De accountant schittert door afwezigheid in ons parlement. Ed van der Sande was in 2005/2006 de laatste RA in de Tweede Kamer. Heeft de accountant geen interesse in politiek of is er iets anders aan de hand?
Schaarse opbrengst
Wil de echte accountant in de fractie nu opstaan? De vraag stellen is makkelijker dan een antwoord vinden. Politieke partijen blijken geen lijsten beschikbaar te hebben met titels. En of er RA’s of AA’s in de fractie kunnen ze zo niet zeggen. ‘Kijk even op onze website’, luidt al snel het antwoord. Gelukkig is er www.parlement.com, waar elke Nederlandse politicus een korte biografie heeft. Een beetje slim zoeken levert een aantal treffers op. Maar niet meer dan dat. In 100 jaar parlementaire geschiedenis duiken zeven Tweede Kamer- en vier Eerste Kamer-leden op van wie vermeld staat dat ze (register)accountant waren.
Ed en Joao
Voor de laatste moeten we alweer vijftien jaar terug in de tijd. Ed van der Sande (1966) kwam na een carrière bij KPMG, PWC en Aro Lease op 30 juni 2005 tussentijds in de Tweede Kamer voor de VVD. Hij hield zich bezig met Werk en Inkomen, Sport, Voetbalvandalisme en Verkeersveiligheid. Bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006 was hij geen kandidaat. Op 29 november 2006 nam hij afscheid van het parlement. Dat was ook de datum dat Joao Varela uit de Kamer verdween. Het goedgeklede LPF-lid studeerde bedrijfseconomie en accountancy in Rotterdam. Hij ontmoette Pim Fortuyn toen die een lezing kwam geven. Varela, die bij Deloitte werkte, werd door Fortuyn als politiek talent ontdekt en kwam in 2002 in de Tweede Kamer. Daar riep de parlementaire pers hem een jaar later uit tot slechtste politicus van het jaar. Tegenwoordig zit hij in de digitale dienstverlening. Van der Sande is mededirecteur van een executive search bureau.
Balkenende-Bos
Met Varela is ook wel de meest bekende accountant in de landelijke politiek genoemd. Hans van den Akker (CDA, 1998-2002) is een naam die weinigen nog iets zal zeggen en wie nog weet dat accountant Kees Boertien (ARP) staatssecretaris voor ontwikkelingssamenwerking was in het kabinet-Biesheuvel (1971-1972), heeft zijn feitjes goed op orde. Voor de echt bekende namen moeten we nog verder terug in de tijd. Anne Vondeling (1916-1979) werd na de oorlog directeur van de Coöperatieve Centrale Landbouwboekhouding te Leeuwarden, een accountants- en belastingadvieskantoor voor de landbouw. Hij bleef hier in dienst tot hij begin 1958 minister werd voor de PvdA. Een jaar later nam hij zitting in de Tweede Kamer en in 1963/1964 was hij de oppositieleider. Midden jaren zestig was hij twee jaar minister van Financiën, in de jaren zeventig voorzitter van de Tweede Kamer. Andere bekende politici met een link met accountancy zijn Jan Peter Balkenende, geen accountant maar jurist en historicus, die van 2011 tot 2016 partner was bij EY, en oud-minister van Financiën Wouter Bos (econoom en politicoloog), sinds 2010 partner bij KPMG.
Register
Waarom zijn accountants zo dun bezaaid in de landelijke politiek? Heeft het iets te maken met het register en de eisen die dit aan het bijhouden van vakkennis stelt? Van huisartsen en andere medische professionals is bekend dat zij het Kamerlidmaatschap moeilijk te combineren vinden met de vereisten van hun BIG-register. Verliezen zij hun registratie dan kunnen zij na hun politieke carrière hun medische loopbaan niet voortzetten. Speelt eenzelfde probleem bij RA’s en AA’s? Accountancy Vanmorgen vraagt het aan Ed van der Sande, register-accountant en voormalig Kamerlid voor de VVD. Hij gelooft niet dat de PE-plicht een verklaring is voor het ontbreken van accountants in de landelijke politiek. ‘Toen ik Kamerlid was, kostte het mij weinig moeite aan de PE-verplichting te voldoen,’ zegt hij. ‘Officieel is het Kamerlidmaatschap een fulltime baan, maar op maandagen en vrijdagen zijn er geen vergaderingen. Bovendien zie ik geen groot verschil met andere fulltime banen. Als je als accountant in business in een niet financiële functie werkt moet je toch ook tijd zien vrij te maken om aan de vereisten van de NBA te voldoen?’
Persoonlijkheid
Volgens Van der Sande is er iets anders aan de hand. Het gebrek aan accountants in de Tweede Kamer heeft, denkt hij, meer met het type persoonlijkheid te maken. ‘Mensen die de landelijke politiek in gaan, staan graag op de voorgrond. Ze zijn een beetje ijdel en niet vies van aandacht. Accountants ambiëren die rol naar mijn mening wat minder. Ze functioneren graag op de achtergrond. Ik denk dat de landelijke politiek hen om die reden minder aanspreekt. Dat ze niet maatschappelijk betrokken zouden zijn is onzin. Accountants zijn regionaal en lokaal erg actief. Ik was voorzitter van de VVD in Brabant en in veel lokale besturen zaten RA’s.’ Er is de afgelopen periode in de Tweede Kamer veel over accountancy gesproken. Dit gebeurde dus door Kamerleden die zelf niet uit het vak komen. ‘Dat is op zich geen probleem’, meent Van der Sande, ‘maar ik denk wel dat de politiek een verkeerd beeld van accountants en accountancy heeft. Dit kun je meer de NBA verwijten. Die slaagt er kennelijk onvoldoende in om over het voetlicht te brengen wat een accountant is en doet. De verwarring begint al met de naam en de titel, RA of AA. Het is een beroepsaanduiding geworden, veel meer dan een deskundigheidstitel. Maar er zijn zoveel inhoudelijke verschillen tussen accountants: de ene RA is de andere niet. Dat inzicht is onvoldoende duidelijk gemaakt in Den Haag.’
Geef een reactie