De toeslagenaffaire in Nederland is een schending van de mensenrechten met een groot risico op herhaling. Dat staat in een vandaag uitgekomen rapport van Amnesty International.
Algoritmes Belastingdienst
Het rapport focust op een klein subonderdeel van het toeslagenschandaal. De conclusie van het onderzoek is dat de algoritmes die de Belastingdienst gebruikte voor controle van foutieve aanvragen met kinderopvangtoeslag en fraude tot etnisch profileren hebben geleid. Etnisch profileren is een vorm van discriminatie en daarom in strijd met de mensenrechten. Daarnaast is er sprake van discriminatie op basis van sociale klasse, omdat mensen uit lagere sociale klassen extra hard zijn geraakt.
Fraudebestrijding via geautomatiseerde werkprocessen
Organisaties die zich bezighouden met sociale voorzieningen automatiseren hun werkprocessen hoe langer hoe meer, met onder andere als doel om fraude op te sporen. Bij het controleren van de aanvragen voor kinderopvangtoeslag op juistheid en fraude, maakte de Belastingdienst gebruik van een risicomodel. Dit model gebruikte meerdere risicofactoren, waaronder het niet hebben van de Nederlandse nationaliteit. Mensen zonder de Nederlandse nationaliteit hadden uiteindelijk een grotere kans om (onterecht) als fraudeur te worden bestempeld. De aanname dat bepaalde bevolkingsgroepen eerder geneigd zijn om fraude te plegen, wijst op bestaande vooroordelen en ongelijke behandeling door de Belastingdienst, stelt Amnesty International.
‘Herhaling ligt op de loer’
De Nederlandse overheid geeft aan maatregelen te hebben genomen om herhaling van de toeslagenaffaire te voorkomen. Amnesty heeft deze maatregelen geanalyseerd en concludeert dat ze op alle fronten tekortschieten: zo zijn ambtenaren niet verplicht om de mensenrechtenrisico’s vooraf in kaart te brengen, is het toezicht op algoritmes ondermaats, en mogen overheidsinstellingen het gebruik en de werking van algoritmes geheimhouden. Amnesty is niet tegen het gebruik van algoritmes. Maar de bescherming van mensenrechten bij het gebruik ervan moet beter, stelt de mensenrechtenorganisatie.
Bron: Amnesty
Geef een reactie