Verzekeraars, banken, tussenpersonen, pensioenfondsen en vermogensbeheerders zijn kritisch over de nieuwe Wet Bekostiging Financieel Toezicht 2019. Het wetsvoorstel, dat nu in de markt wordt geconsulteerd, betekent “een ongewenste uitholling van de controlerende taak van de Tweede Kamer”, aldus de financiële koepels.
Het wetsvoorstel wordt deze week in de Kamer behandeld. Het Verbond van Verzekeraars, bankenvereniging NVB, de Pensioenfederatie, vermogensbeheerderskoepel Dufas en intermediairvereniging Adfiz hebben in de aanloop daarnaartoe een gezamenlijke brief gestuurd. Zij benadrukken het belang van van kwalitatief hoogstaand toezicht en realiseren zich dat dat geld kost, maar: “Verzekeraars zijn er niet van overtuigd dat het huidige wetsvoorstel bijdraagt aan een verhoging van de kwaliteit van het toezicht.” De nieuwe wet biedt geen oplossing voor het ‘controlegat’, waarbij de Europese Rekenkamer onvoldoende kan beoordelen of DNB haar taken doelmatig en efficiënt uitvoert. Bovendien ontbreekt het aan prikkels voor efficiency, nu de overheidsbijdrage voor toezichtskosten is afgeschaft en de rekening geheel bij de sector is komen te liggen. “Het ministerie verwijst naar de kabinetsreactie op de uitgangspunten van het rapport ‘Maat houden’ van een interdepartementale werkgroep, waarin de hoofdlijn kortweg is dat de overheid een financiële bijdrage levert aan toezicht, tenzij. De financiële sector vormt een opmerkelijke uitzondering op deze hoofdregel.”
Duidelijkheid over kostenverdeling
De Wbft geldt sinds 2013 en heeft tot doel duidelijkheid te geven over de verdeling van de kosten van de AFM en DNB tussen overheid en marktpartijen. Bovendien moet de wet ervoor zorgen dat de jaarlijkse heffingen aan de sector zo weinig mogelijk fluctueren. “Terugblikkend zijn wij van mening dat de wet er de afgelopen jaren niet in is geslaagd om deze doelen te bereiken. Wij hebben destijds gewezen op een aantal knelpunten die ook door de Raad van State aan de orde waren gesteld. Dit betreft hoofdzakelijk het bestaan van onvoldoende ‘checks and balances’ tussen de toezichthouder en de ondertoezichtgestelden, alsmede het gemis van een financiële prikkel voor toezichthouders in de vorm van een overheidsbijdrage voor efficiënt toezicht.”
Geen controle op kostenoverschrijding
De wet geeft alleen op hoofdlijnen een indicatie van de kaders waarbinnen de kosten van het toezicht moeten vallen, aldus de koepels. “Het valt op dat de minister onder de nieuwe wet de Kamer informeert, maar niet volgens het comply-or-explainbeginsel toestemming nodig heeft om buiten de kaders te treden.” De controlerende rol van de Tweede Kamer komt daarmee in het geding. “In aanvulling hierop is sprake van nogal algemene definities van directe en indirecte kosten, het ontbreken van een onafhankelijke controleur (zoals de Algemene Rekenkamer, ARK) voor het bankentoezicht en het ontbreken van een prikkel voor de minister of de toezichthouder om de kosten in de hand te houden. Al met al zijn er feitelijk onvoldoende waarborgen tegen overschrijding van het kader.”
De toezichtkosten van DNB zijn sinds 2013 voortdurend gestegen, ondanks het kostenkader. “Opvallend is dat de kosten méér toenemen dan de taakstelling
toestaat; het betreft hier miljoenen euro’s.” Dat komt mede doordat DNB kosten in rekening kan brengen buiten het kader om.
In plaats van het koppelen van de maximale kostenstijging aan de loon-en prijsstijging en de begroting van het jaar ervoor, gaat de nieuwe wet uit van een kostenkader dat voor het desbetreffende jaar door de ministers wordt vastgesteld. “Het is niet duidelijk welk probleem de minister probeert op te lossen met dit wetsvoorstel. Zeker ook omdat er in de afgelopen 10 jaar nooit een lagere begroting is ingediend dan het voorafgaande jaar. We maken ons zorgen over de beperkte mogelijkheden om de stijgende toezichtkosten in te perken. Voortdurend stijgende toezichtkosten zijn ongewenst omdat deze uiteindelijk doorwerken in hogere kosten voor de consument.”
Rol Rekenkamer
De koepels verwijzen naar een rapport van de rekenkamers van vijf eurolanden waaruit blijkt dat de Algemene Rekenkamer (ARK) niet kan controleren of DNB haar taken doelmatig en efficiënt uitvoert. “De sectoren willen erop kunnen vertrouwen dat door haar betaalde kosten adequaat worden besteed. De organisaties roepen de minister op om de ARK hiertoe in de gelegenheid te stellen.”
De organisaties pleiten er verder voor om per toezichtstaak vast te stellen of het redelijk is de kosten ervan door te berekenen aan de sector. “Aan de hand daarvan kan vervolgens op ‘eerlijke’ wijze een kostenverdeelsleutel worden gemaakt.” De kosten voor de Europese toezichthouders worden – via een bijdrage door AFM en DNB – betaald door de sector. Hoe hoog die kosten zijn, is niet duidelijk. De koepels pleiten daarom voor het organiseren van een ‘countervailing power’ die onnodige kostenstijgingen tegengaat. “Dit onderstreept het belang van een goede governance op nationaal niveau. We vinden dat het wetsvoorstel hier geen bijdrage aan levert.”
Het voorstel kreeg vorig jaar al kritiek, onder meer van de SRA. De huidige consultatie loopt tot 11 maart.
Geef een antwoord