het goed is voor u en mij, maar wel voor ‘het volk als geheel’. Maar het is in mijn geval nog erger: beroepshalve houd ik mij bezig met particuliere belangen, en die staan – zie de laatste definitie – tegenover het algemeen belang. En soms – denk ik – niet alleen per definitie.
Samenvattend: ik dien geen algemeen belang waarvan ik niet eens weet wat het is; ik ben mij er vaak helemaal niet van bewust; ik ben geen accountant, alleen maar RA. U ziet, ik ben niet in de positie om deze eed af te leggen. Niet zonder verlies van zelfrespect. Ik zal die eed niet afleggen. U wel? Of schaadt het u niet? Kan het geen kwaad! Wat kan het schelen? Gemak dient de mens! Veel makke schapen in een kooi. Gedoe met je baas? Bah! Ik hoorde al zulke geluiden.
Wat gebeurt er met ons als we een eed niet meer ernstig nemen?
Drs. Joost Groeneveld RA RV
Joost Groeneveld is accountant in business, specialist in het waarderen van bedrijven en (oud)columnist van Accountancy Nieuws.
Laat accountants vooral doorgaan op de ingeslagen weg, deze eed afleggen en zich belachelijk maken. Deze eed gaat veel verder dan de Ifac Code of Ethics en is waarschijnlijk daarmee strijdig. De Code of Ethics legt het algemeen belang uit als volgt: “Therefore, a professional accountant’s responsibility is not exclusively to satisfy the needs of an individual client or employer. In acting in the public interest a professional accountant should observe and comply with the ethical requirements of this Code.” En in die ethische eisen komt het algemeen belang niet voor. Niemand weet trouwens precies wat het algemeen belang inhoudt.
Maar als u er voor past zich belachelijk te maken met deze eed, er is een alternatief: OvRAN. Zeker voor accountants in business het redelijke alternatief: een vergelijkbare titel, betere regels ook inzake PE, tuchtrecht, lagere contributie. Meldt U online aan via http://www.ovran.nl met de knop links boven. Voor echte accountantskantoren zijn er alleen wat kleinere problemen bij sommige verklaringen op te lossen.
Wat was het algemeen belang in 1940-45 ?
De eed is een nieuw statusspeeltje dat niets aan integriteit en kwaliteit toevoegt. Kan alleen handig zijn bij Tuchtrecht en strafrecht. Als dat het nut zou zijn brengt dat de waarde van het fenomeen eed in diskrediet en dat dient zeker niet het algemeen belang.
De betekenis van het begrip algemeen belang is cultuur / plaats bepaald en tijdsgebonden en daardoor niet te gebruiken als handvat om integriteit te bepalen.
In de Verenigde Staten heeft het algemeen belang een heel andere betekenis dan in NL hoewel de VS cultuurtechnisch deels met NL overeenkomsten heeft.
Wie durft het aan om te preciseren wat het algemeen belang was in 1940 – 45?
Volg onderstaande link en vorm uw oordeel of hier sprake is van het dienen van het algemeen belang (in de Verenigde Staten).
De accountant van deze firma zal ongetwijfeld volhouden dat deze constructie het algemeen belang dient.
http://accountantweek.nl/artikel/waarom-leent-microsoft-om-de-overname-van-linkedin-te-betalen
Ook openbaar accountants moeten zeggen: “aan deze kermis doen wij niet mee”.
Collega’s verenig u en zeg nee.
Recent ergens gelezen: een klokkenluider dient het algemeen belang. Anders, nu negatief, gesteld: het algemeen belang is niet het persoonlijke belang. Dus mag MIJN belang best in strijd zijn met JOUW belang. En beide -nog te vaak- met het algemene belang.
Een andere ook grote onbekende is de integriteit. En ook daar komen we zo niet even uit, als een politica ( Mevr. M. S ) van mening is (en gelijk heeft) dat deze mevrouw zelf wel zal uit maken wat haar integriteit is terwijl het mogelijk handelen -waar het over ging- in de ons omringende landen niet wenselijk wordt geacht.
Om maar even een tegengeluid te laten horen. Beste accountant collega’s u heeft een bij wet beschermd beroep. Dat zorgt voor een bijzondere positie binnen het maatschappelijk verkeer. Als ik dit aan studenten voorleg dan kijken ze mij vaak heel raar aan, dat is hun nooit verteld.
Vrijwel alle beroepen die bij wet ingesteld zijn hebben een eed. Denk even aan artsen, advocaten, notarissen. De artsen zijn misschien wel de beroepsgroep met de oudste eed. In de huidige artseneed is overigens ook de maatschappelijke rol van de arts vastgelegd. ” Ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving en zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen.”
En werkt een arts altijd voor heel de samenleving nee, maar hij erkent zijn rol in/voor de maatschappij.
Een andere beroepsgroep de advocaten hebben al een eed sinds 1531. Nieuw en misschien een beetje vreemde eend in de bijt zijn de bankiers. Die hebben tegenwoordig ook een eed, maar zijn niet een wettelijk vastgelegd beroep. Maar tijdens de crisis hebben we geleerd dat bankiers een een systeemrol hebben in de maatschappij. En die bijzondere rol vereist, dat heeft de maatschappij besloten, een eed van de bankier.
Nu terug naar het accountantsberoep. Het is eigenlijk gek dat we als beroep niet al veel de eed ingevoerd hebben. Dat paste bij onze maatschappelijke rol. Even plagen dat eminent grise als Joost hier nu moeite mee hebben is omdat ze in hun tijd dit inzicht niet hebben gehad. Maar Joost weet dat ik hem dat niet kwalijk neem. We kunnen niet ontkennen dat er in de afgelopen jaren iets is gebeurd. Ik noem even de accountancycrisis en de economische crisis. Door de accountancycrisis is het vertrouwen in het beroep afgenomen. In de economische crisis bleek dat wij als accountantsberoep ook een systeemrol hebben. Die systeemrol is dat we vertrouwen toevoegen aan het financieel economische stelsel. Dat is een heel belangrijke rol, kijk maar eens naar landen waar dat veel minder ontwikkeld is.
Kortom vanuit onze wettelijke en systeemrol is het niet meer dan logisch dat wij ons bewust zijn van die rollen. Daarbij hoort dus ook gewoon een eed, juist om ons nog eens heel bewust te maken van die unieke positie.
Ik heb voor u nog een kleine oefening. Pak de eed, ga voor de spiegel staan en spreek hem uit. Denk daarbij aan uw maatschappelijke rol. Voelt u iets daarbij, prima u mag door. Voelt u niets, doe het nog keer. Voelt u nog steeds niets, pak de telefoon bel de NBA en laat u uitschrijven.
@joost, schrijf je uit als accountant en noem je ook niet meer zo. Altijd maar zeuren over de regels voor accountants, maar het beroep niet als zodanig uitvoeren. Schrijf je dan uit ipv gaan zitten zeuren…