Een klein succesje bij de Hoge Raad voor Rob Baan, eigenaar van tuinbouwbedrijf Koppert Cress. Advocaat-generaal (AG) Pauwels vindt dat verstrekking van gratis gezonde lunchmaaltijden aan werknemers in het kader van arbobeleid onder de gerichte vrijstelling in de loonbelasting voor arbovoorzieningen valt. Als de Hoge Raad het advies van de AG overneemt krijgt de Westlandse ondernemer bij de hoogste rechtsinstantie alsnog gelijk.
Vrije ruimte werkkostenregeling
Baan wil dat zijn medewerkers tussen de middag gezond eten. In zijn bedrijf dus geen kroketten en andere ongezonde kost maar veel groentes, fruit en salades. De 200 medewerkers van Koppert Cress krijgen dit tussen de middag gratis aangeboden. De Belastingdienst vindt echter dat er sprake is van verkapt loon. De ondernemer moet 80% afdragen over de lunches; bij elkaar gaat het om zo’n € 58.000 over 2017 en 2018.
Rechtbank en hof
In de daaropvolgende rechtszaak die Baan aanspande was het de vraag of, voor de loonbelasting, de gratis verstrekking van de lunches aan de werknemers belast is als loon in natura onder de eindheffing of onder de gerichte vrijstelling voor arbovoorzieningen valt. Die vrijstelling geldt voor voorzieningen die rechtstreeks voortvloeien uit het arbeidsomstandighedenbeleid (arbobeleid) dat een werkgever voert op grond van de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet).
Zowel de rechtbank als het gerechtshof beantwoordde die vraag ontkennend. Volgens het hof is de gerichte vrijstelling voor arbovoorzieningen niet aan de orde bij voorzieningen die in meer algemene zin het welzijn en de gezondheid van werknemers bevorderen, zoals bij de verstrekking van gezonde lunches.
Hoge Raad
Baan stelde beroep in cassatie in bij de Hoge Raad. Bij de hoogste rechtsinstantie beroept hij zich op de tekst van art. 8.4a van de Uitvoeringsregeling Loonbelasting 2011 voor het standpunt dat de gratis verstrekking van gezonde lunchmaaltijden wel degelijk onder de gerichte vrijstelling voor arbovoorzieningen valt, omdat die verstrekking onderdeel is van het eigen arbobeleid.
Conclusie AG
De AG volgt Baan in zijn standpunt. De verstrekking van gezonde lunchmaaltijden valt volgens hem onder de vrijstelling, omdat die verstrekking onderdeel is van het arbobeleid. De Arbowet verplicht werkgevers tot ziekteverzuimpreventiebeleid, en onderdeel daarvan kan zijn gezondheidsbeleid, waarvan weer onderdeel kan zijn de gratis verstrekking van gezonde lunchmaaltijden. De AG ziet onvoldoende aanknopingspunten voor de opvatting van de Staatssecretaris van Financiën dat de vrijstelling uitsluitend geldt voor voorzieningen die direct samenhangen met verplichtingen van de werkgever op grond van de Arbowet. De AG ziet evenmin voldoende grond voor de opvatting van het Hof dat voorzieningen die in meer algemene zin het welzijn en de gezondheid van werknemers bevorderen niet kwalificeren. Dat het verstrekken van gezonde lunchmaaltijden een privébesparing voor de werknemers oplevert, is volgens de AG geen grond om de vrijstelling niet van toepassing te achten omdat de regelgeving niet (meer) voorziet in een uitzondering wegens die omstandigheid.
De AG adviseert de Hoge Raad dan ook om het cassatieberoep van de Westlandse ondernemer gegrond te verklaren. Hij merkt daarbij op dat door een wetswijziging de regels voor gerichte vrijstelling voor arbovoorzieningen vanaf 1 januari 2022 anders luiden. Volgens de toelichting bij die wijziging is met de gerichte vrijstelling voor arbovoorzieningen nooit bedoeld om ook voorzieningen vrij te stellen die niet direct samenhangen met de verplichtingen van de werkgever. Gezonde maaltijden worden in dit verband expliciet genoemd als niet vrijgesteld.
De ondernemer zal nog even moeten wachten tot er definitief duidelijk is over de kwestie. De uitspraak van de Hoge Raad is voorlopig bepaald op 17 november 2023.
Eet smakelijk, die wens kennen we. Nu komt mogelijk de volgende in beeld: Eet gezond. Dat leidt dan zo maar even tot de vraag: wat is dat? Tsja, en daar zijn we voorlopig nog niet uit. De meningen van zeer deskundig geachte of te achten gremia buitelen vrolijk over elkaar heen in een volstrekte tegenstelling. Wat de ene partij gezond noemt vindt de ander hoogst verwerpelijk. Wie het weet mag het zeggen. En blijven zeggen want de inzichten veranderen zo ongeveer per dag. Hoe dan ook, de wens blijft nog steeds: eet smakelijk.