
KPMG neemt forse maatregelen na een intern onderzoek naar fraude met examens. Marc Hogeboom gaat weg als voorzitter van de accountantstak. Voorzitter van de raad van commissarissen Roger van Boxtel blijkt al op 25 juni te zijn teruggetreden. Ruim vijfhonderd medewerkers van KPMG hebben de afgelopen vijf jaar gefraudeerd met verplichte examens, zo maakte het kantoor vrijdagmiddag bekend.
KPMG maakte in het najaar van 2022 al melding van een onderzoek naar ‘mogelijk afkijken’ bij toetsen van verplichte interne trainingen. Medewerkers zouden uitkomsten van toetsen onderling hebben uitgewisseld. Het kantoor meldde de kwestie, die door een interne klokkenluider aan het licht werd gebracht, zelf bij de Nederlandse toezichthouder AFM en de Amerikaanse PCAOB. In de VS en het Verenigd Koninkrijk heeft KPMG al voor tientallen miljoenen aan boetes opgelegd gekregen vanwege vastgestelde examenfraude.
Sancties en ontslag
Het interne onderzoek van KPMG Forensic, in opdracht van een advocatenkantoor, maakt nu duidelijk dat het ook in Nederland flink mis is gegaan. Jarenlang wisselden medewerkers antwoorden van toetsen met elkaar uit. KPMG zegt een onbekend aantal van hen een sanctie te hebben opgelegd. Een onbekend deel is ontslagen. Dat het kantoor de fraude zeer serieus neemt, blijkt uit het feit dat Marc Hogeboom opstapt als voorzitter van de accountantstak van KPMG. Hij blijft wel accountant en partner. Ook voorzitter van de raad van commissarissen Roger van Boxtel, oud-minister en oud-NS-topman, houdt de eer aan zichzelf.
‘Wij zijn enorm geschrokken van de belangrijkste bevindingen van het forensisch deel van het onderzoek. Het is onacceptabel dat dit is gebeurd’, aldus Stephanie Hottenhuis, ceo en bestuursvoorzitter van KPMG in Nederland. ‘Kwaliteit en integriteit zijn voor ons van zeer groot belang en hebben voortdurend onze volle aandacht. Iedere onregelmatigheid is er één te veel. Wij onderzoeken de oorzaken, wij leren hiervan en handelen nu daadkrachtig om de organisatie verder te verbeteren en te versterken voor de toekomst.’
Hogeboom stapt op
Marc Hogeboom zei onlangs in een interview in het Financieele Dagblad graag op te gaan voor een nieuwe termijn als head of assurance in de raad van bestuur van KPMG. Of hij toen al op de hoogte was van de uitkomsten van het interne onderzoek is onbekend. Nu stelt hij in een verklaring: ‘De bevindingen van dit uitgebreide onderzoek hebben mij doen besluiten mijn functie als bestuurder neer te leggen. Vanuit mijn rol als Head of Assurance sta ik voor de kwaliteit en integriteit van onze assurancepraktijk. Terugkijkend had ik meer oog moeten hebben voor signalen die erop wezen dat er onderling antwoorden voor interne toetsen werden gedeeld binnen KPMG Nederland. Daarvoor neem ik mijn verantwoordelijkheid.’
Ook Van Boxtel weg
Naar nu blijkt is ook voorzitter van de RVC Roger van Boxtel opgestapt. Hij was sinds medio 2021 lid van de raad van commissarissen van KPMG en volgde in december van dat jaar Bernard Wientjes op als voorzitter van de rvc. Zijn zittingstermijn liep tot eind mei 2025. Hij geeft toe ook zelf de regels bij toetsingen te hebben overtreden. ‘Toen ik twee jaar geleden begon als lid van de raad van commissarissen, heb ik als onderdeel van het introductieprogramma een vrijwillige training niet op correcte wijze afgerond. In de context van dit onderzoek binnen KPMG in Nederland, realiseer ik me dat ik toen niet zorgvuldig genoeg heb gehandeld’, aldus Van Boxtel. ‘Hoezeer ik het ook betreur, past mij geen ander besluit dan terug te treden. In de voorbeeldfunctie die ik vervul, mag geen enkele ruimte bestaan voor twijfel aan mijn integriteit.’
AFM: ‘vertrouwen geschonden’
Bestuurder Hanzo van Beusekom van de AFM wil dat KPMG zo snel mogelijk de gedragsverandering inzet die nodig is. Van Beusekom: ‘Ik ben geschokt door de omvang van deze examenfraude en door het feit dat dit door alle lagen van de organisatie speelt. Dit is helaas geen unieke gebeurtenis. Internationaal zijn meerdere gevallen bekend van examenfraude binnen de accountancysector. Dit raakt aan de integriteit en vakbekwaamheid van accountants. Examenfraude heeft alles te maken met gedrag en cultuur. Wij zullen er scherp op toezien dat deze noodzakelijke gedragsverandering zo snel mogelijk wordt ingezet. Medewerkers binnen de sector roepen we nadrukkelijk op om misstanden proactief te melden. De sector (…) moet examenfraude goed en snel onderzoeken en de onderliggende problemen aanpakken, waarna we hopelijk weer doorkunnen op de ingeslagen weg naar herstel van vertrouwen.’
NBA: ‘geschrokken’
De NBA reageert ‘geschrokken’ op de feiten die nu door KPMG zijn gemeld. ‘Het accountantsberoep kent een aantal fundamentele waarden, en integriteit is er daar één van. Accountants dienen vertrouwen toe te voegen aan het maatschappelijk verkeer en daarvoor is het vereist dat zij in ieder geval zelf onkreukbaar zijn’, zo stelt de beroepsorganisatie. De examens en toetsen die accountants regelmatig moeten doen, zijn bedoeld om te zorgen dat elke accountant zijn of haar werk kan doen op een hoog kwalitatief niveau, aldus de NBA. ‘Examenfraude is daarom niet alleen verwerpelijk vanwege de vereiste morele onkreukbaarheid, het kan ook leiden tot afname van beroepsmatige kennis binnen accountantskantoren. Dat vormt een groot risico voor de kwaliteit van de beroepsuitoefening door accountants.’ De NBA kondigt aan haar eigen activiteiten op het gebied van educatie, waaronder het systeem van permanente educatie en de kennistoets, opnieuw tegen het licht te zullen houden op fraudegevoeligheid.
Marc Hogeboom wordt ad interim opgevolgd door Mariska van de Luur, directielid Assurance binnen KPMG. Zij neemt Hogebooms taken over tot een selectie- en benoemingsprocedure is afgerond. De rol van Roger van Boxtel in de rvc is overgenomen door vicevoorzitter Jolande Sap.
Alle accountants van KPMG gelijk royeren.
KPMG accountants hebben de integriteit van dweil, echt een slecht kantoor.
Wil je daar klant zijn?
Rogier van Boxtel heeft nog nooit gedeugd.