In het donderdag verschenen AFM-rapport “In Balans 2015” geeft de toezichthouder ook een duidelijk overzicht van de stand van zaken omtrent de rol van de accountant in de ontwikkelingen die de verslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen en het toezicht daarop raken.
Uit de onderzoeken die de AFM de afgelopen jaren heeft uitgevoerd, blijkt dat de wijze waarop het ondernemingsbestuur, de toezichthoudende organen en de externe accountant hun rol invullen kritischer kan en moet. De accountantsorganisaties die wettelijke controles verrichten bij organisaties van openbaar belang (OOB-accountantsorganisaties) hebben maatregelen aangekondigd naar aanleiding van de onderzoeken van de AFM. Vervolgens heeft de door de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) ingestelde werkgroep ‘Toekomst accountantsberoep’ in september 2014 in haar rapport ‘In het publiek belang’ maatregelen
voorgesteld ter verbetering van de kwaliteit en onafhankelijkheid van de accountantscontrole.
Dashboard 2015
In 2015 heeft de AFM een onderzoek uitgevoerd naar de opzet van de ingezette verandering en toekomstgerichte verbetermaatregelen. Uit dit onderzoek, Dashboard 2015 Verandering en Verbetermaatregelen, gepubliceerd op 15 oktober 2015 blijkt dat accountantsorganisaties serieuze stappen zetten om fundamenteel te veranderen en te verbeteren. De vijf grootste accountantsorganisaties (de zogenaamde Big 4 en BDO) lopen ‘op kop’ met de uitwerking van de verbetermaatregelen in visie, beleid en procedures en de daarvoor benodigde aanpak voor verandering in cultuur en gedrag. Drie overige OOB-accountantsorganisaties volgen op enige afstand; één accountantsorganisatie (Accon avm) loopt serieus achter.
Wetsvoorstellen
Er zijn twee wetsvoorstellen in voorbereiding inzake de accountancywetgeving die naar verwachting allebei in 2016 in werking treden. Het eerste wetsvoorstel betreft de implementatie van de Europese wetgeving op het gebied van de kwaliteit van de wettelijke controle door accountants (Implementatiewet richtlijn en verordening wettelijke controles jaarrekeningen). De belangrijkste wijzigingen in de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) zijn op het gebied van de onafhankelijkheid, objectiviteit en de professioneel-kritische instelling van de accountant, de controlestandaarden, de controleverklaring en de bevoegdheden van de AFM. Een aantal onderwerpen zal nader worden uitgewerkt in het Besluit toezicht accountantsorganisaties.
Ten tweede heeft de minister van Financiën een wetsvoorstel ‘Wet aanvullende maatregelen accountantsorganisaties’ opgesteld. Het wetsvoorstel bevat maatregelen ter versterking van de governance van accountantsorganisaties en ter verbetering van de kwaliteit van de wettelijke controles. Het wetsvoorstel voorziet ook in een aantal nieuwe bevoegdheden voor de AFM. Vooruitlopend op de wettelijke verplichting hebben verschillende accountantsorganisaties in de afgelopen periode een toezichthoudend orgaan ingesteld. Na de wetswijziging verwacht de AFM vanaf 2016 naast de huidige betrouwbaarheidstoets, de geschiktheid van bestuurders en commissarissen te gaan toetsen.
Tekortkomingen
In het Wetsvoorstel ‘Wet aanvullende maatregelen accountantsorganisaties’ worden twee artikelen toegevoegd aan de Wta die zien op zowel de verantwoordelijkheid van de accountantsorganisatie als de externe accountant om tekortkomingen bij het verrichten van wettelijke controles te herstellen. Accountantsorganisaties en externe accountants dienen in geval van geconstateerde tekortkomingen gepaste maatregelen te nemen om eventuele overtredingen naar het verleden toe te herstellen en herhaling in de toekomst te voorkomen. De betreffende tekortkomingen kunnen zowel gedurende het verrichten van de wettelijke controle geconstateerd worden als achteraf. De tekortkomingen kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op individuele wettelijke controles of het stelsel van kwaliteitsbeheersing. De tekortkomingen kunnen gevolgen hebben voor de gecontroleerde verantwoording. De externe accountant en de accountantsorganisatie moeten nagaan of de eventueel afgegeven controleverklaring terecht is afgegeven en indien nodig ook herstelmaatregelen treffen. Tekortkomingen kunnen worden geconstateerd door de AFM, maar bijvoorbeeld ook door een andere (externe) toezichthouder, door de accountantsorganisatie of de externe accountant zelf.
De AFM vindt het van belang dat er een wettelijke verplichting komt voor accountantsorganisaties en accountants om in geval van geconstateerde tekortkomingen gepaste maatregelen te nemen. Immers, de controleverklaring voegt zekerheid toe aan de financiële verslaggeving. Dat draagt bij aan het vertrouwen van gebruikers zoals beleggers en andere belanghebbenden in die financiële verslaggeving en het oordeel van de accountant in de controleverklaring bij die financiële verslaggeving. Op 25 september 2014 heeft de AFM de uitkomsten gepubliceerd van het onderzoek naar de kwaliteit van de wettelijke controles van de Big 4-accountantsorganisaties. In 2015 heeft de AFM inzicht verkregen in de herstelmaatregelen per ‘onvoldoende’ wettelijke controle door de
herstelplannen te beoordelen.
Herstelmaatregelen
Uit het onderzoek van de AFM blijkt dat het uitvoeren van herstelmaatregelen een aantal uitdagingen kent, zoals de medewerking van de controlecliënt en de evaluatie van het afgegeven oordeel. Dit laatste kan bijvoorbeeld het geval zijn als er materiële fouten worden geconstateerd of bepaalde werkzaamheden achteraf niet meer uitgevoerd kunnen worden, zoals het bijwonen van voorraadinventarisaties. De AFM vindt het van belang dat de nieuwe regelgeving duidelijkheid verschaft over de herstelwerkzaamheden en de impact daarvan op het afgegeven oordeel.
Kantoorroulatie
Met ingang van 17 juni 2016 is de Verordening (EU) nr. 537/2014 van het Europees Parlement in Nederland van toepassing. Hierin is bepaald dat vanaf 1 januari 2016 een roulatieplicht zal gelden voor accountantsorganisaties ten aanzien van wettelijke controles van organisaties van openbaar belang (OOB’s); dit is de kantoorroulatie. De EU-Verordening gaat uit van een roulatietermijn van tien jaar en een afkoelingsperiode van vier jaar. Voor OOB’s, waaronder beursgenoteerde ondernemingen, kan de directe werking van de Verordening betekenen dat zij tot 2024 de tijd hebben om van accountantsorganisatie te wisselen.
Bron: AFM
Geef een antwoord