Huisbank BNG kon volgens de rechter niet weten dat de boekhouder van sociale werkplaats KempenPlus circa 5 miljoen euro naar zijn eigen rekening overboekte. Hoewel er onomstotelijk sprake is van fraude heeft de overheidsbank haar zorgplicht niet geschonden. Dat bepaalde rechtbank in Den Haag in een zaak die KempenPlus aanhangig had gemaakt.
Boekhouder Patrick H. uit Bladel begon in 2007 met het stelen van geld van het regionale participatiebedrijf KempenPlus. In het begin ging het om kantineopbrengsten die hij in eigen zak stak, net als contant geld van de toenmalige werkplaats. Vanaf 2014 begon hij geld van de bedrijfsrekening over te schrijven naar zijn privérekening. De boekhouding werd structureel gemanipuleerd. Om te maskeren dat hij geld van KempenPlus naar zichzelf overmaakte, vervalste de boekhouder onder andere de belastingaangifte van de sociale werkplaats. Toen hij in 2019 nattigheid begon te voelen stopte hij met zijn illegale overboekingen en begon hij bij de Rabobank in Bladel contant geld op te nemen van de rekening van KempenPlus. Hij vervalste hiertoe handtekeningen van collega’s.
Jarenlang afgeperst
Voor de rechtbank verklaarde Patrick H in juli 2023 dat hij al sinds zijn tienerjaren werd afgeperst door plaatsgenoot en ‘vriend’ Wil H. De rechter achtte die verklaring aannemelijk en denkt dat Wil H. 90 procent van het gestolen geld (ten minste 4,7 miljoen euro) opstreek. Terwijl de boekhouder een modaal bestaan leidde in Bladel, leefde zijn afperser in Weert tussen luxe en weelde. Op papier moest hij rondkomen van een uitkering, maar hij woonde hij in een grote villa en kocht exotische vogels, jacuzzi’s, quads en dure auto’s.
Niet in beroep
Patrick H. beriep zich tijdens zijn zaak op overmacht maar dit wees de rechtbank af. ‘U bent afgeperst en onder druk gezet, maar dat betekent niet dat u geen andere keuze kon maken’, aldus de rechter. Voor verduistering, witwassen en valsheid in geschrifte kreeg de boekhouder 22 maanden celstraf, waarvan twaalf voorwaardelijk. Hij is niet in beroep gegaan tegen de straf. De hoofdverdachte en afperser Wil H. kreeg 5 jaar cel opgelegd. Hij legt zich niet neer bij deze veroordeling. Maar daarmee is de zaak voor KempenPlus niet ten einde. De organisatie houdt niet alleen zijn financiële man verantwoordelijk voor de ontstane schade maar ook huisbanken ABN Amro en BNG. Die zouden hun zorgplicht hebben verzaakt.
ABN Amro: zorgplicht verzaakt
In een tussenvonnis (april 2023) oordeelde de rechtbank dat ABN Amro inderdaad flinke steken had laten vallen: dankzij een alerte bankmedewerker wist de bank in elk geval vanaf 20 juni 2019 van ongebruikelijke activiteiten op een particuliere bankrekening van de boekhouder, maar ABN Amro deed daar aanvankelijk weinig mee. Het grootste deel van de schuld legde de rechter echter bij de sociale werkplaats die niet merkte dat er jarenlang tonnen en op het laatst zelfs miljoenen euro’s verdwenen.
BNG gaat vrijuit
In het geval van BNG oordeelt de rechtbank nu compleet in het voordeel van de bank. KempenPlus meent dat BNG moest of kon weten dat boekhouder Patrick H. grote bedragen naar zijn privérekening bij ABN Amro overboekte. Maar volgens de rechter is daarvoor niet genoeg bewijs geleverd. Het ging namelijk om betalingen waar bevoegde personen bij KempenPlus de opdracht voor hebben gegeven. De rechtbank zegt bovendien dat de boekhouder bevoegd was om de overboekingen te doen en dat ze bij KempenPlus ook nog werden goedgekeurd. ‘Het ging om betalingen waar bevoegde personen bij KempenPlus de opdracht voor hebben gegeven. BNG was contractueel verplicht gevolg te geven aan de betaalopdrachten’, aldus de rechter. Pijnlijk was de onthulling dat directeur Francois Baudoin van KempenPlus blindelings sommige van in totaal 417 valse overboekingen had goedgekeurd. Baudoin had niet gezien dat het rekeningnummer niet correspondeerde met facturen, zo werd al eerder duidelijk.
Ook het argument van KempenPlus dat BNG de zogenoemde IBAN-naamcheck veel te laat heeft ingevoerd, veegde de rechter van tafel. BNG was daarmee veel later dan veel consumentenbanken. Maar de bank is volgens de wet niet verplicht om te controleren of naam en bankrekeningnummer gekoppeld zijn, aldus de rechtbank. KempenPlus kan BNG daarom geen verwijt maken van het schenden van haar zorgplicht, aldus de rechtbank.
Schikking
Van het totale verlies van 5 miljoen euro heeft KempenPlus tot dusver slechts 25.000 euro terug na een schikking met de Rabobank. In de zaak tegen BNG in november werd voor het eerst duidelijk dat KempenPlus bereid is om een deel van de schade op zich te nemen. In november liet BNG al weten niet te willen schikken met KempenPlus. Advocaat Jeroen Langbroek van landsadvocaat Pels Rijcken smaalde om beweringen uit een onderzoek dat KempenPlus liet uitvoeren dat de fraude ‘ingenieus’ in elkaar zat. ‘Het is niet ingenieus. Het was in één oogopslag te zien’, zei hij twee maanden geleden. De sociale werkplaats is wel over een schikking in gesprek met accountant EY.
Lees hier de uitspraak.
Geef een reactie