De problemen voor EY stapelen zich op, constateert Follow the Money in een uitgebreid en zeer kritisch artikel over EY. Het accountantskantoor is in het buitenland en in Nederland als controlerend accountant betrokken bij verschillende fraudezaken en andere hoofdpijndossiers die de reputatie van het kantoor bepaald geen goed doen. FTM stelt dat EY daarbij steeds weer in dezelfde verdedigende reflex schiet en de eigen verantwoordelijkheid afschuift.
De bekendste zaak waarbij de rol van EY omstreden is, is momenteel natuurlijk het boekhoudschandaal rond Wirecard. Ook loopt er bijvoorbeeld een strafrechtelijk onderzoek in de omkopingszaak rond telecombedrijf Vimpelcom. Bovendien stelt het Chinese staatsbedrijf COFCO EY aansprakelijk voor de schade die het zegt te hebben opgelopen bij de aankoop van de Rotterdamse handelaar in agrarische producten Nidera, bleek dit najaar uit een uitspraak van de rechtbank Rotterdam die Accountancy Vanmorgen achterhaalde. EY zou haar werk als controlerend accountant niet goed hebben gedaan, waardoor koper COFCO een te rooskleurig beeld had van Nidera.
Oproep: sluit EY uit van overheidsopdrachten
FTM wijst echter ook op een opmerkelijke brief over EY die in Groot Brittannië onlangs door actiegroep Spotlight on Corruption is verstuurd aan de Crown Commercial Service, de dienst die verantwoordelijk is voor alle publieke aanbestedingen van de Britse overheid. The Guardian pikte de brief op, die laat zien hoe omstreden de reputatie van het accountantskantoor inmiddels in de VK is. De actiegroep roept namelijk op om EY voor een periode van drie jaar uit te sluiten van alle overheidsopdrachten. De reden: ‘herhaaldelijk professioneel wangedrag’. Het document telt 17 pagina’s en bevat een opsomming van recente fraudezaken waarbij EY controlerend accountant was en geen onraad werd geroken, terwijl daar goede redenen voor zouden zijn.
‘EY heeft spectaculair gefaald’
Of EY daadwerkelijk wordt uitgesloten van overheidsopdrachten is nog maar zeer de vraag, maar de kritiek op de accountants van EY is in elk geval niet mals. Criminoloog en één van de Spotlight on Corruption-onderzoekers Daniel Beizsley: ‘Ze ondermijnen het vertrouwen in de markt en zorgen ervoor dat corruptie, fraude en witwassen dooretteren. De “Big Four”-accountantskantoren domineren de markt en ervaren weinig consequenties als hun controles gebrekkig blijken te zijn. EY heeft spectaculair gefaald; overheden kunnen een ongelofelijk krachtig signaal afgeven door het bedrijf te weren van overheidscontracten. Net zolang totdat ze hun zaken op orde hebben gebracht.’
Fraude en accountants: een standaardreflex
Het afschuiven is een standaardreflex, verzucht hoogleraar Forensische Accountancy aan de Universiteit Leiden Marcel Pheijffer tegenover FTM. ‘Als het beschuldigende vingertje naar hem of haar wijst, dan zegt de accountant altijd: “Ik ben voorgelogen”.’ Pheijffer verbaast zicht erover dat accountants ‘zo vaak menen dat zij fraude niet hoeven te ontdekken’: ‘In de accountancy-regels staat juist dat de accountant “een redelijke mate van zekerheid” verstrekt, dat hetgeen is gecontroleerd “geen afwijkingen van materieel belang” bevat als gevolg van fraude of fouten. “Fraude” wordt in dat rijtje als eerste genoemd. De vragen aan de accountant zijn dus: heb je de risico’s van fraude voldoende ingeschat? Heb je eventuele signalen van fraude goed genoeg gesignaleerd? En heb je de controle daarop afgestemd? Ook indien het management niet ter goeder trouw is, een accountant moet deze vragen goed kunnen beantwoorden.’
Johan zegt
Het probleem is dat de accountant deze vragen niet MAG beantwoorden. Dat is een manco in de wet. Zodra het management fraudeert en de accountant dat niet ontdekt, wijst iedereen met een vinger naar de accountant, die zich vervolgens niet publiekelijk mag verdedigen. Wat ik erg wonderlijk blijf vinden is dat de vinger continu wordt gewezen op de persoon die de fraude niet heeft ontdekt in plaats van op de persoon die de fraude heeft begaan. Alsof je de politie agent vervolgt omdat hij verzuimd heeft de zakkenroller staande te houden. En tot slot: niemand die redelijk denkt verwacht van een accountant dat hij alles ontdekt. Alleen in Nederland worden al jaarlijks 20.000 wettelijke controleverklaringen afgegeven. Hoeveel mogen er fout zijn? Laten we zeggen minimaal 1% en maximaal 5%. Dan zitten we tussen de 200 en 1.000 verklaringen. Hoeveel gaan er dan eigenlijk fout ? Ik heb ze niet geteld maar beduidend minder is een aardige samenvatting. Kort en goed: maak prestatieafspraken op sectorniveau en zorg ervoor dat de accountant zich publiekelijk kan verdedigen. Dan praten we tenminste ergens over.