Hoewel de auditmarkt minder hard groeide in omzet dan vorig jaar, zijn er uitblinkers in de markt die hun controlepraktijk explosief zagen groeien. Ook in de Audit-Top 30 is er een verschuiving gaande van de giganten naar specialistische en MKB-kantoren. Dit zijn de belangrijkste trends in de assurancemarkt.
In de accountancy is het onderscheid tussen de samenstelmarkt en de controlepraktijk groot. De ontwikkelingen in de controlemarkt zijn beduidend anders dan in de bredere dienstverlening. Dat blijkt duidelijk uit de verschuivingen in de Audit-Top 30, die is opgesteld in samenwerking met Full Finance. Kleinere kantoren doen betere zaken dan de vanouds dominante spelers. Het aantal Wta-vergunningen daalt bovendien langzaam. Diverse kantoren leveren hun vergunning in, maar er zijn ook een aantal nieuwe toetreders in de assurancemarkt. De totale assuranceomzet van de grootste 30 kantoren in Nederland die actief zijn in de auditmarkt steeg vorig jaar met circa € 50 miljoen tot € 1,74 miljard. Dat komt neer op een groei van 2,9 procent – 4 procentpunten hoger dan vorig jaar. Dat is alleszins bescheiden in vergelijking met de groei in de brede markt van de AV-Top 50-kantoren, die hun omzet gemiddeld met 3,4 procent zagen stijgen.
Krimpende reuzen
Sinds jaar en dag wordt de assurancemarkt gedomineerd door de reuzen. De auditomzet van de dertig grootste kantoren wordt voor bijna 80 procent gegenereerd door de grootste vijf kantoren. De nummers 6 tot en met 10 zijn goed voor 10 procent en de resterende 12 procent komt van de onderste twintig kantoren in de Audit-Top 30. De markt lijkt verdeeld.
Maar wie de cijfers beter bekijkt, ontdekt in de Audit-Top 30 wel degelijk een verschuiving van de omzet. Die uitruil gaat van de reuzen naar de kleinere kantoren. Zeventien van de dertig kantoren zagen hun omzet dan ook groeien met dubbelcijferige percentages. Dat is één kantoor meer dan vorig jaar. Net als in de AV-Top 50 zijn het de MKB-kantoren die marktaandeel winnen. Dat de grootste kantoren nauwelijks groeien in omzet, heeft grotendeels te maken met het onvermogen gespecialiseerd personeel te behouden. Veel van deze accountants zijn in dienst getreden bij kleinere kantoren. (Zie daarvoor ook het artikel De Grote Krimpende Vier op pagina 46.) Drie kantoren in de Audit-Top 30 waren niet succesvol in de assurancemarkt. Zo zag PwC (nr. 1) de omzet afnemen met 8 procent. Ook EY (nr. 2) kromp in assurance, zij het met een bescheiden 1 procent. Moore MTH (22) dat in de AV-Top 50 wel omzetgroei bereikte, zag zijn auditomzet dalen met 3 procent.
Twee explosieve groeiers
Maar ook de groeipercentages van de grootste groeiers overtreffen die van vorig jaar. Zo laat Qconcepts (nr. 13) een extreem grote omzetgroei in audit zien van 64 procent. Dit kantoor is een van de weinige echte audit-only-kantoren in Nederland en kan zich daardoor duidelijk profileren op de markt. Bovendien blijkt het kantoor succesvol in het werven en selecteren van medewerkers. En in het behouden van deze talenten, die dikwijls bij grotere kantoren vandaan zijn gekomen.
Een andere grote groeier is Eshuis (nr. 23). Dat kantoor zag zijn auditomzet met 63 procent sneller groeien dan de omzet uit samenstelwerk en genereert inmiddels 43 procent van zijn omzet met controlewerkzaamheden. Ook Eshuis stelt veel talent bij de Big4 vandaan te hebben gehaald. Het accountantskantoor heeft een – in de ogen van de medewerkers – minder bureaucratische organisatiestructuur en manier van werken, die aanslaat bij de overstappers die nieuw in dienst treden. Andere grote groeiers zijn het fusiekantoor HLB Witlox Van den Boomen (nr. 14), Van Ree Accountants (nr. 18) en Visser & Visser (nr. 21). Hun groeipercentages in de auditmarkt liggen tussen 20 en 30 procent.
Vijf specialisten in audit
Het gemiddelde top 30-assurancekantoor behaalt ongeveer een derde van de omzet met assurance, blijkt uit de cijfers. Toch gaat het lang niet altijd op dat grote kantoren relatief veel van hun omzet uit assurance halen en kleine kantoren relatief weinig. Alleen bij Qconcepts bestaat de omzet bijna volledig uit assurance. De assuranceomzet bij Verstegen (nr. 9) is ook erg hoog: 68 procent van het totaal wordt daarmee binnengehaald. Volgens Frans van der Plaat, partner bij Verstegen, zijn daarvoor twee verklaringen: ‘Ten eerste hebben we bewust gekozen voor het hogere segment in het MKB en ten tweede genereren we ruimschoots de helft van onze omzet in de publieke sector.’
