• Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Overig
  • Magazine
    • 2025, Fusies en overnames
    • 2024, AV-Top 50
    • 2024, ICT & Kengetallen
    • 2024, Fusies en Overnames
    • 2023, Lifestyle en Carrière
    • 2023, ICT en Kengetallen
    • 2023, AV-Top 50
    • 2022, Lifestyle en Carrière
    • 2022, Bedrijfsovername
    • 2022, ICT en Kengetallen
    • 2022, AV-Top 50
  • Blog
  • Podcast
    • #11 – Schijnzelfstandigheid onder zzp’ers
    • Extra – Young professionals
    • # 10 – Terugblik 2024 en vooruitblik 2025
    • #9 – Klacht- en tuchtrecht
    • #8 – Administratiekantoren
    • Extra – Tooling
    • #7 – Regeldruk in de mkb-praktijk
    • #6 – Diversiteit en inclusie
    • #5 – Fusies en overnames in de accountancysector
    • Extra – (Corona)schuldenproblematiek
    • # 4 – De mkb-accountant en duurzaamheid
    • #3 – Arbeidsmarkt voor accountants
    • #2 – De accountancyopleiding
    • #1 – Vooruitblik 2024
  • Partners
  • Opleidingen
    • AV Young Professional
    • Summercourses
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
    • Nationaal Congres Familiebedrijven
  • AV-Top 50
    • AV-Top 50 | 2024
    • AV-Top 50 | 2023
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
  • Specialist
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Nieuwsbrief
  • AV Young Professional
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
  • Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Nieuwsbrief
  • AV Young Professional
Accountancy Vanmorgen

  • Nieuws
    • Accountancy
    • Fiscaal
    • Overig
  • Magazine
    • 2025, Fusies en overnames
    • 2024, AV-Top 50
    • 2024, ICT & Kengetallen
    • 2024, Fusies en Overnames
    • 2023, Lifestyle en Carrière
    • 2023, ICT en Kengetallen
    • 2023, AV-Top 50
    • 2022, Lifestyle en Carrière
    • 2022, Bedrijfsovername
    • 2022, ICT en Kengetallen
    • 2022, AV-Top 50
  • Blog
  • Podcast
    • #11 – Schijnzelfstandigheid onder zzp’ers
    • Extra – Young professionals
    • # 10 – Terugblik 2024 en vooruitblik 2025
    • #9 – Klacht- en tuchtrecht
    • #8 – Administratiekantoren
    • Extra – Tooling
    • #7 – Regeldruk in de mkb-praktijk
    • #6 – Diversiteit en inclusie
    • #5 – Fusies en overnames in de accountancysector
    • Extra – (Corona)schuldenproblematiek
    • # 4 – De mkb-accountant en duurzaamheid
    • #3 – Arbeidsmarkt voor accountants
    • #2 – De accountancyopleiding
    • #1 – Vooruitblik 2024
  • Partners
  • Opleidingen
    • AV Young Professional
    • Summercourses
  • Vacatures
    • Kantoren
  • Kennisdocs
  • Events
    • Nationale salarisdag
    • Nationaal Congres Familiebedrijven
  • AV-Top 50
    • AV-Top 50 | 2024
    • AV-Top 50 | 2023
    • AV-Top 50 | 2022
    • AV-Top 50 | 2021
  • Specialist
Home » Huwelijkse voorwaarden in het zicht van overlijden; een blijvertje? (1)

Huwelijkse voorwaarden in het zicht van overlijden; een blijvertje? (1)

Accountancy

3 mei 2023 door Fiscount

In de praktijk van de estate planning is het zo ongeveer de belangrijkste tool die we hebben… Zodra het overlijden van een van de echtelieden nadert, analyseren we razendsnel welke vorm huwelijksvermogensregime[1] het beste past bij de omstandigheden van dat moment. Binnenkort beslist de Hoge Raad over de vraag of in een dergelijke casus sprake was van fraus legis. Zo ja, hoe kan dit onze bestaande praktijk gaan beïnvloeden?

