De AFM heeft dit jaar de impact van technologie en digitalisering benoemd als een van de prioriteiten in het toezicht op de accountancysector. Actiepunt is onder meer een inventarisatie onder accountantsorganisaties naar het gebruik van technologische innovaties en AI in de wettelijke controle. Op de 2024-agenda staat verder onder meer een onderzoek naar hoe accountants frauderisico’s opvolgen in de wettelijke controle.
De toezichthouder heeft zoals gebruikelijk in januari de agenda voor het komend jaar bekendgemaakt. Voor het toezicht op accountancy en verslaggeving zijn er vier prioriteiten aangewezen. Een daarvan is de grote impact van technologische ontwikkelingen en digitalisering. ‘Voor zowel accountantsorganisaties als hun controlecliënten geldt dat sprake moet zijn van een beheerste en integere bedrijfsvoering ten aanzien van de IT-infrastructuur, datagovernance, cyberweerbaarheid en -veiligheid. Accountantsorganisaties lijken daarbij voorzichtig stappen te nemen om AI in te zetten in de wettelijke controle en hun bedrijfsvoering.’
De AFM wil inzicht krijgen in op welke schaal en op wijze accountantsorganisaties dit doen. Een inventarisatie moet daarbij gaan helpen. ‘Het doel van deze verkenning is een duidelijker beeld te krijgen waar de sector staat en naartoe beweegt.’ De toezichthouder komt ook met een verkennend onderzoek bij één of enkele oob-kantoren naar de integere en beheerste bedrijfsvoering ten aanzien van IT infrastructuur, datagovernance, cyberweerbaarheid en -veiligheid. ‘Doel is op dit vlak een duidelijker beeld te krijgen van de integere en beheerste bedrijfsvoering bij AO’s-oob.’
Er zal ook een leidraad over de materie worden geconsulteerd, waarmee de AFM wil komen tot een gedeeld beeld op de minimumeisen voor een beheerste en integere bedrijfsvoering ten aanzien van IT- en cyberonderwerpen.
Prioriteit: CSRD-rapportage
In het kader van de CSRD-richtlijn is transparantie van ondernemingen over hun impact op mens, milieu en maatschappij (ESG) prioriteit nummer 1. ‘Ondernemingen moeten transparant zijn over de wijze waarop en mate waarin zij hun doelstellingen op ESG-gebied hebben gehaald. Een gelijk speelveld in transparantie wordt bevorderd door de ontwikkeling van accounting- en assurance-standaarden op het terrein van duurzaamheid.’ De AFM gaat onderzoeken in welke mate ondernemingen in hun verslaggeving rapporteren in lijn met de toekomstige nieuwe regels van de CSRD. Op de agenda staat ook ‘beïnvloeding van de accountancysector gericht op een tijdige voorbereiding in geval zij na invoering van de CSRD vanaf 2025/2026 zekerheid willen verschaffen over duurzaamheidsrapportages door aandacht te vragen voor de bevindingen in het AFM-rapport ‘CSRD: geen tijd te verliezen!’ uit 2023.’
Duurzaamheid is overigens een thema dat in brede zin bij de AFM op de agenda staat. Volgens de toezichthouder worden er in de financiële dienstverlening nog te weinig stappen gezet op dat vlak.
Prioriteit: fraude en faillissementen tijdig signaleren
Uiteraard staat ook het thema fraude op de agenda. Het belang van een adequate detectie, analyse en opvolging van frauderisico’s door accountantsorganisaties neemt toe, maar toch worden weinig frauderisico’s opgemerkt, aldus de AFM. ‘Er is sprake van een prestatiekloof, waarbij de geldende wet- en regelgeving te vaak onvoldoende wordt toegepast en de kwaliteit van de frauderisicoanalyse in wettelijke controles schiet op onderdelen tekort.’ De toezichthouder gaat dit jaar onderzoeken hoe accountants gesignaleerde frauderisico’s opvolgen in de wettelijke controle. ‘Doel van het onderzoek is om te toetsen in hoeverre de regels worden nageleefd en accountantsorganisaties te stimuleren tot verdere verbeteringen.’ Daarnaast loopt het onderzoek naar examenfraude en worden gedrag en cultuuractiviteiten bij de oob-kantoren gemonitord.
Prioriteit: negatieve prikkels voor de kwaliteit van de wettelijke controle
Kwaliteit en cultuur zijn ook dit jaar weer een aandachtspunt bij de AFM. ‘De examenfraude door medewerkers van een aantal accountantsorganisaties laat zien dat aandacht voor gedrag en cultuur blijvend van groot belang is. Daarnaast ziet de AFM dat het belang van de kwaliteit van de
accountantsorganisatie toeneemt, onder meer door de verbreding van de wettelijke controle met fraude en discontinuiteit, duurzaamheid, digitalisering en de inzet van technologie.’ De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de wettelijke controle is steeds meer van het niveau van een individuele externe accountant naar dat van de accountantsorganisatie verschoven. ‘Het aangrijpingspunt voor toezicht ligt daarmee bij de accountantsorganisatie en de aangepaste norm voor ‘zorgplicht’ in de aan te passen accountancywetgeving is hieraan ondersteunend.’
De AFM gaat de naleving van normen van het stelsel van kwaliteitsbeheersing onderzoeken. ‘Hierbij worden ook wettelijke controles betrokken door het toetsen van Interne Kwaliteitsonderzoeken (IKO’s) bij enkele oob-kantoren. Doel is het borgen van een duurzaam hoge kwaliteit en het stimuleren van een adequaat stelsel van kwaliteitsbeheersing.’ Verder wordt bij een selectie van kantoren gekeken naar het proces van continue verbetering. ‘Doel is vast te kunnen stellen of kantoren met een reguliere vergunning in control zijn in het borgen van de kwaliteit van de wettelijke controle.’ De AFM gaat ook werken aan een beleidsvisie over het maatschappelijk belang van de wettelijke controle en de grens, inclusief wettelijke criteria, waarboven een wettelijke controle nu verplicht is voor ondernemingen.
Geef een reactie