DNB verwacht dat de Nederlandse economie komend jaar nauwelijks groeit. De toezichthouder stelt in zijn vooruitblik verder dat de overheid niet moet kiezen voor langdurige energiesteun en het verduurzamen van (energie-inefficiënte) bedrijven meer moet stimuleren. ‘Beperk de steun aan energie-intensieve bedrijven.’
Door te verduurzamen worden huishoudens en bedrijven immers minder kwetsbaar voor de hoge energielasten. ‘Op korte termijn kan enige verlichting worden gevonden in energiebesparing en is het belangrijk om fors in te zetten op verduurzaming van energie-inefficiënte woningen en bedrijven. Hier kan de overheid een grotere en meer centrale regierol nemen’, is een van de beleidsaanbevelingen van DNB. ‘Voor de langere termijn moet de overheid de overstap naar meer fossielvrije energie versnellen met verbeterde energie-infrastructuur, beprijzing van emissies, versnelde ontwikkeling van groene technieken en verminderde beleidsonzekerheid. Randvoorwaarde hierbij is dat overheid, vakbonden en bedrijven gezamenlijk het vraagstuk van arbeidsmarktkrapte oppakken, vanwege het risico dat verduurzaming niet alleen nu, maar ook op termijn blijft stuiten op schaarste aan gekwalificeerd personeel.’
Ongerichte energiesteun remt inflatie niet af
DNB vindt verder dat koopkrachtverlies op de korte termijn gedempt worden via inkomensgroei, maar dat automatische prijscompensatie niet verstandig is, ‘omdat dit een loon-prijsspiraal kan aanwakkeren’. Het beleid op het gebied van energie moet gerichter, vindt de toezichthouder. ‘Richt het compenserende beleid alleen op de huishoudens die zonder inkomenssteun in financiële problemen komen. Bij ongerichte, brede ondersteuning wordt het moeilijker om de inflatie af te remmen. Het verkrappende monetaire beleid is succesvoller als het begrotingsbeleid niet tegelijkertijd verruimend is.’
Besluiten beter overlaten aan EU
DNB raadt de overheid ook aan om energie-intensieve bedrijven minder te steunen. ‘Steun zal steeds kostbaarder worden als de energieprijzen hoog blijven. Daarnaast heeft het bredere economische nadelen, omdat het niet-levensvatbare bedrijven ondersteunt, in een krappe arbeidsmarkt. Besluiten over eventuele verdere steun en over de definitie van essentiële bedrijven kunnen het beste op Europees niveau worden gecoördineerd.’
Loonstijging 5 procent, huizenprijzen min 3 procent
De economische groei komt dit jaar nog uit op 4,2 procent, maar zal in 2023 niet verder komen dan een bbp-groei van 0,8 procent. ‘Daarna trekt de groei weer aan, ondersteund door het tijdelijke overheidsbeleid om de inkomens te compenseren voor de hoge energieprijzen’, denkt DNB. De inflatie is dit jaar op gemiddeld 11,5 procent uitgekomen, maar volgend jaar daalt die naar 4,9 procent, mede door de invoering van het energie-prijsplafond. ‘Daarnaast blijft de kerninflatie hoog door doorwerking van energie-inflatie naar de prijzen van andere goederen en diensten, de krappe arbeidsmarkt en de hoge bezettingsgraad van de economie.’ DNB verwacht bij bedrijven een contractloonstijging van 5,0 procent in 2023 en 4,2 procent in 2024. De huizenprijzen, dit jaar met nog eens 14 procent opgelopen, gaan de komende twee jaar steeds met 3 procent omlaag, raamt DNB. ‘De stijgende hypotheekrente is voor Nederland een belangrijk transmissiekanaal van het verkrappende monetaire beleid. Mede hierdoor dalen de huizenprijzen en ook de bestedingen en de inflatie.’
De raming is erg onzeker, waarschuwt DNB. Zo kunnen de energie- en voedselprijzen langer hoog blijven, wat de inflatie in 2024 tot boven de 9 procent kan doen oplopen.
DNB: Economische ontwikkelingen en vooruitzichten december 2022
Geef een antwoord