KPMG heeft – volgens de curatoren – veel fouten gemaakt bij de controles van de jaarrekeningen van het in augustus 2015 failliet gegane beursgenoteerde Imtech. Gisteren – 2 september – ruimde de Accountantskamer een volle dag in voor het behandelen van de klachten door de curatoren van Imtech tegen de accountants van KPMG. Zij zouden ernstig te kort geschoten zijn bij hun controle van de jaarrekening 2011 van het failliete, multinationale technologiebedrijf. Volgens de curatoren hebben de accountants van KPMG veel fout gedaan. Niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland en Polen.
Even terug in de historie. Technologiebedrijf Imtech ging uiteindelijk in augustus 2015 failliet. Het is tegelijk het grootste faillissement van een beursgenoteerd Nederlands bedrijf. De beurswaarde bedroeg in 2011 nog € 1,8 miljard en de omzet bedroeg ruim € 5 miljard. Al met al groot geld. En dus een stevig dispuut waard. Curatoren hebben inmiddels claims neergelegd bij advocatenkantoor De Brauw Blackstone. Daarnaast liggen de accountants onder het vergrootglas. In dat kader was er 2 september een zitting van de Accountantskamer waarin de klachten van curatoren mr. Princen en mr. Peters tegen de accountants van KPMG inzake hun jaarrekeningcontrole over de jaarcijfers 2011 van – het toen nog gezond lijkende – Imtech uitgebreid werden behandeld.
En daar zaten ze. Aan de ene kant de klagers, curatoren vergezeld door hun jurist mr. J.P.D. van de Klift en Nyenrode professor, columnist en fraude-expert Marcel Pheijffer. Aan de andere kant zaten de beklaagde accountants van KPMG Lagerwaard-Begemann en Riegman en de oud-accountant die destijds verantwoordelijk was voor de Opdrachtgerichte Kwaliteitsbeoordeling (OKB) bij de audit van Imtech, vertegenwoordigd door hun juristen mr. Hoogeveen en mr. Hendriksen.
Achter de tafels van klagers en beklaagden dozen, koffers en opbergmappen met daarin bijna strekkende meters dossier. En daar ging het gisteren over.
De grote vraag: had de accountant de fraude eerder kunnen ontdekken?
Met de kennis van nu is zo’n vraag relatief eenvoudige te beantwoorden. Misschien best wel, zou het antwoord kunnen zijn. Maar hadden de KPMG-ers in 2012 toen zij daadwerkelijk bezig waren met het controleren van de jaarrekeningen van Imtech de fraude kunnen traceren? Hebben zij daadwerkelijk signalen gemist? Misschien niet willens en wetens, maar wel omdat ze niet diep genoeg doorspitten, doorvroegen, signalen niet oppikten?
De curatoren vinden dat de KPMG-ers kritischer hadden mogen zijn bij de controle van de jaarrekening van Imtech over 2011 en destijds signalen niet hebben opgepikt die ze wel op hadden kunnen pakken. De KPMG-ers vinden dat zij destijds wel met de noodzakelijke kritische blik naar de diverse onderdelen en details van de multinational hebben gekeken.
Getuige de meegenomen dossiermeters hadden zowel klagers als accountants zich – opnieuw – uitgebreid verdiept in de accountantswerkzaamheden van toen. De procedure van 2 september ging over de KPMG-controle uitgevoerd in 2012 over de jaarrekening 2011.Volgend jaar volgt er nog een procedure over de controle over de Imtech-jaarrekening 2012. Ongetwijfeld zullen we dan ook weer de nodige dossiermeters gaan zien.
Welles-nietes
De discussie over het oppikken van fraudesignalen ontwikkelt zich voor de Accountantskamer in een beleefd uitgesproken welles-nietesdiscussie, annex kat-en-muisspel. Klopten de dateringen van gesprekken en overleggen in het kader van de OKB? ‘Nee,’ stellen de curatoren, ‘kijk maar naar de verslagen.’ ‘Ja,’ stelt de verdediging namens de KPMG-accountants. ‘Kijk maar eens beter naar de verslagen.’ Was er nu wel of geen bankverklaring van een van de Poolse banken waarmee Imtech-Polen zaken deed? Waarop het antwoord kwam dat de verklaring uiteindelijk wel door een KPMG-accountants was gezien en het bedrag in kwestie beneden de materialiteitsgrenzen bleef.
Inkijkje
In de procedure kwamen uiteindelijk wel een aantal principiële zaken naar voren. Hoe ver moet een OKB gaan? ‘Verder,’ stellen de klagers. ‘Ver genoeg gegaan,’ stelt de verdediging. ‘Wat zou nu anders doen?’ was een vraag vanuit de Accountantskamer. ‘Meer documenteren’, was de reactie van de betrokken OKB-accountant.
In hoeverre mochten de Amstelveense KPMG-accountants vertrouwen op werk uitgevoerd door respectievelijk hun Duitse en Poolse collega’s die verantwoordelijk waren voor bepaalde lokaal uitgevoerde deelcontroles? ‘Minder,’ zo stelden de klagers. De buitenlandse collega’s hadden meer en beter bevraagd moeten worden naar hun controle-aanpak en bevindingen. Waarop de reactie was dat het controleprotocol en van KPMG internationaal geldt en dus overal binnen KPMG hetzelfde is. De systematiek hoefde dus niet ter discussie te worden gesteld.
Gezien de meters dossiers die de Accountantskamer moet gaan doorploegen heeft de Accountantskamer extra tijd en kennis gereserveerd om uiteindelijk tot een weloverwogen oordeel te komen. Op dat oordeel moet nog wel zeker drie maanden worden gewacht.
FH
Accountantskamer, 2 september 2019 Wtra AK 18/276, Wtra AK 18/277 en Wtra AK 18/328
L. Muijsenberg zegt
Op hoog niveau stoeien de partijen nog wel even door.
En de beleggers die het zich kunnen veroorloven om een claim in te dienen zijn ook nog bezig.
Maar de kleine belegger is al lang zijn/haar geld kwijt. En wellicht achteraf omdat accountants hun werk niet goed hebben gedaan of er in het bedrijf gewoon fraude is gepleegd.
Wanneer gaan we daar iets aan doen? Is dat geen schone taak van de Nederlandse overheid dat de kleine belegger wordt gecompenseerd??!!