Woensdag 25 november vond de 5e editie plaats van de Exact Master Editions, een event waarbij accountants en ondernemers met elkaar in gesprek gaan. Deze editie stond het onderwerp leiderschap centraal onder leiding van spreker Jeroen Smit. De schrijver van onder andere De Prooi deed behoorlijk wat boude uitspraken, waaronder: ‘niemand is integer.’ Heb je dit event gemist? Lees in dit eerste blog zijn visie op leiderschap en hoe hij de relatie legt met psychologie.
De verleiding tot minder integer gedrag
Smit: ‘Integriteit moet iedere dag opnieuw bevochten worden, omdat de omstandigheden constant wijzigen.’ Daarmee bedoelt hij eigenlijk dat iedereen (buiten gewetenloze criminelen) in principe integriteit bezit, maar ook dat we makkelijk te verleiden zijn tot minder integer gedrag. Dat geldt niet alleen voor bankiers – maar ook voor ondernemers, eigenlijk iedereen in een leiderspositie.
Je eigen waarheid geloven
Hij vult aan: ‘Op het moment dat je succesvol wordt, dan ga je je eigen waarheid geloven. Je denkt dan dat je bijzonder bent, dat je het goed doet. Als het succes aanhoudt, stopt het luisteren. En als het luisteren naar anderen stopt, dan is het een kwestie van aftellen. Vanaf dat moment ben je niet meer in staat om te zien wat er gebeurt of te horen wat er moet gebeuren.’ Hierdoor krijg je wantoestanden.
Beroep accountant verdwijnt
Juist híer kunnen accountants een rol in spelen. Sterker nog, dat moeten ze eigenlijk! Niet alleen ter verbetering van de samenleving. Smit: ‘Van wat je nu doet, kun je over een jaar of vijf à tien geen boterham meer verdienen.’ Dit onderbouwt hij met gegevens, afkomstig van een onderzoek uit Oxford over beroepen die de komende 20 jaar zouden kunnen verdwijnen. Op een lijst van 366 beroepen staat de accountant op plek 26! Ter vergelijking: in deze tijd van online nieuwsbronnen staan journalisten op 285.
Cursus psychologie?
De oplossing? Je moet iets anders gaan doen. Hier kunnen accountants de rol als geweten van de ondernemer gaan (terug)pakken. Smit: ‘Je zou eigenlijk nú moeten beginnen met een avondcursus psychologie, gedragswetenschappen of antropologie. Het mag van alles zijn, als je maar een studie maakt van gedrag, leert begrijpen hoe mensen in het leven staan en waar ze de fout in kunnen gaan.’
Accountant als geweten
Hier maakt Smit weer een vergelijking tussen journalisten en accountants. Beiden hebben een controlerende functie en doen ‘checks & balances’. ‘Iedere wethouder moet eigenlijk elke week een paar keer door een journalist worden gebeld. Als hij een kritische journalist aan de lijn krijgt denkt hij namelijk: ‘oh, er wordt op mij gelet’. Het gevoel dat er op mensen gelet wordt, houdt ze vaak binnen de lijntjes. Dat hebben we allemaal constant nodig. Als accountant ben je de spiegel, het geweten, voor je klanten.’
Let op ‘group think’
Accountants kunnen zulke checks dus ook uitvoeren. Maar waar moeten ze dan op letten? Natuurlijk zitten er in bedrijfsstructuren al ‘checks & balances’ ingebouwd: een Raad van Commissarissen, Raad van Toezicht, Raad van Advies…. Maar toch werken die niet altijd, zegt Smit: ‘ABN en Ahold waren beter af geweest zonder zo’n Raad van Commissarissen. Die zitten namelijk zo op afstand dat écht toezicht houden lastig wordt.’ Daarbij hebben zulke raden vaak last van ‘group think’ of ‘tunnelvisie’.
Van halfgod naar mens
Wie zorgt nog meer voor integriteitscontrole? Bezoekers roepen: de OR, klanten, werknemers. De zaal lacht als iemand zegt ‘je moeder’. Smit bevestigt dat juist de privésituatie erg belangrijk is om een succesvol mens met de benen op de grond te houden: ‘Iemand die succesvol is, ziet zichzelf als een soort halfgod, vliegt na een dag van goede deals maken naar huis en wil trots vertellen over de scalpen die aan zijn riem hangen. Als er dan iemand thuis zit die zegt ‘dat interesseert me niets en je zou de vuilniszak buiten zetten.’ Wat gebeurt er dan? Diegene wordt weer mens.’ En dat is gezond.
Eigen kompas kalibreren
Daarnaast zijn er nog interne ‘checks & balances’ die iedereen heeft. ‘Je kunt mensen helpen om hun eigen integriteit, hun eigen kompas te onderhouden.’ Want daar kunnen ze wel wat hulp bij gebruiken. Er zijn genoeg prikkels die ze makkelijker laten liegen, maar je kunt ze ook confronteren met hun persoonlijke integriteit. Als accountant zit je daarvoor precies op de juiste plek.
Survival of the accountant
Het is ook de juiste tijd om deze rol aan te nemen. Survival of the fittest betekent ook niet dat de sterkste overleeft, zegt Smit, maar degene die zich het beste aanpast. Hij concludeert: ‘Jouw toegevoegde waarde in tijden van ontwrichting en vernieuwing ligt elders. Met de cijfertjes alleen red je het niet.’
Jeroen Smit werd vergezeld door Cloud Accountant Award winnaar Sandra Lof en Martin van Vliet van Exact. Bekijk blog 2 van deze serie of het volledige sfeerverslag van de 4e editie met onder andere Co Adriaanse.
Geef een reactie