Die laatste omzetcategorie bestaat vrijwel volledig uit assuranceomzet – denk aan controleopdrachten bij zorgorganisaties, lokale overheden en woningcorporaties. Ook KPMG (nr. 3) behaalt meer dan de helft (55 procent) van zijn omzet met assurance. Dat het kantoor daarmee zijn Big4-concurrenten overtreft, heeft te maken met het feit dat wij in onze ranglijsten de omzet van belastingadvieskantoor KPMG Meijburg niet meerekenen. Deloitte (nr. 4), de koploper in de AV-Top 50, is de nummer 4 in de Audit-Top 30 en genereert slechts 23 procent van zijn omzet met auditwerk. Andere kantoren die voor hun kantoor sterk leunen op hun auditteam, zijn Van Ree Accountants dat 57 cent van elke euro verdient aan controlewerk en Crowe Peak (nr. 25) dat de helft van de omzet genereert met assurance.
Twee soorten MKB-kantoren
De grote kantoren die ontbreken in de assurance-top 30 zijn Countus en ETL, die elk in de top 20 van de AV-Top 50 prijken. Andere grote namen in de algemene ranglijst die laag scoren in de audit-Top 30, zijn Alfa (nr. 26) en ABAB (nr. 29). Deze kantoren hebben een relatief kleine controlepraktijk van minder dan 10 procent van hun totale omzet. Flynth (nr. 11), dat eveneens vanuit een coöperatieve agrarische doelgroep is ontstaan, heeft de ambitie zijn controlepraktijk te laten uitgroeien tot 15 procent van de totale omzet. Met de recente overname van controlekantoor Astrium verwacht bestuursvoorzitter Bas Hidding dat Flynth in 2022 uitkomt op een assuranceomzet van 27 miljoen euro. Daarmee zal Flynth nog geen aansluiting vinden bij kantoren als Mazars (nr. 6) en Baker Tilly (nr. 7), die met respectievelijk 41 procent en 45 procent van hun totale omzet aanzienlijke controlepraktijken exploiteren.
Geen vrije val Wta-vergunningen
Het succes van de dertig grootste assurancepraktijken staat in contrast met het beeld dat al jaren bestaat dat accountantskantoren massaal hun Wta-vergunning inleveren. Een daling is weliswaar nog steeds gaande, maar het gaat niet zo hard als weleens lijkt te worden gesuggereerd. In februari 2020 stond de teller van het aantal Wta-vergunningen op 275. Op dit moment zijn er nog 255 kantoren met een Wta-vergunning. Opgeteld 32 kantoren hebben afgelopen jaar hun vergunning ingeleverd – ruim 10 procent. Dan gaat het vooral om de kantoren die minder dan ongeveer € 2 miljoen euro behalen aan controleomzet.
Daartegenover staan overigens twaalf kantoren die een vergunning hebben aangevraagd. Voor ongeveer een derde betreffen de inleveraars van hun vergunning de ondernemingen die zijn gefuseerd met een ander kantoor, werden overgenomen of op het gebied van controle een samenwerking met elkaar zijn aangegaan. Nog eens een derde lijkt kantoren te betreffen die vanwege de leeftijd van de eigenaren kampten met een continuïteitsvraagstuk en inmiddels niet meer bestaan. De laatste groep van eveneens een derde bestaat uit kantoren die een kleine controleportefeuille hadden en constateren dat ze beter konden stoppen met de activiteiten. De toetreders op de controlemarkt betreffen samenwerkingsverbanden, maar ook bestaande kleinere kantoren die zich willen gaan begeven op de controlemarkt. Daarnaast zijn er enkele nieuwkomers bij die de overstap maken van een bestaand kantoor naar een nieuw klein controlekantoor.
Verwachtingen
Bij Full Finance Consultants verwachten we dat de voorzichtige daling van het aantal Wta-vergunningen zich de komende jaren minstens in hetzelfde tempo voortzet. Diverse kantoren laten doorschemeren dat ze zich kwetsbaar voelen met hun controleafdeling. Dat houdt doorgaans verband met de beperkte personele bezetting. Wij vangen relatief weinig als oorzaak op dat men niet in staat zou zijn de kwaliteit op niveau te houden.
Arjen Schutte is werkzaam bij Full Finance Consultants.
Deze bijdrage komt uit de AV-Top 50. Dit magazine is verschenen in december 2022. Zie: https://www.accountancyvanmorgen.nl/kennisdoc/av4-2022-AV-Top50/
Geef een antwoord