In navolging van de ontwikkelingen in Amerika en diverse Europese landen om ons heen tuimelen de berichten over investeringen door private equity (PE) in de accountancysector de afgelopen maanden ook in Nederland over elkaar heen. Private equity-investeerders zijn investeerders die investeren in ondernemingen met als doel om waarde te creëren en winst te maken bij verkoop van de onderneming. Private equity lijkt ook in de Nederlandse accountancysector haast onvermijdelijk. Deze vorm van investering heeft zowel positieve als negatieve gevolgen voor de sector. In dit artikel zetten we de ontwikkelingen en de voor- en nadelen op een rijtje.
In Nederland zocht De Jong & Laan vorig jaar zijn heil bij Waterland Private Equity, De kantoren HLB Witlox Van den Boomen en Koenen en Co kozen samen voor private equity-partner Avedon Capital Partners, PIA Group uit België en het Nederlandse kantoor Brouwers Accountants worden samen ondersteund door PE investeerder Baltisse Capital, CNBB Equity Partners neemt een meerderheidsbelang in oamkb en recent werd bekend dat PKF Wallast zich ook aansluit bij de combinatie HLB/WVDB & Koenen. Ondertussen waarschuwt de AFM voor de risico’s die gepaard gaan met private equity-investeringen in de accountancysector, ziet ook de NBA de nodige risico’s (maar weegt ze minder zwaar) en houdt ook het ministerie van Financiën deze ontwikkeling nauwlettend in de gaten. Volgens ING Bank zijn private equity-investeringen in de accountancysector echter meer dan welkom, omdat de sector zelf het zou nalaten om noodzakelijke stappen op het gebied van digitalisering te zetten.
Private equity lijkt ook in de Nederlandse accountancysector haast onvermijdelijk. Deze vorm van investering heeft zowel positieve als negatieve gevolgen voor de sector. De belangrijkste voor- en nadelen voor het accountantskantoor zetten we hierna kort onder elkaar.
Voordeel 1: Stevige kapitaalinjectie
Een belangrijk voordeel van private equity-investeringen is de kapitaalinjectie die het accountantskantoren kan bieden. Deze investeringen stellen accountantskantoren in staat om autonoom en via overnames te groeien, nieuwe digitale technologieën te ontwikkelen en hun dienstverlening uit te breiden. Dit kan leiden tot meer mogelijkheden voor zowel de eigenaren van het kantoor als voor haar klanten en medewerkers.
Voordeel 2: Verdere professionalisering
Private equity-investeerders brengen vaak waardevolle expertise en ervaring met zich mee. Ze kunnen strategische begeleiding bieden, helpen bij de optimalisatie van bedrijfsprocessen en helpen bij de groei via acquisities. Deze professionele inbreng kan de efficiëntie van het accountantskantoor vergroten, de kwaliteit van de dienstverlening verbeteren en de groei versnellen.
Voordeel 3: Duidelijke exitstrategie
Private equity-investeerders hebben veelal een duidelijke exitstrategie voor ogen. Hun strategie is meestal gericht op (maximale) economische waardecreatie in een periode van vijf tot zeven jaar. Dit kan druk uitoefenen op het management van het accountantskantoor om binnen die periode vooraf bepaalde financiële doelen te realiseren. Hoewel dit uitdagend kan zijn, kan het ook leiden tot meer focus en betere operationele prestaties.
Nadeel 1: Vooral aandacht voor de korte termijn
Een van de nadelen van private equity is de neiging om te focussen op korte termijn winstoptimalisatie. Dit kan ertoe leiden dat langetermijnstrategieën en duurzame groei worden opgeofferd ten gunste van snelle winst op korte termijn. In de accountancysector, waar persoonlijke aandacht, vertrouwen en kwaliteit belangrijk zijn, kan deze focus problematisch zijn voor klanten en medewerkers.
Nadeel 2: Druk op de kwaliteit van de dienstverlening
Private equity-investeerders streven naar hoge rendementen op hun investeringen. Dit kan leiden tot kostenbesparingen en reorganisaties binnen een accountantskantoor, wat soms ten koste kan gaan van de kwaliteit van de dienstverlening. Het behouden van een balans tussen winstgevendheid (korte termijn) en de kwaliteit van de dienstverlening (lange termijn) is essentieel.
Nadeel 3: Culturele verschillen en veranderingen
Bij private equity-investeringen kunnen er forse veranderingen in de bedrijfscultuur optreden. Dit kan spanning veroorzaken tussen de oorspronkelijke (maatschappelijke) waarden van het accountantskantoor en de nieuwe zakelijke/financiële doelen van de investeerder. De cultuur van een accountantskantoor is kwetsbaar en essentieel voor de binding van medewerkers en de beleving van klanten. Een te sterke culturele verandering kan leiden tot ontevredenheid onder medewerkers en klanten.
Kiezen we er wel voor of kiezen we er niet voor?
Private equity-investeringen in de accountancymarkt hebben zowel positieve als negatieve aspecten. Enerzijds kunnen zij zorgen voor financiële groei, professionele expertise en verbeterde strategische richting. Anderzijds kunnen ze ook leiden tot een korte termijn focus op economische waarde, druk op de kwaliteit van de dienstverlening en culturele veranderingen. Accountantskantoren dienen het maatschappelijk belang door er voor te zorgen dat financiële en niet-financiële informatie betrouwbaar, transparant en conform wet- en regelgeving is. Daaraan geven zij over het algemeen invulling door middel van de kwaliteit van hun dienstverlening en lange termijn relaties met hun klanten, medewerkers en andere stakeholders.
De centrale vraag die wat mij betreft dan ook moet worden gesteld is: Dragen de cultuur en de strategie van de private equity-investeerder bij aan de langetermijnwaardecreatie van het accountantskantoor waarin zij gaat investeren? Hoewel die vraag niet makkelijk en eenduidig valt te beantwoorden is mijn persoonlijke inschatting dat dat in veel gevallen een moeilijke opgave zal zijn. De ontwikkelingen op dit gebied zie ik de komende jaren dan ook met veel belangstelling tegemoet.
Frank van Ee RAB RV is directeur corporate finance bij Alfa Accountants en Adviseurs
Paul Mencke zegt
Terecht dat de duidelijke ex-strategie genoemd wordt als een belangrijk element van private equity. Dat kan een voordeel zijn, maar het heeft ook een keerzijde die aandacht behoeft. Bij de exit realiseert de private equity investeerder de beoogde waardesprong, die door de opvolgende eigenaar betaald wordt als onderdeel van diens koopprijs. Die koopprijs moet door de nieuwe eigenaar terug verdiend worden, waardoor vanaf dat moment een (nog) sterkere nadruk zal worden gelegd op de financiële performance. Dat speelt des te sterker als een belangrijk deel van de koopprijs gefinancierd wordt met geleend geld, wat in de praktijk meer regel dan uitzondering is. Wat gaat dat doen met de kwaliteit, met de cultuur en met de professionalisering?
Een aandachtspunt is dan ook wat private equity heeft gedaan met de organisatie, als het bedrijf in de toekomst wordt doorverkocht aan een volgende eigenaar. Maak niet alleen een inschatting van het effect van de toetreding van private equity, maar zeker ook van de te verwachten situatie na de exit van private equity.
Joost zegt
En aan wie gaan de PE-partijen de op dat moment mooi uitgebouwde en opgepoetste accountantskantoren verkopen?
Aan de Big4 kantoren? Aan grotere PE-partijen? Weer terug naar de partners van de betreffende kantoren?
Deze vraag wordt nog maar weinig gesteld, laat staan beantwoord.