In het eerste artikel in het onderwijsdossier is aandacht besteed aan de recente ontwikkelingen binnen het accountancy-onderwijs en de plannen voor de toekomst. Voor de accountantsorganisaties die gericht zijn op het MKB is met name de komst van de oriëntatie Accountancy van belang. Deze oriëntatie gaat immers de MKB-accountant opleiden die niet meer bevoegd is tot het uitvoeren van wettelijke controles, maar die wel is toegerust om het midden- en kleinbedrijf op een adequate manier met accountantsdiensten te ondersteunen en begeleiden.
De huidige opleidingsstructuur waarin de AA wordt opgeleid tot wettelijk controleer, is voor veel trainees en kantoren een last. Enerzijds sluit de post-hbo-opleiding AA, die in deeltijd naast het werk wordt gevolgd, niet aan de bij beroepspraktijk van de student. Het opleidingsprogramma, bestaande uit de vakken Audit & Assurance, Externe Verslaggeving (IFRS!) en Bestuurlijke informatievoorziening biedt weinig toegevoegde waarde voor de dagelijkse beroepspraktijk. In de praktijkopleiding zijn de controle-opdrachten een knelpunt, waarvoor middels AA-simulatie overigens wel een voorziening is getroffen.
Zowel conjuncturele als structurele factoren hebben de afgelopen jaren geleid tot een daling van de instroom in de kantoren. Deels zal dit een verklaring zijn voor de afname van de studentenaantallen in de post-hbo-opleidingen AA en in de praktijkopleiding. Maar naast deze factoren op de arbeidsmarkt, zijn er ook duidelijk signalen dat de aansluiting tussen de dagelijkse praktijk en de opleiding (zowel de theorie-opleiding als de praktijkopleiding) een rol spelen bij de verminderde instroom.
Enerzijds zien kantoren zien in toenemende mate geen meerwaarde in de post-hbo-opleiding AA en wegen de kosten, in studiekosten en uren, niet op tegen de meerwaarde die de opleiding voor de dagelijkse praktijk oplevert. Anderszijds worstelen kantoren en trainees in de praktijkopleiding met de eisen van de controleverplichting. Dit heeft ertoe geleid dat zowel in de post-hbo-opleiding als in de praktijkopleiding de instroom de afgelopen paar jaar is gehalveerd. De daling van de instroom in het AA-beroep zal, als er de komende jaren niets gebeurd, overeenkomstig zijn.
Kantoren en studenten staan de komende jaren voor de vraag of, en zo ja op welke wijze, de opleidingen van zittende studenten voltooid moet worden. De huidige opleiding tot AA voltooien en de certificerende bevoegdheid behalen? Of overstappen in het nieuwe accountancytraject, waarbinnen assurance uiteraard nog steeds een belangrijke – maar niet meer de allesomvattende – hoofdrol speelt, waar IFRS niet tot in het gaatje behandeld zal worden en waar de praktijkopleiding niet meer belast is met een zware controleplicht?
De keuze die gemaakt zal worden, zal deels afhangen van de overgangsregelingen die opgesteld worden en van de mogelijkheden die gecreëerd worden om van het huidige certificeringsbevoegd AA-traject over te stappen naar de oriëntatie accountancy. Indien alles naar de letter en de studiepunt wordt omgezet, dan zou het kunnen betekenen dat studenten die nu vergevorderd zijn in hun opleiding een deel van hun studiepunten (bijvoorbeeld het examen EV-IFRS) kwijtraken en in plaats daarvan nieuwe examens moeten doen om zich als AA niet-certificeringsbevoegd in het register te kunnen inschrijven. Dat lijkt onwenselijk, omdat de studenten van vandaag dan slachtoffer worden van de regels van gisteren terwijl zij opteren om de accountant van morgen te worden.
Een goede overgangsregeling, waarbij studenten in de AA-opleiding zonder noemenswaardige studievertraging kunnen overstappen van de huidige AA-opleiding naar de accountancy-variant, is dan ook in het belang van al die studenten die de afgelopen jaren aan de AA-opleiding begonnen zijn met in hun hart het idee een goede MKB-adviseur te worden. Een dergelijke overgangsregeling is ook van belang voor al die MKB-kantoren die nu, bijvoorbeeld in de praktijkopleiding, ervaren hoe problematisch het voor hun werknemers is om hun accountantsopleiding te voltooien.
Het opstellen van een dergelijke overgangsregeling is primair de verantwoordelijkheid van de Commissie Eindtermen Accountantsopleidingen. MKB-kantoren kunnen echter hun stem laten horen, door net als het AC-scholenoverleg, te pleiten voor een goede overgangsregeling die recht doet aan zowel de student als de praktijk.
drs. Jurroen Cluitmans
Jurroen Cluitmans is coördinator post-hbo AA-opleidingen aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, secretaris van het AC-scholenoverleg en directeur van #TeachMeSo.
Hij was als lid van de Adviescommissie Eindtermen betrokken bij het opstellen van de CEA-eindtermen in 2007.
Geef een antwoord