Top 30 Accountantskantoren: Zonnige tijden voor corona

Voor de 15^e keer presenteren we de top 30 accountantskantoren. Het globale beeld is ‘zonnig’. Zeker wanneer we naar de omzetperformance in 2019 van de top 30 kantoren kijken. Daarnaast hebben we dit jaar opnieuw de ‘audit top 30’. We zetten de meest in het oog springende zaken op een rij.

Er zijn meer winnaars dan in eerdere jaren, maar groei wordt nog steeds niet eerlijk verdeeld. En er is een nieuwkomer in de lijst! In absolute bedragen uitgedrukt zijn de verschillen groot. Met 4,9% groei is bij Deloitte het bedrag in euro’s spectaculair. Het kantoor behaalde als eerste accountantskantoor een omzet van meer dan € 1 miljard. In percentage uitgedrukt is het echter niet het kantoor met de hoogste groei.

Omzetten in € miljoen, omzet per fte in €1.000

Nieuwkomer ETL

Dit van oorsprong Duitse kantoor komt op nr. 28 binnen in de lijst met ruim € 25 miljoen omzet. ETL duwt Bol Adviseurs uit de top 30. We verwachten dat ETL geen eendagsvlieg is en de komende jaren nog wel stappen gaat maken in de top 30 accountantskantoren richting de top 20. ETL is wel een afwezige in de audit top 30.
We houden overigens de kantoren vanaf plek 31 ook goed in de peiling omdat de omzetverschillen niet heel groot zijn. Bentacera en Bol staan qua omzet net onder de rand van de top 30.
We willen hier ook nog refereren aan het verleden. In de top 30 accountantskantoren van 2009 stond KroeseWevers met € 24 miljoen omzet op plaats 20. Elf jaar later is € 24 miljoen omzet net genoeg voor plek 29 of 30 in de lijst. Zo zien we een positieve omzetontwikkeling in de laatste jaren in de top 30 accountantskantoren. Wij zijn wel benieuwd naar het corona-effect op de omzetten van kantoren in dit boekjaar.

Sterkste stijger

Vorig jaar was RSM al een stevige stijger. Dit jaar doen ze dit niet dunnetjes, maar dik over. RSM komt uit op een omzet van € 60 miljoen, € 21 miljoen erbij. Zie het kader voor de achtergrond van deze spectaculaire groei. RSM gaat met een grote sprong van plaats 20 naar plaats 16 in de lijst.

Andere sterke stijgers zijn KroeseWevers (+14,5%), Grant Thornton (+14%) en natuurlijk het hier jaarlijks terugkerende Visser & Visser (+13,8%). Voor Visser & Visser is het 30-jarig bestaan met ruim € 30 miljoen omzet opgevrolijkt. Autonome groei is de kracht van Visser & Visser. Het kantoor groeide in het afgelopen jaar meer dan 10%.

Baker Tilly echte daler

Een van de echte dalers is Baker Tilly. Het kantoor noteerde 4,2% minder omzet. Koenen en Co is met een min van 0,4% geen grote daler. Schipper Accountants blijft in omzet gelijk. Gemiddeld laat de top 30 een fraaie omzetgroei zien. Vanuit perspectief van arbeidsmarktkrapte en aantrekkelijke werkgever is dit een goede ontwikkeling. Eén opmerking is hierbij op zijn plaats. De eerste 2,5% à 3,5% omzetstijging wordt normaliter wel veroorzaakt door verhoging van de tarieven. Dit hoort bij een grotere vraag naar diensten en krapte van personeel. Vanuit dat perspectief zou je kunnen stellen dat ook PKF Wallast, Accon avm en Countus niet groeien, maar sec door tariefsverhoging hun omzet laten stijgen.

Lichte stijging gemiddelde omzet per fte per jaar

Inmiddels een bekend kengetal. Bijna traditioneel zit ABAB nog onder de € 100k per fte. Aan de andere kant van het spectrum staat het Dordtse Verstegen accountants en adviseurs, dat net na EY maar voor PwC op de tweede plaats in de omzet/fte-lijst staat. Verstegen viel vorig jaar al op in de audit top 30 met het hoogste percentage aan auditomzet afgezet tegen de totaalomzet en heeft in het afgelopen jaar de omzet per fte verder weten te verhogen. Gemiddeld ligt de omzet per fte voor de gehele branche nu op de bijna € 150k. Nemen we de Big Four niet mee in dit overzicht dan komen we uit op een gemiddelde omzet per fte van rond de € 120k. De groep van oorsprong agrokantoren (Accon avm, Alfa, Countus, Flynth) aangevuld met Schipper Accountants houdt de omzet per fte gemiddeld tussen de €100k en €110k.

