Het integriteitsbeleid bij Nederlandse organisaties schiet nog vaak tekort, concludeert het Huis voor Klokkenluiders na onderzoek.
Het schort nog aan veel punten, aldus het zelfstandig bestuursorgaan. waar ambtenaren en werknemers terecht kunnen met meldingen over misstanden in de eigen organisatie. Zo is er te weinig aandacht voor de samenhang en borging van integriteitsmaatregelen en laat de duidelijkheid van meldprocedures te wensen over. ‘Daarbij komt dat het de integriteitsfunctionarissen vaak aan voldoende tijd ontbreekt.’ Als laatste wordt onvoldoende urgentiebesef bij het management genoemd.
Proces kan beter
De verkenning is mede gebaseerd op een onderzoek onder ruim honderd integriteitsmanagers in organisaties. Daaruit blijkt onder meer dat procesmatige aspecten van integriteitsmanagement, zoals het formuleren van een doordacht plan van aanpak en het monitoren en evalueren van het gevoerde integriteitsbeleid, vaak beter kunnen. Bij organisatie die een eigen integriteitsmanager hebben, is het in driekwart van de gevallen een parttime functie met een tijdsbesteding van minder dan 4 uur per week. Voor hun integriteitsfunctie heeft 40% geen opleiding gevolgd; 42% heeft een functieomschrijving. Voorzitter Wilbert Tomesen van het Huis voor Klokkenluiders ziet nog veel winstkansen: ‘Vooral de grotere organisaties hebben aan dit onderzoek deelgenomen en van hen mogen we inmiddels meer verwachten als het gaat om effectief werkend integriteitsmanagement.’
Behoefte aan meer urgentiebesef
De integriteitsmanagers zelf zijn kritisch op het integriteitsbeleid binnen hun eigen organisaties: ‘Zij geven aan dat er behoefte is aan meer structurele aandacht, steun en urgentiebesef vanuit het management. Ook is er meer aandacht nodig voor een planmatige en samenhangende aanpak van het integriteitsbeleid, gericht op een veilig meldklimaat, duidelijke (meld)procedures en goed functionerende handhavingsmechanismen.’ De bestaande integriteitsmaatregelen zouden daarnaast ook beter moeten worden gecommuniceerd en actuele thema’s als de risico’s van langdurig thuiswerken zouden ook meer aandacht verdienen.
Netwerken
Integriteitsmanagers denken dat ze hun werk effectiever en efficiënter kunnen organiseren door meer gebruik te maken van interne en externe integriteitsnetwerken. ‘Organisaties die vanwege hun omvang geen eigen integriteitsmanager aan kunnen stellen zouden volgens de onderzoekers gebruik moeten kunnen maken van koepel- of brancheorganisaties, of de krachten kunnen bundelen.’ Bijna alle organisaties waarvan de integriteitsmanager deelnam aan het onderzoek heeft een (wettelijk verplichte) regeling voor het melden van vermoedens van misstanden, maar die regeling is niet altijd goed toegankelijk of voldoende helder. ‘Ongeveer één op de drie onderzochte organisaties heeft geen intern onderzoeksprotocol.’
Verplichte integriteitsfunctie
Het Huis voor Klokkenluiders concludeert dan ook dat werkgevers het integriteitsbeleid binnen hun organisatie steviger moeten verankeren. Integriteitsmanagers zouden meer moeten samenwerken met organisatieonderdelen, zoals HR en Audit, die ook een rol spelen in het integriteitsbeleid. Bovendien pleit het Huis voor een verplichte centrale integriteitsfunctie binnen organisaties. Om organisaties te helpen, wordt een online tool ontwikkeld waarmee het integriteitsbeleid in kaart kan worden gebracht.
Geef een reactie