Financiële topmensen van bedrijven moeten meer leren over de oorzaken van fraude. Dat zegt forensisch accountant Peter Schimmel (Grant Thornton). De CFO heeft volgens hem net zo’n grote rol als accountants in fraudeopsporing.
Schimmel liet al eerder weten het ontdekken van fraude geen rol voor de accountant te vinden, omdat die daarvoor niet voldoende is toegerust. ‘Goede fraude is namelijk een goed verscholen verhulling van de waarheid. Zodanig dat het een goed contract, een goede factuur of een goede geldstroom lijkt. Met een meer dan logische economische reden. Zie dan als accountant dat bedrog maar eens te achterhalen. Daar moet je welhaast gedragswetenschapper voor zijn. Gelegenheid maakt namelijk niet de dief. Het is de dief die de gelegenheid creëert.’
Accepteer de kans op fraude
Emoties hebben de overhand als fraude wordt ontdekt. Daardoor proberen bedrijven het vaak te verhullen. ‘Dat terwijl je van dergelijke fraudecases zou kunnen en moeten leren. Je moet het zeker geen incidenten noemen. Accepteer de mogelijkheid dat je bedrogen kunt worden. Er is in Nederland € 55 miljard zwart geld in omloop. Dat moet ergens omhoog borrelen. 1 op de 1.000 werknemers wordt jaarlijks ontslagen vanwege een onrechtmatigheid. Fraude is reëel en gebeurt niet alleen bij de buurman. Sterker nog: het hoort erbij als je in business bent.’
Schimmel vindt dat bedrijven maatregelen moeten nemen als er (nog) geen fraude speelt. Dat kan door de verleiding te frauderen te minimaliseren, door het zo moeilijk mogelijk te maken en door normafwijkend gedrag niet te rechtvaardigen. ‘Voorbeeldgedrag van leidinggevenden, dus vooral ook de CEO en de CFO, is daarbij een zeer grote factor. Want hun gedrag bepaalt ander gedrag.’
Betrokkenheid van en met medewerkers
Betrokkenheid van medewerkers is belangrijk, aldus Schimmel. ‘Daar zou je dus ook HR bij moeten betrekken. Wat zijn nu de factoren die ervoor zorgen dat medewerkers zich minder betrokken voelen bij de onderneming? Vanuit waar ze concluderen dat ze normafwijkend gedrag mogen vertonen. Zijn de normen en waarden duidelijk genoeg?’ Hij vindt dat CFO’s dicht bij de mensen op de werkvloer moeten staan. ‘Wees betrokken.’ Een valkuil is dat CFO’s en accountants geen gevoelsmensen zijn, vindt Schimmel: ‘En dus hebben die minder oog voor die betrokkenheid.’
Boetes opleggen, zoals bij de witwaszaak van ING, helpt volgens hem niet. ‘Al die sanctiemaatregelen leiden over het algemeen tot meer regels, maar ook tot minder bereidheid om een melding te doen. Waardoor dat soort sancties in zichzelf al contraproductief werken. Ze maken de BV Nederland onveiliger.’
Niet wegrationaliseren
Wegkijken is het domste dat een CFO kan doen, zegt de fraude-onderzoeker. ‘Rationaliseer problemen van je organisatie niet weg. Kijk of er in jouw organisatie een te hoge druk is. Wees daarbij een aanspreekbaar rolmodel. Laat jezelf ook corrigeren. En stel je kwetsbaar op. Verkeerd gedrag kan tot verder bederf leiden. De CFO en zijn accountant moeten zich veel meer op het terrein van de gedragswetenschap en de psychologie begeven.’
Fraudedatabase
Schimmel pleit voor het opzetten van een landelijke fraudedatabase. ‘Zo zien we hoe fraude werkt, hoe het ontdekt kan worden en hoe we ervoor zorgen dat het niet weer gebeurt. Daar kunnen de CFO en zijn accountant vervolgens hun voordeel mee doen. Ik vind dat daarvoor de AFM, de NBA en de FIOD samen moeten optrekken. En ja, ik snap dat die casussen privacygevoelige zaken bevatten. Maar daar valt omheen te werken. Je kunt ze toch anonimiseren?’
Bron: Executive Finance
Geef een antwoord