ACM wil ook kleine bedrijfsovernames kunnen toetsen

Overnames hoeven pas bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) te worden gemeld als beide partijen meer dan 30 miljoen euro omzet boeken. Maar als het aan bestuursvoorzitter Martijn Snoep ligt, gaat die drempel verdwijnen. ‘Concurrentieproblemen kunnen ook op lokaal of regionaal niveau ontstaan, of wanneer sprake is van nichemarkten.’

Snoep signaleert in een blog op de website van de ACM twee ‘gaten’ in de mededingingswetgeving: concurrentieproblemen die het gevolg zijn van een onuitgesproken ‘understanding’ tussen bedrijven om elkaars prijsverhogingen te volgen en kleine overnames die niet bij de ACM hoeven te worden gemeld en ook niet kunnen worden getoetst, maar toch concurrentieproblemen veroorzaken. ‘Er zijn goede redenen om dit gat te dichten door de Mededingingswet aan te passen en de ACM de bevoegdheid te geven om kleine overnames naar binnen te halen waarvan het vermoeden bestaat dat die concurrentieproblemen veroorzaken.’

Sectorspecifieke software

Er is ooit een omzetdrempel ingevoerd omdat overnames van kleinere bedrijven niet snel tot problemen zouden leiden. ‘Inmiddels zien we dat kleine overnames wel degelijk tot problemen kunnen leiden, bijvoorbeeld wanneer de concurrentie zich afspeelt op lokaal of regionaal niveau of wanneer sprake is van nichemarkten’, aldus Snoep. ‘Denk bij de eerste groep aan bijvoorbeeld dierenartsen, huisartspraktijken, kinderdagverblijven en autoreparatiebedrijven. En bij de tweede groep aan sectorspecifieke software of verzekeringen, bijzondere hobbyproducten en speciale levensmiddelen.’ Marktmacht op lokaal of regionaal niveau of in nichemarkten leidt tot hogere prijzen en lagere kwaliteit voor de gebruikers, zo redeneert Snoep. En een kleine overname kan tot marktmacht leiden als de overnemende partij een grote partij is die op basis van een doelbewuste strategie ‘kralen aan het rijgen’ is door één voor één kleine spelers over te nemen. ‘Recente overnames door private-equitybedrijven van praktijken van dierenartsen en huisartsen via zo’n roll-upstrategie, leiden tot de nodige onrust en vragen, ook in de media en de politiek.’

Verder ziet Snoep gevaren in het overnemen van nieuwe bedrijven die innovatieve technieken ontwikkelen: daarmee haalt een groot bedrijf toekomstige concurrentie van de markt. ‘Maar omdat het nieuwe bedrijf nog geen omzet heeft, blijft de overname beneden de drempels en staat de ACM met lege handen. Dit soort ‘killer acquisitions’ komen voor in de farmaceutische sector en in de digitale economie, maar zij zijn ook niet ondenkbaar in andere sectoren die in transitie zijn.’

Call-in

Er zijn verschillende manieren om de ACM een rol te geven in het toetsen van kleinere overnames, maar die hebben hun nadelen. Zo leidt een lagere drempel tot veel meer meldingen en toetsingen en dus tot hogere toezichtslasten. Alleen drempels verlagen in sectoren waar al een probleem is gesignaleerd, zorgt ervoor dat de ACM achter de feiten aan loopt. Snoep voelt het meest voor een zogenaamde ‘call-inbevoegdheid’ in de wet waarbij de ACM de bevoegdheid krijgt om binnen een bepaalde periode een kleine overname ‘naar binnen te halen’ door aan te geven die te willen onderzoeken volgens de reguliere procedure. ‘Maar deze optie heeft als nadeel dat het leidt tot onzekerheid voor bedrijven, nog los van de vraag of een al voltrokken overname ongedaan te maken is.’ Die onzekerheid kan worden weggenomen door de mogelijkheid te bieden om vooraf duidelijkheid te krijgen, bijvoorbeeld door een vrijwillige melding van de overname. Er zou een korte periode van enkele maanden na bekendmaking van de transactie kunnen komen waarbinnen de ACM moet laten weten dat zij een overname wil onderzoeken.

EU kent optie al

Op verzoek van Nederland is er op Europees niveau al een call-inbevoegdheid: mogelijk problematische internationale overnames kunnen al dan niet op verzoek van de Europese Commissie door de nationale mededingingsautoriteiten naar haar worden verwezen. ‘Zo is de wat curieuze situatie ontstaan dat de ACM problematische overnames die de Nederlandse drempels niet halen, maar wel een effect hebben op het Europese handelsverkeer, kan verwijzen naar Brussel, maar overnames beneden die drempels en met alleen een negatief effect binnen Nederland, moet laten lopen.’