Het Nederlandse bedrijfsleven keert gemiddeld 49% van de winst uit als dividend. Dat is veel lager dan in de rest van het eurogebied, waar 83% van de winst wordt uitgekeerd. Vooral bij het MKB is de winstuitkering laag, blijkt uit onderzoek van DNB. Die zoekt oplossingen om het spaaroverschot te verminderen.
Zowel het MKB als het grootbedrijf heeft een spaaroverschot, blijkt uit het DNB-onderzoek, waarbij het spaaroverschot voor het eerst is uitgesplitst naar type bedrijf. Vorig jaar bereikte het Nederlandse overschot op de lopende rekening met 11% van het BBP een nieuw record. Dat komt vooral door bedrijven: tussen 2000 en 2017 waren niet-financiële bedrijven goed voor 80% van het spaaroverschot.
MKB keert gemiddeld 30% uit
Winstuitkeringen en investeringen houden geen gelijke tred met de stijging van de winsten. ‘Bij het MKB zijn vooral de winsten op binnenlandse productie toegenomen, wat weerspiegeld wordt in een daling van de arbeidsinkomensquote.’ Bij het grootbedrijf zijn de winsten vooral toegenomen door hogere inkomsten uit buitenlandse investeringen. In de periode 2000-2017 bedroeg de gemiddelde dividenduitkering van het MKB 30% van de behaalde winst, terwijl dat bij het grootbedrijf 53% was. Wel schommelt het percentage; in 2014 piekte de gemiddelde winstuitkering bij het MKB bijvoorbeeld naar ruim 65%.
Krediet knelpunt
DNB verklaart het spaaroverschot bij het MKB onder meer met fiscale prikkels voor DGA’s om winst in te houden. ‘Doordat een DGA zowel werknemer, eigenaar als bestuurder is binnen het bedrijf, beschikt de DGA in de praktijk over vele mogelijkheden voor zogenoemde belastingplanning.’ Ook heeft de financiële crisis ervoor gezorgd dat het MKB meer is gaan sparen om een groter deel van de investeringen te financieren met interne middelen. ‘Hier speelt mogelijk mee dat het MKB minder afhankelijk wil zijn van bancaire kredietverlening, omdat de beschikbaarheid van deze financieringsbron tijdens de crisis geringer bleek te zijn.’ DNB wijst erop dat het renteverschil tussen kleine en grote bedrijfsmatige leningen is toegenomen. ‘Ook ten opzichte van het eurogebied geldt dat het renteverschil tussen kleine en grote leningen in Nederland relatief groot is.’
Het grootbedrijf spaart veel, maar doet ook grote investeringen. ‘Het spaaroverschot van het GB, dat voor zo’n 85% is gelokaliseerd bij Nederlandse multinationals, hangt vooral samen met een toename van directe buitenlandse investeringen. Bij de berekening van het spaaroverschot worden wel de binnenlandse investeringen in mindering gebracht op de besparingen, maar niet de buitenlandse investeringen. Een sterke aanwezigheid van hoofdkantoren van multinationals heeft zodoende een opwaarts effect op het spaaroverschot van een land.’
Aanpassen regels DGA
Om het spaaroverschot terug te dringen, zou de fiscale regelgeving voor DGA’s kunnen worden aangepast. ‘Daarnaast is het wenselijk om eventuele knelpunten in de kredietverlening aan het MKB te verminderen. De oprichting van een kredietregister kan mogelijk helpen om transactiekosten bij kredietverlening te verlagen en daarmee het effectieve kredietaanbod te verbreden.’ De lagere arbeidsinkomensquote bij het MKB kan duiden op loonruimte bij bepaalde bedrijven, aldus de toezichthouder.
Geldstromen grootbedrijf fiscaal gerelateerd
Bij het grootbedrijf hoeft niet direct sprake te zijn van een onevenwichtigheid omdat het spaaroverschot vooral samenhangt met toenemende buitenlandse investeringen. ‘Wel lijken de grote financiële stromen tussen dochter- en moederbedrijven van Nederlandse en buitenlandse multinationals deels fiscaal gerelateerd. Voor zover hiermee dubbele belastingheffing wordt voorkomen is die niet onwenselijk. Nader onderzoek is echter nodig om te kijken in hoeverre dit ook gedreven wordt door belastingontwijking. Dit laatste kan de belastinggrondslag ondermijnen, belastingcompetitie tussen landen in de hand werken en het level playing field tussen MKB en grootbedrijf verstoren door verschillen in lastendruk.’
Tsja nu mag het MKB weer opdraaien voor de gevolgen van de kredietcrisis. Spaar je in je bedrijf om straks te kunnen investeren of een crisis te overleven omdat banken niet meer financieren, ,mag dat weer niet. Straks betaal je alleen maar belasting en ben je failliet, wil men dat dan?
Een (mogelijke) oorzaak van het ‘oppotgedrag’ van MKB-ers is het zwalkende (fiscale) beleid van de laatste kabinetten (dank u, heer Rutte!), de immer toenemende regeldruk en dito financiële lasten. Dit draagt niet bij aan het vertrouwen en de rechtszekerheid van MKB-ers. Vanaf volgend jaar lekker WABben. Natuurlijk wil je dan nog een (extra?) slag om de financiële arm houden.
Alle MKB-ers veel wijsheid gewenst!