Klimaat en klimaatmaatregelen staan breeduit op de agenda. Klimaat raakt regelrecht aan businessmodellen in branches, maar biedt soms ook kansen. Hoe zit dat in de landbouw? Accountancy Vanmorgen vroeg het aan Rinus Wientjens van Flynth adviseurs en accountants, die als bedrijfsadviseur voornamelijk actief is in de melkveehouderij.
De melkveehouderij is bij uitstek een sector waar de discussie over klimaatverandering en klimaatmaatregelen speelt. Zorgt dat voor onzekerheid?
‘Absoluut. De landbouw en ook zeker de melkveehouderij heeft de afgelopen jaren in een behoorlijk rap tempo te maken gehad met een opeenstapeling van regels, vooral bij het mestbeleid. Ik kwam in 2012 bij Flynth werken en ik kan wel zeggen dat er vanaf 2013 elk jaar nieuwe mestregelgeving bij is gekomen. Maar het gaat vooral om een gebrek aan een integrale aanpak. Als er elk jaar nieuwe regelgeving wordt ingevoerd kun je er eigenlijk geen gezonde bedrijfsvoering op na houden. Want als je bepaalde keuzes maakt waar grote investeringen voor gedaan moeten worden, dan moet je wel kunnen bouwen op een visie op de toekomst. Je wil als ondernemer natuurlijk niet een miljoeneninvestering in de bouw van een nieuwe stal doen, om over twee jaar te horen dat er weer andere regels zijn bedacht waarin jouw stal eigenlijk niet meer past.’
Staat het verdienvermogen, het businessmodel in de melkveehouderij onder druk?
‘Ja, doordat die regelgeving erbij gekomen is en de consument meer wil. Niet alleen de Nederlandse consument, Friesland Campina bijvoorbeeld opereert over de hele wereld en zij zeggen: onze afnemers stellen meer kwaliteitseisen. Dat leggen ze vervolgens natuurlijk neer bij de melkveehouder die daar aan moet voldoen. Voor een individueel geval kan het gerust anders zijn, maar gemiddeld gezien zorgen al die nieuwe eisen voor een kostprijsverhogend effect. Wat ook een rol speelt is de waardestijging van grond die er de afgelopen jaren vaak geweest is. Dat is natuurlijk mooi als je veel grond in bezit hebt, maar op het moment dat je extra grond nodig hebt bij je bedrijf omdat je anders niet verder kunt groeien zorgt grond ook voor een behoorlijke investering om een relatief kleine uitbreiding in vee-aantallen te kunnen realiseren. Dat heeft ook wel impact op het verdienmodel.’
Gaan er veel melkveebedrijven stoppen de komende jaren?
‘Er zijn nu tussen de 16.000 en 17.000 melkveebedrijven in Nederland. Verschillende organisaties voorspellen dat daar over tien jaar nog maar 10.000 bedrijven van over zijn, dus dan praat je echt over een behoorlijke afname. De totale melkveesector zal denk ik niet groeien in Nederland. Er wordt jaarlijks tussen de 13 en 14 miljard liter melk geproduceerd. Dat zal niet meer worden, omdat er steeds vaker benoemd wordt dat melkveehouderijen wat dat aangaat wel tegen de milieugrenzen aan zitten in Nederland. Maar als er minder ondernemers overblijven die boer willen of kunnen zijn, betekent dat dus ook dat de gemiddelde bedrijfsomvang de komende jaren waarschijnlijk hard zal gaan stijgen. Het aantal stoppers is een paar jaar wat minder geweest, maar dat wordt nu wel weer redelijk ingehaald en zal waarschijnlijk doorzetten.’
Bieden klimaatverandering en de discussie die daarover gaande is ook kansen binnen de melkveehouderij? Zie jij ondernemers die goed inspelen op de trend van verduurzaming?
‘Zeker wel. De kringloopwijzer is een mooi voorbeeld. Dat is een soort rapport over hoe je het afgelopen jaar met je grond en met je vee omgegaan bent, een rekenmodel om de mineralenstromen op een bedrijf goed in beeld te brengen. Het bestaat uit een aantal onderdelen. Binnen het bedrijf heb je natuurlijk je veestapel die mest produceert. Die mest komt op de bodem terecht, daar worden gewassen mee geproduceerd en vervolgens worden die gewassen weer gevoederd aan de veestapel. Dat is de kringloop die je op een melkveebedrijf hebt. Op een aantal posten is er input van buitenaf, zoals de aanvoer van voer of kunstmest. Maar er is ook output van het landbouwbedrijf in de vorm van melk, vlees of gewassen. Dus je hebt een aantal inkomende en uitgaande posten en je hebt de kringloop op je bedrijf van mineralen. De kringloopwijzer is een managementinstrument om die kringlopen op je bedrijf goed in beeld te krijgen. In studiegroepverband met acht of tien bedrijven leggen we de resultaten van deelnemers naast elkaar. Op die manier kun je goed kijken waar de verschillen zitten. Waarom doet de een het beter dan de ander? Het kan heel interessant zijn om te weten waardoor die verschillen ontstaan. We weten uit onderzoek dat bij bedrijven waar de mineralenstromen beter op orde zijn vaak ook economisch een betere en gezondere situatie is. En ook op individuele basis zonder onderlinge vergelijking kun je met de kringloopwijzer best goed analyseren waar eventuele ‘lekkages’ in het bedrijf zitten en hoe je daar verbetering in kunt laten optreden.’
Cursus Klimaat raakt businessmodellen; ken de consequenties voor de ondernemer
Geef een reactie