Afwijkingen

Ten opzichte van de vorige jaren zien we dit jaar een redelijk aantal verschuivingen in de lijst. Naast RSM, van plaats 17 naar 14, maakt ook Visser & Visser een sprong van 26 naar plaats 23. Bol Adviseurs valt net buiten de top 30. We willen hen toch noemen, want Bol is al jaren een kantoor met een mooie omzet per fte (vorig jaar €137k). Een omzetgroei van bijna 10% was niet voldoende om in de top 30 te blijven.

Auditomzet

Controle van jaarrekeningen en assurance is het exclusieve werkdomein van de accountant. Vorig jaar hebben we voor het eerst een uitgebreide top 30 audit gemaakt. Daarbij kwamen er toch wel een paar verrassingen naar boven drijven. Ook dit jaar zien we een aantal reguliere top 30 kantoren die niet in de audit top 30 terugkeren. ABAB, Countus en ETL omdat ze geen opgave van de auditomzet hebben verstrekt. Ruitenburg omdat hun auditomzet net buiten de top 30 valt. Lees ook het aparte bericht hierover.

*= x € miljoen

**  EY, PwC en Deloitte cijfers 2019/2020

Net zoals vorig jaar vallen Q-Concepts – 75% van hun omzet komt uit de auditpraktijk en zij geven aan meer dan 700 jaarrekeningen te controleren – en Van Ree – met een forse portefeuille in de jaarrekening van onderwijsinstellingen – op met een plaats in de audittop 30. Beide kantoren hebben een stevige auditomzet, waarbij Q-Concepts opvalt door de forse stijging ten opzichte van het vorige boekjaar. De totale auditomzet van de top 30 audit bedraagt € 1,57 miljard. De Big 4 nemen hiervan ruim € 1,2 miljard voor hun rekening. De Big 4 hebben hiermee een marktaandeel van 75% in het auditsegment.

Raad van Commissarissen

In onderzoeksrapporten van de CTA en MCA was het instellen van een Raad van Commissarissen (RvC) bij de grote kantoren een van de benoemde thema’s en adviezen. Het verplicht instellen van en het toekennen van stevige bevoegdheden aan een RvC – ‘een tweede dagelijks bestuur’, zoals een van de top 30 bestuurders het omschreef –  zou een van de aspecten zijn om de kwaliteit van het accountantsberoep en de controle van jaarrekeningen te vergroten. Een rondje langs de velden gaf begin dit jaar al een beeld dat 14 van de top 30 kantoren al een RvC heeft. Daaronder de eerste 8 in de auditomzetlijst.
Je kunt je afvragen wat een verplichte RvC voor de rest van de audit top 30 voor een effect heeft. Tenslotte zijn alle OOB-controles al bij een van de 6 OOB-vergunninghoudende kantoren met een RvC ondergebracht. Het lijkt zinvoller om de minimale grenzen te benoemen die aangeven dat een controle aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet. Dan kan de vraag ‘welk percentage van de controleverklaringen is terecht afgegeven?’ ook vlotter worden beantwoord.

Verwachtingen 2020

We verwachten uiteraard een impact van corona op de accountancy. Los van de vrij stabiele omgeving en de lage conjunctuurgevoeligheid die de accountancy kenmerkt, zal er invloed zijn op de omzet van kantoren. Er kan veel werk zijn, maar betalingen door debiteuren zullen soms uitblijven of veel later plaatsvinden. Gelet op de overwegend sterke (financiële) positie van accountantskantoren zal de winst gemiddeld gezien dalen. Het Centraal Planbureau verwacht dit jaar een krimp van 5,1%. Het CBS verwacht eveneens dat de economie dit jaar zo’n 5% krimpt. Financieel uitgedrukt betekent dit een krimp van € 36 miljard voor heel Nederland. Naar onze verwachting zal de accountancybranche geen 5% krimpen. Voor 2021 verwacht het Centraal Planbureau een herstel van 3,2%. Grosso modo verwachten we dit jaar 2,5% minder omzet in de accountancybranche. Dit lijkt ons een handelbaar percentage. Grote kantoren hebben daarbij last van minder adviesomzet. Deze kantoren hebben over het algemeen grotere klanten en zijn minder actief in de horeca, detailhandel en zzp’ers. Voor de traditionele accountantswerkzaamheden verwachten we weinig uitval. Wel verwachten we dat in de komende jaren de concurrentie op het gebied van sec administratieve dienstverlening – samenstel- en aangiftepraktijk – toeneemt.

(cijfers ge-update op 1 oktober 2020)

Drs. Marcel Maassen

Beide zijn werkzaam bij Full•Finance Consultants