Samenwerking tussen advocaten en accountants zou in de nabije toekomst best wel eens lastiger kunnen worden. Door recente jurisprudentie van de Hoge Raad en een aanpassing van het Wetboek van Strafvordering zullen accountants namelijk kritischer worden benaderd op het moment dat ze meeliften op het verschoningsrecht van advocaten. Die verwachting spreken mr. Jules Loyson (senior raadsheer bij het gerechtshof Amsterdam) en dr. Yvette Taminiau (universitair docent aan de VU) uit in een recent gezamenlijk artikel in het Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie (MAB).
door Misha Hofland
Vooral in de forensische accountancy werken advocaten en accountants steeds vaker samen. Loyson en Taminiau kijken in het artikel in MAB naar het verschoningsrecht en de accountant in historisch en toekomstig perspectief. Voor de jaren tachtig hadden veel soorten accountants zelf verschoningsrecht, constateren de auteurs. Net als de vier klassieke professioneel verschoningsgerechtigden: de advocaat, de notaris, de arts en de geestelijke en hun directe medewerkers. Door enkele arresten van de Hoge Raad kwam daar voor accountants in de jaren tachtig verandering in.
Afgeleid verschoningsrecht
Sindsdien kennen accountants alleen afgeleid verschoningsrecht. Dat houdt in dat degene die door een verschoningsgerechtigde wordt ingeschakeld met het oog op diens deskundigheid onder de geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht valt van de verschoningsgerechtigde. Met andere woorden: de accountant die met een advocaat samenwerkt kan zich in sommige gevallen beroepen op het verschoningsrecht van de advocaat.
Yvette TaminiauSteeds meer samenwerking
Dat gebeurt ook steeds vaker, omdat advocaten en accountants in toenemende mate samenwerken. Forensisch onderzoek is een lucratieve markt waar zowel accountants- als advocatenkantoren zich steeds vaker op richten. Daarmee is ook het verschoningsrecht van advocaten en het afgeleide verschoningsrecht van accountants bijzonder actueel. De fraudezaak rond vermogensbeheerder Box consultants, waarbij ook BDO een prominente rol speelt, draait momenteel bijvoorbeeld voor een belangrijk deel om het verschoningsrecht van advocaten van Stibbe. Misbruik van het verschoningsrecht van de advocaat ligt bij zulke samenwerking op de loer. Advocaten wordt wel eens verweten dat zij soms te lichtzinnig accountants de gelegenheid bieden tot gebruikmaking van het afgeleid verschoningsrecht door de zogenoemde cc-methode toe te staan: in alle correspondentie van de accountant met de klant de advocaat in de cc plaatsen.
Kritische benadering
Loyson en Taminiau verwachten dat advocaten en accountants de komende tijd kritisch zullen worden benaderd over die vermenging. De twee auteurs wijzen daarbij onder meer op een modernisering van het Wetboek van Strafvordering waar de Raad van State zich momenteel over buigt. Het artikel (1.6.7.) in het wetboek waarin het professioneel verschoningsrecht wordt gedefinieerd is aangepast aan jurisprudentie die de afgelopen tijd is ontstaan over de reikwijdte van het verschoningsrecht.
Uit rechtspraak van de Hoge Raad is namelijk op te maken dat het verschoningsrecht nauwelijks aan andere beroepsgroepen wordt toegekend en voor zover dat wel het geval is, gaat het om hulpverleners die materieel soortgelijk werk verrichten als de klassieke verschoningsgerechtigden. Uit het aangepaste artikel in het wetboek is verder op te maken dat het verschoningsrecht niet geldt voor werkzaamheden waarvoor geen geheimhoudingsplicht geldt of die geen verband houden met de essentiële hulpverleningstaak die de verschoningsgerechtigde uitoefent. Met het nieuwe artikel wordt ook beoogd het misbruik maken van het verschoningsrecht te beteugelen.
Jules LoysonAfgeleid verschoningsrecht
Kijkend naar de memorie van toelichting bij de modernisering van het Wetboek van Strafvordering schrijven Loyson en Taminiau over het afgeleide verschoningsrecht van de accountant: ‘Ook kan verschoningsgerechtigde informatie terecht komen bij een (externe) deskundige die door de verschoningsgerechtigde is ingeschakeld teneinde zijn hulpverleningstaak zo goed mogelijk te vervullen. Hierbij kan gedacht worden aan een registeraccountant in bijvoorbeeld een complexe fraudezaak die een advocaat voor zijn client behartigt. Deze zal kennis moeten kunnen nemen van verschoningsgerechtigde informatie door de verschoningsgerechtigde verstrekt. Vereist is daarbij wel dat de verstrekking van die verschoningsgerechtigde informatie plaatsvindt in het kader van de uitoefening van de werkzaamheden van de verschoningsgerechtigde. Ook de adviezen die de deskundige op basis van de aan hem verstrekte gegevens aan de verschoningsgerechtigde uitbrengt, vallen onder dit afgeleid verschoningsrecht.’
De conclusie van Loyson en Taminiau: ‘Kortom, in de rechtspraak zal nu al mede naar aanleiding van de jurisprudentie van de Hoge Raad zeer kritisch worden gekeken naar alle feiten en omstandigheden in het geval een accountant middels de verschoningsgerechtigde advocaat aanspraak wenst te maken op het afgeleid verschoningsrecht. Na de invoering van het gemoderniseerde Wetboek van Strafvordering zal dat in versterkte mate moeten gebeuren.’
Artikel MAB: Het verschoningsrecht en de accountant in historisch en toekomstig perspectief
Geef een reactie