Bij de invoering van het UBO-register moeten aandeelhouders die een belang van 25% of groter hebben in een B.V. worden ingeschreven in een register. Veel families onderzoeken de mogelijkheden om het vermogen van familiebedrijven te anonimiseren. Het aandelenbezit kan voor de buitenwereld niet onzichtbaar gemaakt worden. Wel kan het aanwezige vermogen in de groep van vennootschappen voor de buitenwereld onzichtbaar gemaakt worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een open commanditaire vennootschap (CV).
In de media zijn recent berichten verschenen over de (on)mogelijkheden van het gebruik van een commanditaire vennootschap om vermogen te anonimiseren. Die artikelen hebben ook tot Kamervragen geleid. De antwoorden van de staatssecretaris van Financiën geven de praktijk inzicht hoe de Belastingdienst omgaat met het opzetten van privacystructuren. De staatssecretaris heeft onder andere uitgelegd dat het gebruik van deze structuren niet is bedoeld om belasting te besparen of te ontgaan. Dat er jegens de Belastingdienst altijd volledige openheid is, maar dat ze bedoeld zijn om voor de buitenwereld minder inzicht te geven in de vermogenspositie van de familie.
Hierna ga ik in op de vraag welke rechtsvorm de voorkeur geniet om vermogen te anonimiseren:
- de open commanditaire vennootschap (CV), of het
- open fonds voor gemene rekening
Aandelenfusiefaciliteit om BV-aandelen in CV of open fonds voor gemene rekening te brengen
Bij het gebruik van de CV worden de aandelen in de B.V. met een beroep op de aandelenfusiefaciliteit ingebracht in de CV. Dat gebeurt zonder heffing van inkomstenbelasting. Vervolgens keert de B.V. een dividend uit aan de CV, ook dit gebeurt zonder heffing van inkomstenbelasting. Zo wordt het voor de buitenwereld zichtbare vermogen van de B.V. verlaagd, dat komt terecht in de CV. Omdat de CV geen publicatieplicht heeft van haar jaarrekening in het handelsregister, hebben derden geen inzicht in het vermogen van de CV. Dat vermogen is geanonimiseerd.
Op dezelfde wijze zoals hiervoor is beschreven voor de CV kan er ook gebruik gemaakt worden van een open fonds voor gemene rekening om vermogen te anonimiseren. De aandelen van de BV worden ingebracht in het open fonds voor gemene rekening met een beroep op de aandelenfusiefaciliteit.
Welke rechtspersoon geniet er nu de voorkeur om te anonimiseren?
Een CV staat ingeschreven bij het handelsregister. De CV is niet verplicht om een jaarrekening te publiceren in het handelsregister, daarom is het voor de buitenwereld niet mogelijk na te gaan hoeveel vermogen de CV bezit. Is dat nu wel zo? Als een CV wordt opgericht, gebeurt dat veelal tegen storting van een bedrag bijvoorbeeld € 1.000. Dat bedrag wordt ingeschreven in het handelsregister als storting van het kapitaal. Als op een later moment de aandelen ten titel van aandelenfusie worden ingebracht, geldt dat de waarde van de aandelen als storting op het kapitaal van de CV moeten worden ingeschreven in het handelsregister. Gebeurt dat niet, dan is er sprake van een economisch delict. De vraag is dus of de CV wel zo geschikt is om vermogen te anonimiseren. De waarde van de aandelen op het moment van de inbreng in de CV is voor de buitenwereld bekend.
Heeft het open fonds voor gemene rekening voordelen bij anonimiseren?
Het open fonds voor gemene rekening wordt niet ingeschreven in het handelsregister, heeft geen plicht om jaarcijfers te publiceren. De hiervoor genoemde stortingen van kapitaal bij de oprichting van het open fonds voor gemene rekening of latere stortingen zijn voor de buitenwereld niet bekend. In die zin heeft het gebruik van een open fonds voor gemene rekening de voorkeur om vermogen te anonimiseren.
Een CV kan worden opgericht door de directeur-grootaandeelhouder (dga) een overeenkomst te laten tekenen met een opgerichte stichting, die als beherend vennoot optreedt. Meer partijen zijn er niet nodig. Voor het open fonds voor gemene rekening stelt de Belastingdienst eisen, wil sprake zijn van een ‘rechtsgeldige’ oprichting in de ogen van de Belastingdienst. Zo mag een dga niet als enig kapitaalverstrekker genoemd staan. Minimaal 10% van het kapitaal moet door iemand anders dan de dga worden ingebracht. Dat mag een meerderjarig kind zijn of een echtgeno(o)t(e) zijn, als men onder huwelijkse voorwaarden is gehuwd.
Als het open fonds voor gemene rekening 100% van de aandelen houdt in een bv met een actieve onderneming erkent de Belastingdienst het open fonds niet. Op grond van rechtspraak is dit niet terecht. Overigens lijkt de Belastingdienst een uitzondering te maken als er sprake is van een holding bv die de aandelen houdt in een actieve werkmaatschappij. Dan is het wel mogelijk om een open fonds voor gemene rekening op te richten.
Als er meerdere aandeelhouders in het familiebedrijf participeren, dan lijkt het open fonds voor gemene rekening de voorkeur te genieten. Is er slechts sprake van één aandeelhouder dan kan het vaak eenvoudiger zijn om voor de cv te kiezen.
Anonimiseren van vermogen; begin er tijdig mee
De laatste tijd leek de CV aan populariteit te winnen om vermogen te anonimiseren. Als alle voorschriften worden gevolgd, zal de waarde van de gestorte aandelen als kapitaal worden ingeschreven in het handelsregister. De vraag is dan in hoeverre er sprake is van het anonimiseren van vermogen. Eigenlijk is de conclusie dat er tijdig mee moet worden begonnen, op het moment dat de aandelen nog weinig waard zijn. Als de aandelen in de werkmaatschappij voor veel geld worden verkocht, is men te laat.
Ewoud de Ruiter is fiscaal jurist en directeur van 3RRR Belastingadviseurs bv.
Geef een antwoord