Onlangs is een forensisch accountant advocaat geworden bij een kantoor dat zich in het strafrecht heeft gespecialiseerd. Kennelijk is hij ook jurist en heeft hij de kwalificaties om advocaat te kunnen zijn. Maar de uitoefening van de forensische accountancy lijkt mij dan niet meer mogelijk!
Partijdigheid
Het voeren van de titel accountant is alleen mogelijk als betrokkene is ingeschreven in het register van de NBA en zich houdt aan de voorschriften van de Wet op het accountantsberoep. Weliswaar kent de accountancy het merkwaardige fenomeen van de ‘accountant in business’, maar ook zo’n accountant heeft wel allerlei verplichtingen, die onder andere zijn terug te vinden in de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Dat betekent onder meer dat dat de accountant niet betrokken mag zijn bij, of in verband mag worden gebracht met niet-integer handelen van anderen (artikel 7 VGBA). Dat lijkt mij voor een accountant die als strafadvocaat actief is niet uitvoerbaar.
Een interessant kluifje is ook of de fundamentele beginselen van de VGBA wel in overeenstemming zijn met gedragsregel 2 voor advocaten. Deze gedragsregel behelst het voorschrift dat de advocaat onafhankelijk is en dat het belang van de cliënt de wijze bepaalt waarop de advocaat zijn zaken behandelt.
Voor zover mij bekend is er nog geen tuchtuitspraak over de vraag of een accountant wel advocaat kan zijn.
Wwft
De forensisch accountant kan zichzelf uitschrijven als accountant. Maar wanneer hij als forensisch onderzoeker werkzaamheden verricht, zal hij wel te maken krijgen met de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Die wet is niet van toepassing op advocaten als zij rechtsbijstand verlenen, maar geldt wel voor degenen die beroepsactiviteiten verrichten die vergelijkbaar zijn met de forensische accountancy. De hoedanigheid van advocaat heeft daar geen invloed op. Consequentie is dat de onderzoeker het op grond van de Wwft voorgeschreven cliëntenonderzoek moet uitvoeren en ongebruikelijke transacties dient te melden bij FIU-Nederland.
Overigens lijkt het me dat het lastig kan zijn om tot het door de Wwft voorgeschreven resultaat van het cliëntenonderzoek te komen, zeker als dat een verscherpt onderzoek behoort te zijn.
De Wwft geldt niet als de uitzondering voor rechtsbijstand van toepassing is. Die uitzondering geldt alleen voor belastingadviseurs, advocaten, notarissen en beoefenaren van een gelijksoortig juridische beroep of bedrijf.
Of de combinatie van de werkzaamheden van advocaat met forensisch onderzoek wel toegestaan is op grond van de regels voor de advocatuur, vraag ik me overigens af.
Rechtskundige dienstverleners
Accountants worden steeds vaker gevraagd om juridische oordelen te geven in het kader van hun beroepsactiviteiten. Een van de vele voorbeelden is de controle van de verantwoording die moet worden afgelegd door organisaties die zich aan de Wet Normering Topinkomens (WNT) moeten houden. Dat vergt een juridische beoordeling of de organisatie onder WNT valt, wie de topfunctionarissen zijn en of de bezoldiging van de topfunctionarissen juridisch juist is verantwoord.
Naar mijn idee wordt het tijd om te erkennen dat accountants behoren tot de beoefenaren van juridische en rechtskundige dienstverlening, zoals Ecorys in een rapport uit 2014 al schreef en is er alle aanleiding om tot een ingrijpende herziening van het onderwijs en de beroepsregels te komen.
Zo lang dat niet is gebeurd, zal moeten worden afgewacht hoe het advo-countants tuchtrechtelijk vergaat.
Mr. Ellen Timmer is advocaat ondernemingsrecht en verbonden aan Pellicaan Advocaten. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
NB Accountancy Vanmorgen schreef al eerder over de advo-countant, Accountantskamer: Accountant die ook advocaat is zou zich moeten uitschrijven
Geef een antwoord