De accountant speelt een belangrijke rol bij het vaststellen van de (dis)continuïteit van de onderneming. Niet alleen als het gaat om het geven van een verklaring bij de jaarrekening 2019, ook als het gaat om het inschatten van de overlevingskansen van een onderneming voor de komende maanden. Daarbij ontkomt de accountant er niet aan om financiële triage toe te passen.
Want niet alle ondernemingen zullen de huidige Corona-crisis overleven en het is belangrijk dat de accountant hier klare wijn schenkt en de ondernemer die het niet of waarschijnlijk niet gaat redden duidelijkheid geeft om daarmee ook de kosten van verlies te beperken. Dat dit in sommige gevallen indruist tegen het gevoel dat je als accountant een ondernemer altijd moet helpen is begrijpelijk, maar als accountant moet soms lastige en vervelende boodschappen brengen.
Vooruitschuiven
Laat ik maar beginnen met de opmerking dat dit een artikel is dat gaat over een onderwerp dat accountants en ondernemers het liefst zo ver mogelijk voor zich uitschuiven. Namelijk het moment dat het besluit moet worden genomen om de bedrijfsactiviteiten om financiële redenen te staken. Toch zal het de komende tijd in veel gevallen een onoverkomelijk feit zijn dat ondernemers gedwongen worden om te stoppen met hun onderneming. Als accountant speel je daarbij een belangrijke rol, waarbij het belangrijk is dat je in voorkomende gevallen de principes van de financiële triage toepast.
Financiële triage
Financiële triage houdt in dat je als accountant op basis van de kasstroom en bedrijfseconomische en bedrijfskundige inzichten inschat wat de overlevingskansen zijn van een onderneming. De uitkomsten van deze analyse zijn vervolgens het startpunt om met de ondernemer het gesprek aan te gaan over het al dan niet beëindigen van de onderneming.
In de kern gezond
Een term die door financiers en de overheid veelvuldig wordt gebruikt en toegepast is dat de onderneming in de kern financieel gezond moet zijn, wil deze onderneming de Coranacrisis overleven. Dat houdt concreet in dat onderneming – na gebruikmaking van bijvoorbeeld de NOW-regeling, de mogelijkheid om belastingen achteraf te betalen en wellicht afspraken met financiers over uitstel van aflossingen – in staat is om zichzelf financieel te bedruipen. Waarbij het belangrijk is dat de onderneming zicht heeft op een zodanig herstel van de kasstroom dat uiteindelijk weer aan alle financiële verplichtingen kan worden voldaan.
Overbruggingskrediet
Dit principe geldt ook als voorwaarde voor het verstrekken van een overbruggingskrediet. Een onderneming moet in de kern gezond zijn, waarbij een verstrekt overbruggingskrediet op grond van de zogenaamde BMKB-C regeling binnen twee tot drie jaar moet worden terugbetaald.
Bepaal de toekomstige aflossingscapaciteit
Het is dus belangrijk om te bepalen of de toekomstige kasstroom voldoende is om aan alle financiële verplichtingen te voldoen. Waarbij geldt dat:
- De fiscus in principe na drie maanden uitstel moet worden betaald.
- De reguliere rente- en aflossingsverplichtingen na maximaal een half jaar moeten worden hervat.
- Een eventueel verstrekt overbruggingskrediet binnen twee tot drie jaar moet worden terugbetaald.
- Financiële verplichtingen die samenhangen met de bedrijfsvoering normaal uit de reguliere kasstroom kan worden voldaan.
Kortom een in de kern gezonde onderneming heeft de veerkracht, om al dan niet met hulp van overheidsmaatregelen, financiers en wellicht toeleveranciers, na afloop van de Corona-crisis weer aan zijn financiële verplichtingen te voldoen.
Twijfelachtig
Nu is er ook een categorie waarbij het twijfelachtig is of zij deze Coronacrisis zullen overleven. Ook al maken ze gebruik van de faciliteiten die de overheid ter beschikking stelt. In veel gevallen zullen financiers ook niet bereid zijn om deze ondernemers een zogenaamd overbruggingskrediet al dan niet met een BKMB-C te verstrekken. Dat heeft alles te maken met de omstandigheid dat de overheid van de financier vraagt om de zogenaamde kans op wanbetaling in te schatten. Met andere woorden: de financier zal alleen gebruik maken van de BMKB-C regeling voor een onderneming als de financier er zelf er ook van overtuigd is dat een financiering verantwoord is. Als een ondernemer met een dreigend financieringskort geen gebruik kan maken van een overbruggingskrediet, leverancierskrediet, factoring of tijdelijke werkkapitaalfinanciering van een fintechpartij, dan zal de ondernemer na moeten gaan of hij zijn kasstroomprobleem kan oplossen door versneld zijn debiteuren te innen, zijn voorraden af te bouwen of afspraken te maken met zijn crediteuren over latere betaling. Ook kan de ondernemer onderzoeken of hij geld kan lenen bij familie, kennissen en vrienden.
