Ook dit jaarrekeningenseizoen is de overgang van PDF naar Standard Business Reporting (SBR) weer een spraakmakend onderwerp. Al een aantal jaar geven banken aan dat SBR de standaard wordt voor het aanleveren van jaarcijfers door zakelijke klanten. Desondanks blijkt deze vorm van digitalisering na 12 jaar (!) nog steeds een proces van vallen en opstaan, stelt SBR Nexus CEO Sander Middendorp.
“We zien inmiddels een flinke groei in het aantal accountants wat in SBR aanlevert en een feitelijke groei in aantal SBR Jaarrekeningen ten opzichte van 2020. Toch omarmen niet alle schakels de SBR-standaard volledig, waardoor de transitie steeds vertraagt.” Hoe moet deze vicieuze cirkel doorbroken worden, en wat is de rol van de accountant?
Het is net een Netflix-serie
Het SBR-verhaal begint volgens Middendorp haast op een boeiende Netflix-serie te lijken, met elk jaar weer nieuwe afleveringen. “De hoofdrolspelers blijven onveranderd: banken, ondernemers, accountants en softwareleveranciers. Ieder seizoen komen ze steeds een stapje dichter bij het volledig implementeren van SBR, maar zoals een goede serie betaamt gaat het niet zonder hobbels. Elke aflevering gebeurt er wel iets interessants en iedere speler heeft een eigen rol in het geheel. De grootste uitdaging zit ‘m nu in de samenwerking van de hele keten, dat onderwerp staat dit seizoen centraal.”
Vicieuze cirkel
Het blijkt een vicieuze cirkel, legt Middendorp uit: “De intentie is er, de techniek ook. In de praktijk zorgen de verschillende schakels echter voor vertraging van volledige implementatie. Een fors percentage van de jaarrekeningen wordt nog via PDF aangeleverd. Dat is een verouderd en niet gestandaardiseerd systeem, dat open is voor eigen interpretatie van zowel leverancier als afnemer. Het houdt elkaar in stand: waar sommige banken enerzijds SBR als standaard stellen, vragen accountmanagers anderzijds nog regelmatig om een PDF voor aanvullende informatie. Ook als een accountant uit zichzelf met een PDF aankomt wordt het door de bank vaak nog geaccepteerd. Voor een accountant maakt het eigenlijk te weinig uit: als de klant een PDF wil en de bank accepteert het, waarom zouden ze dan overgaan op SBR? Zo blijven we een beetje bezig.”
Techniek is er klaar voor
Een ander veel gehoord bezwaar in de keten waren eerdere mankementen in de software. Middendorp: “Net als bij elke vorm van digitalisering waren er technisch gezien wat obstakels. Er was altijd wel iets wat volgens bank of accountant niet lekker werkte. Dat heeft logischerwijs invloed gehad op de bereidwilligheid: als de software niet goed werkt is het extra verleidelijk om terug te grijpen naar de oude vertrouwde methode. Als alles technisch klopt is de overgang vele malen makkelijker. Dankzij feedback van gebruikers hebben we samen met verschillende leveranciers de software geoptimaliseerd. Nu de techniek er klaar voor is, lopen we echter tegen de volgende vicieuze cirkel aan: als banken SBR niet verplicht stellen of zelfs om een PDF vragen, waarom zou een accountant zich er dan hard voor maken?”
Steeds een stap dichterbij
Er zit volgens Middendorp wel beweging in het proces. ABN AMRO vraagt inmiddels expliciet uit naar SBR en ING stelt het als eerste bank zelfs verplicht. Met succes: deze heldere boodschap resulteert in een forse stijging van het aantal SBR Jaarrekeningen die bij ING aangeleverd worden. Middendorp is blij dat deze beweging in gang is gezet. “Het is een flinke stap vooruit. We zien gelukkig steeds meer banken die daad bij woord voegen. Toch blijven sommigen nog achter in hun uitvraag, waardoor de cirkel nog niet helemaal doorbroken is. We komen steeds dichterbij, maar na al die jaren is de transitie nog in volle gang. Het is een kwestie van tijd”.
Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker
De financiële sector is niet de eerste sector die door een dergelijke transitie gaat. De Kamer van Koophandel en de Belastingdienst zijn al geruime tijd over op SBR. Middendorp: “Daar is de SBR-standaard verplicht en volledig geaccepteerd. SBR zou ook in het werkprogramma van de accountant een standaard onderdeel moeten zijn. Onze propositie is vergelijkbaar met die van de Belastingdienst: we proberen het zo makkelijk mogelijk te maken. Invullen kost maximaal 10-15 minuten, dus daar kan het niet aan liggen.”
De rol van de accountant
Het aanleveren van onvolledige informatie is op dit moment volgens Middendorp het voornaamste kantelpunt in de keten. “Accountants beheren de aangeleverde cijfers en spelen daarmee een cruciale rol in de transitie. Een bank kan niks met een SBR Jaarrekening als er data mist of relevante velden niet gevuld zijn. Dat is vaak het moment waarop een accountmanager om een aanvullende PDF vraagt, wat vervolgens een hoop gedoe en irritatie oplevert: gestandaardiseerde SBR-data is bedoeld voor een systeem of risicomodel en rijmt vaak niet met menselijke interpretaties van PDF-cijfers. Het zijn twee verschillende talen, de mengeling van SBR en handmatige cijfers zorgt voor ruis op de lijn. Zowel de bankmedewerker als de accountant hebben invloed op een soepel verloop.”
Niet meer van deze tijd
De ouderwetse PDF past niet meer in dit digitale tijdperk, stelt Middendorp. “Het acceptgiroboekje is ook al lang vervangen door contactloos betalen. We kunnen nou eenmaal niet om digitalisering heen, SBR is daar een logisch gevolg van. Banken werken steeds meer op basis van data en zullen dit steeds meer vragen van hun klanten. In het geval van financiële data is het aan de accountant om te zorgen dat die opgevraagde data dan ook echt klopt. Daarvoor is expertise nodig: een klant wordt pas maximaal ontzorgd als banken en accountants vanuit hun eigen toegevoegde waarde samenwerken. Net als ‘vroeger’, maar dan in een digitale, data gedreven economie.”
Bron: SBR Nexus
De banken hebben het zelf ook lange tijd tegengehouden en het ligt naar mijn mening niet per definitie aan de administratie- en accountantskantoren. Deze zijn er in veel gevallen al geruime tijd klaar voor om in SBR aan te leveren. De verplichtstelling door de banken is nog niet zo lang aan de orde van de dag.