Dat ING in 2016 de balans over de twee voorgaande jaren met ruim 300 miljard euro heeft gecorrigeerd, is geen uniek geval. Dat antwoordt minister Hoekstra op Kamervragen. Hoe dat precies zat, is niet aan hem om uit te zoeken, schrijft hij: “Het is aan de accountant om de jaarrekeningen te controleren.”
Omtzigt en Ronnes (CDA) hadden Hoekstra en staatssecretaris Snel vragen gesteld over ING, dat in 2016 de balans over voorgaande jaren met honderden miljarden euro’s had bijgesteld met goedkeuring van accountants KPMG en EY. Op eerdere Kamervragen had Hoekstra geantwoord dat geen ander Nederlands bedrijf ooit zo’n aanpassing had gedaan. Het draait om de presentatie van het zogeheten cash pooling in de verslaglegging van banken, schrijft Hoekstra. “De internationale verslaggevingsstandaarden staan toe dat bedrijven, zoals ING, cijfers op nettobasis presenteren indien naar de mening van het bedrijf en zijn accountant aan de door de International Accounting Standards Board (IASB) gestelde voorwaarden wordt voldaan. Mijn begrip van de openbare verslaglegging was toen – en is nu nog steeds – als volgt. In de verslaglegging van ING over de jaren 2014, 2015 en 2016 is cash pooling op nettobasis gepresenteerd. Deze verslaglegging is voor zover bekend op dit onderwerp niet bijgesteld of gecorrigeerd. In de verslaglegging over 2016 zijn vergelijkende cijfers voor de jaren 2014 en 2015 op brutobasis gepresenteerd.” Meerdere banken presenteren zowel bruto- als nettobedragen ten aanzien van cash pooling, aldus de minister. Hij stelt dat er in het geval van ING geen sprake is van een unieke situatie.
Accountant kent de posten niet
EY-bestuurder en hoogleraar Auke de Bos gaf op een hoorzitting rondom de witwasaffaire bij ING in de Tweede Kamer aan: “U moet me niet vragen wat de onderliggende posten zijn”. Ronnes en Omtzigt willen weten: “Wat is de waarde van een jaarrekening, als je die voor 180 miljard euro mag corrigeren en als de accountant niet weet wat de onderliggende posten zijn?” Hoekstra gaat daar niet direct op in: “Zowel in juridische zin als in economische zin moet er een rechtvaardiging zijn om te netteren. Ik hecht aan een goede vergelijkbaarheid van de financiële positie van beursgenoteerde ondernemingen door aan te sluiten bij de internationale verslaggevingsstandaarden.”
Controle verslaglegging is taak accountant
Hoekstra weet ook niet precies wat de onderliggende posten zijn: “Cash pooling wordt met name gebruikt door bedrijven met meerdere rekeningen en activiteiten in verschillende landen. Bij het poolen van meerdere rekeningen van één klant kunnen positieve en negatieve standen van de klant worden gesaldeerd. Die saldering kan ertoe leiden dat cijfers op grond van internationale verslagleggingstandaarden ook op nettobasis gepresenteerd mogen worden.” Hoekstra vindt dat het niet zijn rol is om uitspraken te doen over bepaalde posten van banken. “Het ministerie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de verslaglegging van individuele banken. Het is aan de accountant om de jaarrekening te controleren op basis van de standaarden.”
Wel of geen extra belasting betaald?
De Kamerleden stellen dat ING met een zogeheten leverage ratio van 3,6% in 2014 niet voldeed aan het minimum van 4%, zodat de bank de laatste staatssteun helemaal niet had mogen aflossen. Maar die 4% was een streven en geen wettelijke ondergrens, aldus Hoekstra. Hij wil niet aangeven of ING rond de 160 miljoen euro extra bankenbelasting heeft betaald vanwege de aangepaste jaarrekening. “Op grond van artikel 67 AWR kan ik geen uitlatingen doen over de fiscale positie van een individuele belastingplichtige.” Wel wil Hoekstra aangeven dat een correctie van de balans kan leiden tot een toename van de grondslag en het belastbare bedrag. “Indien dat het geval is, dient de belastingplichtige – voor zover al aangifte is gedaan – een herziene aangifte in te dienen. Mocht de belastingplichtige dit nalaten, dan bestaat er voor de Belastingdienst de mogelijkheid om een naheffingsaanslag op te leggen.”
Over de jaarrekeningen van 2014 tot en met 2016 heeft geen overleg plaatsgevonden tussen ING, accountants en Financiën. “De controlerend accountant ziet erop toe dat voldaan wordt aan de internationale verslaggevingstandaarden. De minister of de staatssecretaris voeren dan ook geen overleg met banken of hun accountants over de toepassing van de internationale verslaggevingstandaarden in de praktijk. De inspecteur van de Belastingdienst voert wel gesprekken met individuele belastingplichtigen, maar niet namens de staatssecretaris of minister van Financiën.”
Geen belangenverstrengeling EY en KPMG
Dat EY en KPMG ook feitelijk de asset quality review hebben uitgevoerd bij het begin van de bankenunie in 2014, leverde geen belangenverstrengeling op, aldus Hoekstra. “In 2014 heeft de toezichthouder ondersteuning gezocht van externen voor het uitvoeren van audits, taxaties, controles, modellering en procesbegeleiding. De prudentiële aanpak was echter een andere dan de gangbare verslaglegging op basis van internationale verslaggevingsstandaarden. DNB heeft mij laten weten dat de selectieprocedure van externen potentiële belangenconflicten in ogenschouw nam en dat geen accountantskantoor werk uitvoerde voor een bank waarvoor zij op dat moment ook externe accountant was.”
Geef een antwoord