In al deze gevallen geldt dat je als accountant zeer kritisch moet zijn in het begeleiden van ondernemers die met dergelijke omstandigheden te maken hebben. Waarbij het goed is om je er als accountant zelf van te overtuigen dat de oplossingen die de ondernemer zoekt inderdaad voldoende kunnen zijn om de Coronacrisis het hoofd te bieden. Neem daarbij mee dat de fiscus van ondernemers die na drie maanden uitstel nog niet kunnen betalen een verklaring van een bijvoorbeeld een accountant verlangt over de continuïteit.
Zeker niet
Helaas is er ook een categorie ondernemers waarbij een prognose van de kasstroom nu al duidelijk maakt dat zij het – ondanks alle regelingen van de overheid en de financiers – niet zullen gaan redden. In dit soort gevallen zult u met de ondernemer moeten bespreken op welke wijze de bedrijfsactiviteiten het beste kunnen worden afgebouwd om de financiële schade voor zowel de ondernemer zelf als de stakeholders te beperken. Dat dit lastige gesprekken zijn en veel financieel en persoonlijk leed voor de ondernemer in kwestie kunnen betekenen is duidelijk. Toch is het je taak als accountant om dit gesprek aan te gaan.
Branches waarbij het voor veel ondernemers lastig zal zijn om de Coronacrisis te overleven zijn:
- De evenementenbranche en hieraan gerelateerde bedrijven;
- Een groot deel van de horeca;
- Toerisme;
- Vrijetijdsbesteding (waaronder sport- en fitnesscentra);
- Transport;
- Uitzendbranche.
Branches waarbij een deel van de ondernemers het lastig zal hebben om de Coronacrisis te overleven zijn:
- Detailhandel non food (uitgezonderd bouwmarkten en tuincentra);
- Paramedische beroepen;
- Persoonlijke dienstverlening;
- Winkelvastgoed;
- Zakelijke dienstverlening (zoals kleine advocatenkantoren).
Schroom
Nu weet ik dat accountants een zekere schroom hebben om met hun klant het gesprek aan te gaan over een gedwongen einde van de ondernemingsactiviteiten. Ik denk dat een accountant die zijn vak serieus neemt zelf ook inziet dat een dergelijk gesprek – hoe spijtig ook – onvermijdelijk is. Daarbij dienen we in ons achterhoofd te houden dat accountants tijdens de kredietcrisis van curatoren en financiers het verwijt kregen dat zij ondernemers te lang de hoop gaven dat het uiteindelijk allemaal wel goed zou komen.
Alternatieven
Nu is het natuurlijk belangrijk om met de ondernemer eerst alle alternatieven te verkennen, voordat er definitief wordt overgegaan tot het beëindigen van de bedrijfsactiviteiten. Bij het verkennen van deze alternatieven is het belangrijk om gebruik te maken van de inzichten uit de management-accounting en de bedrijfskunde. Onderzoek als accountant, samen met de ondernemer, naar welke mogelijkheden er zijn om het business- en verdienmodel te wijzigen. Een al dan niet digitale brainstormsessie met de ondernemer en wellicht enkele stakeholders kan hierbij al veel nieuwe inzichten opleveren. Een data-analyse van de bij de onderneming aanwezige bestanden kan eveneens nieuwe inzichten opleveren en richting bieden bij het aanpassen van het business- en verdienmodel. In een komend artikel zal ik hier verder op ingaan.
De Coronacrisis zorgt er helaas voor dat ook ondernemingen het financieel niet gaan redden en om die reden moeten stoppen met de bedrijfsactiviteiten. Als accountant doe je er verstandig aan om voor al je klanten financiële triage toe te passen en met ondernemingen die in de kern niet financieel gezond zijn vroegtijdig het gesprek aan te gaan om zo de financiële en persoonlijke schade voor zowel de ondernemer als zijn stakeholder te beperken.
Jan Wietsma
Om je als accountant te helpen bij de vraag welk actie het meest gewenst is bij een onderneming bijgaand een tabel met de meest voorkomende situaties.
Situatie | ||||
De onderneming is in de kern gezond | Ja | Nee | Nee | Nee |
De fiscus kan na drie maanden worden betaald | Ja | Ja | Nee | Nee |
Na zes maanden kan er weer worden voldaan aan de aflossings-verplichtingen | Ja | Ja | Nee | Nee |
Er kan een overbruggingskrediet worden verstrekt | Ja | Nee | Nee | Nee |
Een verstrekt overbruggingskrediet kan binnen drie tot zes maanden worden terugbetaald | Ja | N.v.t | N.v.t | N.v.t |
Overige financiële verplichtingen kunnen normaal worden voldaan dan wel het is mogelijk om hierover afspraken te maken | Ja | Ja | Nee | Nee |
Er kan een financiering bij familie of vrienden worden verkregen | Ja / niet nodig | Ja | Ja | Nee |
Er zijn andere business- en verdienmodellen mogelijk | Ja | Nee | Nee | Nee |
Actie accountant | Houd de onderneming scherp | Het voortbestaan gaat gepaard met de nodige risco’s. Wekelijks de vinger aan de pols houden is noodzakelijk | De kans dat deze onderneming het financieel redt gaat gepaard met grote onzekerheden. Ga het gesprek aan met de ondernemer over het mogelijk beëindigen van de bedrijfsactiviteiten | Ga met deze ondernemer het gesprek aan over het beëindigen van de bedrijfsactiviteiten |
______________________________________________________________________________________________________________________
Geef een reactie