De accountancysector heeft de afgelopen jaren onvoldoende voortgang geboekt om haar gezag en vertrouwen te herwinnen, concluderen kwartiermakers toekomst accountancysector Marlies de Vries en Chris Fonteijn in hun slotrapportage ‘Druk en tegendruk’ die ze dinsdag hebben aangeboden aan minister Kaag van Financiën. ‘De sector moet meer veranderingsbereidheid tonen en haar zelfkritisch en zelfreinigend vermogen vergroten.’
De accountancy staat zwaar onder druk, zo is het beeld dat het rapport schetst. Die druk komt van gecontroleerde ondernemingen, maar er is ook commerciële druk, tijdsdruk en een gestaag groeiend takenpakket. Daar moeten accountants en hun organisaties tegendruk aan bieden. ‘Een onafhankelijke houding en professioneel-kritische instelling zijn daarbij essentieel.’
Druk nodigt uit tot bochten afsnijden
Maar met die tegendruk valt het niet mee, aldus de kwartiermakers: de sector is als geheel ’traag en risicomijdend’. Al wordt ook benoemd dat ‘veel individuele beroepsbeoefenaren gemotiveerd en van goede wil zijn’. De Vries en Fonteijn vinden dat de sector meer lef moet tonen om te experimenteren op het gebied van innovatie, fraude en continuïteit. ‘Deze taak ligt in de eerste plaats bij de leiding van de accountantsorganisaties. Evenals de belangrijke taak om druk te blijven zetten op het continue proces ter verbetering en bewaking van de kwaliteit van de wettelijke controle.’ Het middenkader zou ruime autonomie moeten krijgen om te zorgen dat individuele accountants de benodigde professioneel-kritische instelling kunnen ontwikkelen. ‘De aanwezige sterke druk voor medewerkers op de output binnen accountantsorganisaties werkt belemmerend voor professionals en nodigt uit tot het nemen van shortcuts.’
Omdat volgens de kwartiermakers ook de gecontroleerde organisaties een rol en verantwoordelijkheid hebben bij de verbetering van de kwaliteit van de wettelijke controle, zou er de verklaring omtrent risicobeheersing (VOR) verplicht moeten worden. ‘Dit stelt bedrijven verplicht om risico’s te identificeren en maatregelen te nemen om deze te beheersen.’
Niet meer regels, wel beter toezicht
De kwartiermakers zijn er niet op uit om de druk verder op te voeren met meer regels. Er moet wel meer en beter toezicht komen, vinden zij, en daar helpt de voorgenomen instellingsverplichting voor raden van commissarissen bij. ‘De roep om ingrijpen in de structuur van de sector ligt voor de hand, maar uit de in opdracht van de kwartiermakers uitgevoerde onderzoeken (naar joint audit, intermediair en structurele splitsing) blijkt dat dit op dit moment niet wenselijk is.’ De invoering van Audit Quality Indicators (AQI’s) daarentegen zien de kwartiermakers als een logische vervolgstap op eerdere adviezen. ‘Deze indicatoren hadden er al lang moeten zijn.’ Overigens uitte de Raad van State forse bedenkingen bij de toegevoegde waarde vande AQI’s.
De oordelen van De Vries en Fonteijn komen niet uit de lucht vallen: afgelopen voorjaar nog laakten ze de ’te afwachtende houding’ binnen de accountancy.
Vaart met Wta en hervorming onderwijs
Een belangrijke ontwikkeling is de herziening van het beroepsprofiel en de herinrichting van het onderwijs – en daar moet de branche snel vaart mee maken, vinden de kwartiermakers. ‘Educatie is een fundamenteel onderdeel van de noodzakelijke veranderingen. Bij de vorming van de jonge beroepsbeoefenaar ligt uiteindelijk de basis voor de kwaliteitsverbetering.’ Onder de herinrichting valt ook het systeem van permanente educatie.
Vaart moet er ook komen in het aannemen van het Wetsvoorstel toekomst accountancy: ‘De verankering van de maatregelen in de Wet toekomst accountancy vormt een belangrijke stap in de uitvoering van de aangekondigde maatregelen. In de tussentijd is constante waakzaamheid vereist om te zorgen dat de kwaliteit van de wettelijke controle niet wordt geschaad.’
Ruim drie jaar onderzoek
Met het eindrapport ronden de kwartiermakers het onderzoek af waarmee ze in april 2020 zijn begonnen in opdracht van Financiën, naar aanleiding van de aanbevelingen van de Commissie toekomst accountancysector. Het leverde onder meer de AQI’s op en verschillende rapporten over structuuringrepen: audit only met vervolgonderzoek, joint audit, het experiment en de case study over het intermediairmodel en onderzoek naar het partnermodel. Verder hebben de kwartiermakers samen met de NBA opdracht gegeven voor een opzet voor het beroepsprofiel en de (permanente) opleiding.
Druk en tegendruk: Slotrapportage kwartiermakers toekomst accountancy
Geef een reactie