Minister Kaag van Financiën heeft donderdag het wetsvoorstel accountancysector naar de Tweede Kamer gestuurd, nadat begin december de ministerraad al met de wijzigingswet instemde. Welke aanpassingen worden er in het voorstel gedaan?
Aanleiding voor de wet zijn de aanbevelingen van de in 2020 ingestelde Commissie toekomst accountancysector. Minister Kaag: “Accountants vervullen een belangrijke publieke en maatschappelijke taak. Op de handtekening van de accountant moet je kunnen vertrouwen. Helaas is vertrouwen in de accountancy niet altijd meer vanzelfsprekend. Dat komt door incidenten maar ook door structurele tekortkomingen. Met deze wet wil het kabinet de kwaliteit van de controle door de accountant duurzaam verbeteren.”
Wijzigingen in het kort
Een aantal van de door het kabinet aangekondigde maatregelen ter uitvoering van het Cta-rapport vereist een wetswijziging. Die maatregelen zijn onderdeel van het nu voorliggende wetsvoorstel.
Audit quality indicators
Het gaat daarbij allereerst om het geven van een juridische grondslag voor de rapportage op basis van de audit quality indicators, de kwaliteitsindicatoren die inzicht moeten gaan geven in factoren die kunnen bijdragen aan kwaliteit van wettelijke controles. Accountantsorganisaties worden voortaan verplicht om periodiek te rapporteren aan de NBA aan de hand van vastgestelde kwaliteitsindicatoren. De NBA maakt de rapportages openbaar. Doel is om inzicht te bieden in aspecten van kwaliteit en de werkwijze van de accountant. Belanghebbenden kunnen zien hoe accountantsorganisaties scoren op bepaalde indicatoren en op deze manier een weloverwegen vergelijking maken. Tot op heden is er onvoldoende informatie beschikbaar om de kwaliteit van de wettelijke controle te kunnen vergelijken.
Er wordt rekening gehouden met verschillen tussen grote en kleine accountantskantoren. De rapportageplicht gaat in eerste instantie gelden voor de 6 grootste accountantsorganisaties. Het kabinet gaat de werking van de indicatoren na een periode van 2 tot 3 jaar evalueren. De overige accountantsorganisaties volgen daarna.
Intern toezicht
Daarnaast bevat het wetsvoorstel een versterking van de interne governance van de grootste accountantsorganisaties, door deze organisaties te verplichten een intern toezichtorgaan in te stellen met bevoegdheden ten aanzien van investeringen en winstuitkering.
Op basis van haar onderzoek doet de Cta in haar eindrapport de aanbeveling dat de reeds geldende governance-eisen voor oob-organisaties aangevuld zouden moeten worden met een bijzondere taakomschrijving en goedkeuringsrechten voor de raad van commissarissen én dat dit aangevulde regime zou moeten worden uitgebreid naar grote niet-oobaccountantsorganisaties. De Cta heeft zich daarbij laten inspireren door het vennootschapsrecht, waarin belangrijke eisen aan de governance van vennootschappen niet alleen aan de rechtsvorm maar ook aan de omvang zijn gerelateerd. Deze eisen zijn ook wel bekend als het structuurregime. Het verplichten tot en versterken van een onafhankelijk intern toezichthoudend orgaan, zoals een raad van commissarissen, moet beter evenwicht brengen in het commercieel belang van accountantsorganisaties enerzijds en het maatschappelijk belang van de kwaliteit van een wettelijke controle anderzijds.
Het nu voorliggende voorstel voorziet in de versterking van de interne governance van de grootste accountantsorganisaties, in overeenstemming met het advies van de Cta. Het gaat om een groep die grotendeels bestaat uit BV’s en NV’s en een enkele personenvennootschap (maatschap). Deze groep omvat zowel de oob-accountantsorganisaties als andere grote accountantsorganisaties. Alle oob-accountantsorganisaties en een aantal niet-oob-accountantsorganisaties beschikken reeds over een raad van commissarissen en bepaalde organisaties hebben ook al een vorm van het structuurregime geïmplementeerd. Aan andere accountantsorganisaties zal het wetsvoorstel extra eisen opleggen. Naast de zes oob-accountantsorganisaties wordt ingeschat dat het vijftien tot twintig andere accountantsorganisaties betreft.
Aanwijzingsbevoegdheid
Ook bevat dit wetsvoorstel een bevoegdheid voor de NBA om een accountantsorganisatie met een oob-vergunning aan te wijzen in gevallen waarin een controlecliënt zijnde een organisatie van openbaar belang geen accountantsorganisatie bereid vindt om de wettelijke controle te verrichten.
Toezicht
Andere wijzigingen die deel uit maken van dit wetsvoorstel houden verband met de vereenvoudiging en versterking van het toezicht op niet-oob-accountantsorganisaties door de toezichtuitvoering bij de AFM onder te brengen en het verlagen van de drempel voor accountantsorganisaties om bij de AFM melding te doen van geconstateerde gebreken in een wettelijke controle.
Verduidelijking medeverantwoordelijkheid accountantsorganisatie
Het voorstel verduidelijkt verder de medeverantwoordelijkheid van accountantsorganisaties voor de kwaliteit van individuele wettelijke controles. Hiertoe wordt bepaald dat het kwaliteitsbeheersingssysteem van de accountantsorganisaties de kwaliteit waarborgt van de wettelijke controles. Het wetsvoorstel biedt verder een grondslag om bij algemene maatregel van bestuur te concretiseren eisen te stellen aan het stelsel van kwaliteitsbeheersing, ter invulling van deze medeverantwoordelijkheid. Zo wordt het verband tussen de verantwoordelijkheid van de accountantsorganisatie voor het stelsel van kwaliteitsbeheersing met de kwaliteit van de wettelijke controle sterker gelegd. Op die manier wordt recht gedaan aan de aanbeveling van de Cta dat het stelsel van kwaliteitsbeheersing centraal onderdeel moet zijn in het toezicht. Tegelijkertijd wordt tegemoet gekomen aan de wens van de AFM om accountantsorganisaties ‘direct en (rechts)persoonlijk verantwoordelijk [te stellen] voor de kwaliteit van individuele wettelijke controles’, die bij brief van 24 april 2020 als onderdeel van de wetgevingsbrief van de AFM aan de Tweede Kamer is gezonden. Door de verduidelijking kan de AFM haar toezicht op het systeem van kwaliteitsbeheersing gerichter invullen en heeft zij daarbij concretere aanknopingspunten.
Overige wijzigingen
Daarnaast worden nog enkele andere, niet uit het Cta-rapport voortvloeiende wijzigingen voorgesteld, waaronder ten aanzien van het doel van het kwaliteitsbeheersingssysteem, de vakbekwaamheid van buitenlandse accountants, de modernisering van de governance van de NBA en de stroomlijning van het accountantstuchtrecht.
De wijzigingswet en alle bijbehorende stukken zijn hier te vinden.
Geef een reactie