Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) werkt aan het verlagen van toetredingsdrempels op de gemeentelijke accountantsmarkt. Dat schrijft hij, mede namens minister Dijsselbloem van Financiën, in een brief aan de Tweede Kamer. Hij noemt het opzetten van eigen accountantsdiensten door gemeenten als alternatief.
De gemeenten Eemsmond, Winsum, Bedum en De Marne hebben geen inschrijvingen gehad op een aanbesteding voor onder meer de controle van de jaarrekening 2016. Zij hebben uitstel gekregen voor indienen van de jaarstukken tot uiterlijk 30 september 2017. “De eerder genoemde Groningse gemeenten zijn er overigens begin januari 2017 in geslaagd om alsnog een accountant te contracteren, voor de controle van de jaarrekening 2016.”
Aandeel grote drie gedaald
Voor het jaar 2015 zijn 54 gemeenten van accountant gewisseld. Het aandeel van Deloitte, E&Y en PWC in de gemeentemarkt is gedaald, aldus Plasterk. “Er zijn ook drie (kleinere) accountantskantoren toegetreden. Naar verwachting zal de trend van de terugtred van grote kantoren doorzetten, waarbij deze kantoren zich waarschijnlijk vooral zullen concentreren op de grotere gemeenten. Middelgrote kantoren zullen hun marktaandeel kunnen vergroten en er is ook ruimte voor nieuwe toetreders. Ook voor de controle over het verslagjaar 2016 lijken wisselingen op deze manier ingevuld te worden.”
Schaarse capaciteit
Door de gunstige economische ontwikkeling neemt de vraag naar accountancydiensten toe. “De vraag is groter dan de op dit moment beschikbare capaciteit, mede omdat accountantskantoren (mede met oog op de toegenomen publieke aandacht voor auditkwaliteit) hun controlewerkzaamheden hebben geïntensiveerd. Ten slotte maken accountantskantoren afwegingen tussen de beschikbare schaarse capaciteit, de sectorkenmerken en de verdienmogelijkheden in verschillende markten.”
Drempels verlagen
Plasterk wil inzetten op het verlagen van de toetredingsdrempels voor nieuwe toetreders en het wegnemen van mogelijke knelpunten bij aanbestedingsprocedures. “Het komt nu nog veelvuldig voor dat gemeenten bij een aanbesteding als eis stellen, dat accountantskantoren reeds eerder gemeenten gecontroleerd moeten hebben. Dit verhindert de toetreding van nieuwe kantoren. Daarnaast moet de looptijd van het af te sluiten contract lang genoeg zijn, om een investering in een nieuwe cliënt lonend te laten zijn. Ook moet er goed zicht zijn op de kwaliteit van de actuele gemeentelijke bedrijfsvoering en de overige voorwaarden dienen marktconform te zijn.” De minister verwacht dat een VNG-handreiking over opdrachtgeverschap, specifiek op raadsleden gericht, kan helpen bij de aanbesteding van accountancydiensten.
Eigen dienst
Daarnaast zou het oprichten van een eigen accountantsdienst gemeenten kunnen helpen, denkt Plasterk. “Ook een samenwerkingsverband van enkele gemeenten (al dan niet in samenwerking met accountantskantoren) is denkbaar. Dit zou echter een oplossing zijn voor de middellange en lange termijn. Dit veronderstelt onder meer dat gemeenten zelf accountants in dienst moeten nemen, in een overigens toch al krappe markt.” De minister wil kijken of het toezicht op de gemeentelijke accountantsdienst anders georganiseerd kan worden om drempels voor het opzetten van een eigen accountantsdienst weg te nemen.
Een onderhand voor burgers en buitenlui een onbegrijpelijk verhaal: omdat de (grote) kantoren, door met lage(re) tarieven bij de aanbestedingen te komen, probeerden hun marktaandeel uit te breiden is het nu de schuld van de gemeenten dat ze zo weinig wensen te betalen. Begrijpen de accountants niet hoe het proces van aanbesteden werkt? Om toch nog wat (wat heet hier wat?) te verdienen wordt de hand gelicht met de kwaliteit van de uit te voeren werkzaamheden. Als de “baas” daar wat van zegt en de touwtjes aantrekt zijn ze zielig. In hun eigen ogen. Omdat het eigen inkomen kennelijk toch belangrijker is dan goed werk leveren laten ze gezamenlijk massaal de door henzelf verziekte sector vallen. En daarom gaan we nu maar eens bekijken of de drempels niet naar beneden kunnen door de afnemers i.c. gemeenten te gaan “verplichten” om zaken te doen met aanbieders zonder ervaring?