Het gerenommeerde advocatenkantoor Stibbe levert stevige kritiek op de opstelling van de NBA over de geheimhoudingsplicht van de accountant. Het belang daarvan zou in de recente discussienotitie van de Stuurgroep Publiek Belang onderbelicht blijven, terwijl de maatschappelijke roep om meer transparantie totaal niet onderbouwd zou zijn.
Geheimhoudingsplicht ter discussie
De discussie over de geheimhoudingsplicht van de accountant speelt al langer. Accountants wordt steeds vaker gevraagd om meer te vertellen over hun werkzaamheden en bevindingen dan in de controleverklaring staat. Daarbij gaat het met name om een toelichting op wat de accountant heeft gezien bij de controle en wat deze ervan vindt. En ook wat de accountant heeft gedaan om een fraude of toekomstig faillissement te signaleren. Sommigen willen dat accountants opener zijn over wat zij aantreffen bij door hen gecontroleerde entiteiten. Tegelijk moeten accountants de geheimhoudingsregels naleven die voortvloeien uit de Europese en Nederlandse wetgeving en de eigen beroepsregels.
Discussienotitie
Een projectgroep, ingesteld door de Stuurgroep Publiek Belang en onder voorzitterschap van Hendrik Jan Biemond, maakte in een discussienotitie een analyse van wat de veronderstelde problematiek precies inhoudt en op welke momenten en in welke vormen in het controleproces de thematiek aan bod kan komen. Ook is onderzocht welk juridisch kader van toepassing is en welke ruimte er is of zou moeten zijn voor de accountant, om tegemoet te komen aan de maatschappelijke vraag om meer transparantie. De discussienota werd in november 2023 ter consultatie openbaar gemaakt. De reacties daarop waren nogal wisselend.
Kritiek Stibbe
Stibbe mengt zich nu – bij monde van advocaat Monique van der Linden – alsnog in de discussie met een nogal kritische bijdrage. Het discussiestuk van de NBA-werkgroep ‘ademt een voorkeur voor transparantie boven geheimhouding’, schrijft Van der Linden in een artikel op de site van het advocatenkantoor. Ten onrechte, want ‘ook de geheimhoudingsplicht van de accountant is immers in het publiek belang.’ De maatschappelijke roep om meer transparantie zou totaal niet zijn onderbouwd. ‘Nog daargelaten, dat het ook in het belang van alle partijen lijkt te zijn om hier in Nederland niet te veel uit de pas te gaan lopen met de internationale context en de internationaal geldende standaarden.’
‘Grenzen worden in notitie opgezocht’
De Stibbe-advocate wijst ook op de risico’s die de accountant loopt als de geheimhoudingsplicht wordt geschonden. ‘Los van eventuele tuchtrechtelijke, bestuursrechtelijke en civielrechtelijke aansprakelijkheid, zou schending van de geheimhoudingsplicht ook een strafbaar feit op kunnen leveren. Ook dit blijft in de discussienotitie on(der)belicht. Waar in deze discussienotitie de grenzen kennelijk worden opgezocht, is het goed verklaarbaar dat de accountant(sorganisatie) dat niet doet en gewoon in alle zorgvuldigheid blijft handelen in lijn met de geldende wet- en regelgeving.’
Alexander Vissers zegt
De incompetentie van de NBA is niet beperkt tot de geheimhouding. Ook met betrekking tot continuïteit kennistoets en fraude (NOCLAR) treedt de NBA het recht met voeten. Er liggen al tijden handhavingsverzoeken bij de Minister van Financiën tot vernietiging van de regelgeving door de NBA wegens strijd met het recht. In plaats van rechtsherstel trekt de minister een stenen muur op.
Alexander Vissers zegt
De NBA moet zich verder beperken tot haar wettelijke taken. Er bestaat geen bevoegdheid politieke standpunten in te nemen. De NBA gaat niet over de taken van de accountant, die bepaalt de wet. Die maatschappelijke vraag komt van Eumedion en VEB. Aangezien de meeste beursgenoteerde ondernemingen buitenlandse dochter hebben moet bij de geheimhouding ook rekening worden gehouden met de geheimhoudingsplichten van de buitenlandse accountants. De Nederlandse externe accountant krijgt zijn informatie van dezen onder de veronderstelling en voorwaarde van geheimhouding. Verder heeft Nederland het EU recht te respecteren.