Meer dan 70 fusies & overnames in accountancy 2018/19

De overnamemarkt van accountants- en administratiekantoren is levendig: meer dan 70 fusies & overnames in de accountancy in 2018/2019. En de prijzen gaan niet omlaag, in tegendeel! De betaalde goodwill uitgedrukt in percentage van de omzet gaat omhoog. En het lijkt er niet op dat een kentering van deze trend in zicht is. 

Marcel Maassen en Arjen Schutte schetsen de markt: ‘In 2018 constateerden we dat er veel vragers op de koop-verkoopmarkt aanwezig waren. In 2019 verwachten we dat deze trend zich dit doorzet. Verkopers zagen  daardoor gemiddeld gezien een wat hogere prijs dan in 2017. Wij verwachten dat ook in 2019 de gemiddelde prijs stijgt tot boven de 80% van de omzet.

Grote vraag naar accountantskantoren en portefeuilles

Al een flink aantal jaren is de vraag naar over te nemen kantoren groter dan het aanbod. Door een afname van het aanbod in 2018 verbetert de positie voor verkopers verder. De prijs stijgt, maar de voorwaarden verbeteren ook. Kopers kunnen meer eisen stellen dan voorheen. Een voorbeeld is dat de mate waarin de prijs afhankelijk is van het succes van de overname, afneemt. ‘Anders doe ik het niet en ga ik naar een ander’.

De grote vraag naar kantoren en portefeuilles hangt vooral met twee dingen samen: het positieve sentiment in de branche (gemeten in ons jaarlijkse benchmarkonderzoek in de branche) en een afnemende omzet per klant. Kantooreigenaren hebben veel vertrouwen in de toekomst en willen hun goede positie in de markt behouden of verbeteren. Zo kunnen kantoren gezamenlijk harder groeien dan autonoom. Daarnaast neemt de omzet per klant – als gevolg van de verdergaande automatisering – langzaam af. De voorbeelden van een aantal grote kantoren zijn bekend: door omzet bij te kopen verbloemen ze de neergang van hun omzet en kunnen ze personeel aan het werk houden en houden kantoren dekking voor vaste kosten als huisvesting.

Financiering

Banken en externe financiers werken mee aan de groei van transacties. De accountancy wordt door de banken gezien als een weinig risicovolle sector gezien. Dit heeft als gevolg dat banken soms tot 100% van de goodwill bereid zijn te financieren. Zowel strategische partijen als toetreders en voortzetters kunnen – ook voor kleinere bedragen – goed terecht bij de meeste banken.

Vaststelling goodwill

De goodwill die het resultaat is van de onderhandelingen die plaatsvinden hangt direct samen met de winsten die de kopende partij naar verwachting in staat is te behalen. Vertrekpunten zijn meestal de resultaten die de verkoper de laatste jaren heeft behaald. Haal je als verkoper stand-alone geen mooie winsten, dan sta je wel gelijk op een achterstand! Voor een strategische koper zijn er echter altijd quick-wins te behalen die min of meer doorberekend kunnen worden in de overwinst waarop de goodwill mede gebaseerd is.

Voor de uiteindelijke prijs hoeft een verkoper echter niet te rekenen op volledig ‘boter bij de vis’. Het variabele deel van de koopprijs is wel afhankelijk van het succes of partijen in staat zijn de bestaande klanten over te hevelen naar de nieuwe combinatie. Immers, ‘een kantoor verkoop je niet, je moet het overdragen’. Er is naast inspanning van de koper, dus ook inspanning van de verkoper nodig.

Overigens worden bij toe-en uittredingen doorgaans lagere goodwillprijzen betaald. De reden is dat een toetreder of voortzetter geen synergievoordelen behaald, maar een lopende praktijk op eenzelfde manier voortzet.

Prijs

In 2019 gaan de goodwillprijzen omhoog als gevolg het positieve sentiment en de grotere vraag dan het aanbod. De gemiddelde prijs was in 2018 nog 72% van de jaaromzet; in 2019 stijgt deze richting de 82%. Er zit echter veel variatie in de prijzen. De psychologische ondergrens is 40% en de psychologische bovengrens is 100% van de omzet. Overigens zijn alle prijzen hier vertaald in een activatransactie.  

Jonge kopers versus gedateerd kantoor

Een kantoor waar de schwung een beetje uit is, heeft nog best waarde. Een kantoor dat bijvoorbeeld vanwege een gedateerde manier van werken weinig rendement genereert kan een enorme impuls gegeven worden. Dit optimisme zien we vaak bij de jonge eigenaren van de kleinere kantoren. Door de klanten niet meer via de traditionele werkwijze te verwerken maar via een moderne administratiestraat of betere inzet van applicaties wordt het werk veelal automatisch gedaan. Opeens is er wel sprake van een positief rendement op de portefeuille en is een (hogere) overnamesom – vanwege dat optimisme – geen probleem. Dat betekent niet dat een kantoor dat verlies maakt opeens voor eenmaal de omzet van de hand gaat, maar het zorgt wel voor een waardesprong.

Goede kansen voor jonge professionals

Kantoren zitten bijna letterlijk te springen om goed opgeleide medewerkers, dat is bekend. Voor circa een kwart van de kantoren is het de vraag of ze het op de korte of middellange termijn zelfstandig overleven wanneer de oudere vennoten niet kunnen worden opgevolgd. We hebben het dan over kantoren van klein (met 1 eigenaar) tot groot (rond de 100 m/v met tot 10 eigenaren). Meestal is er overigens geen sprake van een directe management-buy-in, tenzij er sprake is van een zeer ervaren medewerker. Vaak zie je dat de mbi-kandidaat eerst een halfjaar meedraait. Pas daarna vindt de daadwerkelijke toetreding plaats. Het laatste jaar krijgen we meer telefoontjes van professionals die – bijvoorbeeld na een carrière bij een groot kantoor – hun kansen bij bestaande kleinere kantoren willen onderzoeken.

Voor een verkoper is het voordeel van een mbi-transactie dat het een heel ander gevoel geeft dan de overname door een strategische partij. Er verandert veel minder binnen de organisatie waardoor de overname prettig aanvoelt en de kans dat de oud-eigenaar een aantal jaren met plezier kan meewerken toeneemt. Dit kan ook een valkuil zijn. Dikwijls wachten ze op een kandidaat die er niet is. Vaak omdat men (nog) niet ziet dat verandering van de manier van werken noodzakelijk is om het kantoor toekomstbestendig te maken. Geen deal, een slechte deal of een mislukte overname kan het gevolg zijn.

Wel of geen succes na de overname

Wel of geen succes na een overname begint bij een goede voorbereiding. Afspraken over alle relevante operationele zaken zijn van belang om de periode vlak voor en ruim na de transactiedatum goed te plannen. Punten die van belang zijn:

• it systemen;
• dossiers;
• huisvesting;
• personeel en arbeidsovereenkomsten;
• bekendmaking en communicatie;
• kwaliteit en werkwijze verschillen;
• klanten informeren en bezoeken;
• positie verkoper.

Zo maar een aantal aspecten die langs komen. En des te groter het over te nemen kantoor, des te complexer het wordt. En ook belangrijk: overdacht kost tijd, zowel voor koper als verkoper en dat gedurende tenminste een half jaar.

Kortom, er liggen nog ruim 10 dynamische f&o maanden in het vooruitzicht. De accountancybranche is op dit vlak stevig in beweging.’

Arjen Schutte MSc en drs. Marcel Maassen zijn werkzaam voor Full•Finance Consultants B.V. te Apeldoorn

Het overzicht

Fusies, overnames en samenwerkingen 2018 en 2019