De toenemende aandacht voor duurzaamheid maakt dat accountantsorganisaties – via hun stelsel van kwaliteitsbeheersing – meer moeten inzetten op de ontwikkeling van kennis van en vaardigheden op dit nieuwe terrein binnen de assurance teams. Ook het signaleren en adresseren van fraude(risico’s) is voor de AFM dit jaar een zwaartepunt. Dat schrijft de toezichthouder in haar Strategie 2023-2026.
De AFM bouwt het toezicht op de reguliere vergunninghouders in 2023 verder op en zal dit voor oob-accountantsorganisaties stapsgewijs intensiveren, zo stelt de toezichthouder in de agenda. Ook zoekt de AFM verbinding en samenwerking met ‘belangrijke schakels in de keten van betrouwbare en relevante (niet-)financiële verslaggeving’, zoals auditcommissies en beleggersorganisaties. Uit de Agenda blijken de volgende prioriteiten:
-
Verduurzaming en sociale verantwoordelijkheid
De AFM zet erop in dat ondernemingen op een samenhangende wijze rapporteren over hun impact op verduurzaming en sociale verantwoordelijkheid, maar ook over hoe deze factoren de ondernemingen zelf raken. Naar alle waarschijnlijkheid wordt met ingang van boekjaar 2024 de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) ingevoerd. Deze nieuwe wetgeving uit de EU leidt ertoe dat vereisten uit de Corporate Governance code over Duurzaamheid voor ondernemingen en Raden van Commissarissen en Audit Comités onderdeel worden van het toezichtmandaat van de AFM. Deze regelgeving vereist meer zekerheid over de verantwoording van niet-financiële verslaggeving van grote ondernemingen. Deze zekerheid zal door accountantsorganisaties of door eventuele alternatieve zekerheidsverstrekkers moeten worden ingevuld. Om deze nieuwe poortwachtersrol adequaat te vervullen, is het van belang dat accountantsorganisaties – via hun stelsel van kwaliteitsbeheersing – inzetten op de ontwikkeling van kennis van en vaardigheden op dit nieuwe terrein binnen de assurance teams.
-
Fraude en discontinuïteit
De accountancysector lijkt nog onvoldoende ontwikkeld in het signaleren en adresseren van fraude(risico’s). De AFM wil de komende jaren duidelijke signalen zien dat accountantsorganisaties meer en structureel aandacht geven aan de detectie en de opvolging van frauderisico’s in de wettelijke controle. Een stelsel van kwaliteitsbeheersing en de cultuur van de accountantsorganisatie moeten dit bevorderen. Accountants moeten over voldoende kennis, kunde en expertise beschikken. En een professioneel kritische instelling hanteren om frauderisico’s te identificeren, in te schatten en daar adequaat op in te spelen bij de uitvoering van de wettelijke controle. Met het einde van de coronaoverheidssteun en een mogelijke economische neergang als gevolg van de oorlog in Oekraïne, kan het aantal faillissementen in Nederland de komende periode toenemen. Discontinuïteit van een gecontroleerde onderneming kan leiden tot materiële verliezen voor alle belanghebbenden in de onderneming, met name beleggers en andere kredietverstrekkers. De AFM hecht er dan ook groot belang aan dat discontinuïteit van ondernemingen, veroorzaakt door in redelijkheid te verwachten factoren, wordt voorgegaan door een tijdige waarschuwing van de accountant en dialoog hierover tussen de accountant en beleggers in de onderneming.
-
Technologie en digitalisering
Het is voor de eindgebruikers van verslaggeving van belang dat accountantsorganisaties adequaat inspelen op deze technologische ontwikkelingen bij hun controlecliënten en mogelijke risico’s bespreken met het auditcomité. De AFM zal erop inzetten dat accountants voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen om via de wettelijke controle tot het juiste oordeel te komen over de verslaggeving van ondernemingen, waarvan het bedrijfsmodel- en de bedrijfsvoering door technologie en digitalisering verandert. Ook accountantsorganisaties zelf maken in toenemende mate gebruik van technologie en data-analyse in hun controle-aanpak. Hierdoor zijn in potentie bredere en diepere controlewerkzaamheden mogelijk die tot een hogere controlekwaliteit kunnen leiden. Hiervoor moet echter wel aan belangrijke randvoorwaarden worden voldaan. Zo blijft een professioneel kritische instelling belangrijk, om risico’s op een automation bias te voorkomen en de kwaliteit van de wettelijke controle te waarborgen. Dit vergt wat van het aanspreekgedrag en de inclusieve cultuur binnen de accountantsorganisatie. Daarnaast zullen wij erop toezien dat de accountantsorganisaties via een beheerste en integere bedrijfsvoering en IT-omgeving de met de inzet van technologie en digitalisering gepaard gaande risico’s adequaat beheersen.
-
Structuur sector en internationalisering
De AFM blijft aandacht vragen voor negatieve prikkels in de structuur en inrichting van de accountancysector, zowel in het segment van de OOB-accountantsorganisaties als dat van de reguliere vergunninghouders. Deze prikkels kunnen een belemmering vormen voor de verdere verbetering en duurzame borging van de kwaliteit van wettelijke controles. De Kwartiermakers Toekomst Accountancysector zullen de minister van Financiën eind 2023 advies geven over de eventuele invoering van enkele alternatieve structuurmodellen, zoals het audit only model en het intermediairmodel. Daarnaast blijven we inzetten op het verder verstevigen van countervailing powers binnen accountantsorganisaties – denk aan de raad van commissarissen, het stelsel van kwaliteitsbeheersing en de kwaliteitsgerichte cultuur – om tegenwicht te kunnen bieden aan eventuele prikkels om de belangen van de controlecliënt boven het publieke belang te stellen.
Demografische ontwikkelingen in de accountancysector (vergrijzing, toenemende uitstroom en dalende instroom) stellen accountantsorganisaties in toenemende mate voor de uitdaging om geschikte nieuwe medewerkers te vinden. Ook zien we een toenemende vraag naar personeel met specifieke kennis, bijvoorbeeld op het gebied van ESG, fraude, discontinuïteit en cybercrime. Deze ontwikkeling kan uiteindelijk risico’s voor de kwaliteit van de wettelijke controle met zich meebrengen.
-
Verder ontwikkelen toezicht
De AFM zal de komende periode het risicogestuurde en datagedreven toezicht op verslaggeving en accountantsorganisaties verder ontwikkelen. In toenemende mate zullen data het startpunt van de toezichtactiviteiten zijn. Hierdoor is de AFM eerder en beter in staat trends en risico’s te signaleren en te vertalen naar concrete toezichtactiviteiten. Daarnaast wil de toezichthouder erop inzetten om repeterende toezicht – processen waar mogelijk te standaardiseren en te automatiseren, zodat ze minder beslag leggen op de schaarse toezichtcapaciteit. Ook streeft de AFM ernaar de impact van het toezicht verder te vergroten door hogere wendbaarheid en kort-cyclisch te werken. Dit leidt tot kortere doorlooptijden van toezichtonderzoeken en daarmee meer mogelijkheden om met de sector over uitkomsten van onderzoeken het gesprek aan te gaan. De sterk veranderende externe omgeving vereist tot slot ook van ons dat we structureel aandacht en middelen besteden aan de verdere ontwikkeling van kennis en vaardigheden van onze toezichthouders op terreinen van ESG, fraude en technologie.
Geef een reactie