Allereerst de vraag: wat houdt die bestaande praktijk in? Het gebruik van huwelijkse voorwaarden bij naderend overlijden bestaat al zeer lang. Het kwam echter in een stroomversnelling na het vervallen van BW 1:119 op 1 januari 2012.[2] In dat artikel was opgenomen dat voor het wijzigen van huwelijkse voorwaarden staande het huwelijk voorafgaande goedkeuring van de rechtbank was vereist. Daar was al snel een maand mee gemoeid. Sinds 2012 kunnen we huwelijkse voorwaarden bij notariële akte desgewenst binnen enkele dagen opmaken of wijzigen. Weliswaar moet die akte nog bij de rechtbank worden ingeschreven, maar dat hoeft niet per se te gebeuren voor het overlijden. Uiteraard wordt dan ook het testament in de beoordeling meegenomen.

Effect op erfbelasting

Wat krachtens huwelijksvermogensrecht wordt verkregen, verlaagt de nalatenschap en daarmee de daarover verschuldigde erfbelasting. Met name als de vermogens van de echtelieden sterk uiteenlopen – en de langstlevende het verschil na overlijden wordt gegund – is dit een dankbare tool. Uiteraard zetten we die pas kort voor overlijden in, anders zou deze contraproductief kunnen werken. De meest vermogende langstlevende zou dan via huwelijksvermogensrecht een deel van zijn vermogen kwijtraken en dit krachtens erfrecht (belast) weer verkrijgen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Beleid tot heden

Mede gezien het sinds 2012 in de praktijk toegenomen gebruik van deze tool heeft de staatssecretaris zich niet onbetuigd gelaten en bij besluit van 29 maart 2018[3] aangegeven welke varianten naar zijn inzicht niet als een belaste schenking worden aangemerkt. In dat besluit noemt hij de volgende mogelijkheden:

  1. Tijdens huwelijk wijzigen naar een wettelijke gemeenschap van goederen.[4] Hierbij blijft ieders aanbrengst buiten de gemeenschap.
  2. Voor of tijdens het huwelijk aangaan van een algehele gemeenschap van goederen in gelijke delen[5] bij huwelijkse voorwaarden.
  3. Voor of tijdens het huwelijk overeenkomen van een verplicht wederkerig finaal verrekenbeding bij overlijden, of bij overlijden en bij echtscheiding.
  4. Voor of tijdens het huwelijk aangaan van een algehele gemeenschap van goederen in ongelijke delen, mits de meest vermogende ten minste 50% van het totaalvermogen behoudt, en ook niet meer verkrijgt dan hij/zij al had.

Wat missen we dan nog?

De volgende variant (5) is in het besluit van 29 maart 2018 bewust níet goedgekeurd: ‘voor of tijdens het huwelijk aangaan van een beperkte gemeenschap van goederen betreffende een of meer specifieke vermogensbestanddelen’. In het op 29 maart 2018 gewijzigde besluit van 5 juli 2010[6] was specifiek opgenomen dat het door een van beiden voorafgaand aan het sluiten van het huwelijk inbrengen van bijvoorbeeld een woning in een beperkte gemeenschap, onder omstandigheden wel als een schenking kan worden aangemerkt. In het besluit van 29 maart 2018 komt dit niet terug, maar wordt er ook geen specifieke goedkeuring voor verleend. Vlees noch vis dus. Echter, na het arrest van de Hoge Raad inzake de beperkte gemeenschap van bankrekening[7] is er in de literatuur geen twijfel meer. Algemeen wordt aangenomen dat ook deze variant niet kan worden aangemerkt als een belaste schenking.

Hoe past de casus waarover A-G IJzerman op 17 februari jl. oordeelde, in dit verhaal?

De casus waarover de Hoge Raad zich nog moet buigen, is een variant op mogelijkheid 4 hiervoor, die als volgt luidt: een man en vrouw huwen in 2015 in algehele gemeenschap van goederen in gelijke delen, dus ieder 50%. Ze wonen dan al 33 jaar samen en hebben een aanzienlijk vermogen opgebouwd. In 2017 wordt de man ernstig ziek en worden huwelijkse voorwaarden opgemaakt. Voortaan hebben zij een algehele gemeenschap van goederen in ongelijke delen. De man wordt voor 10% gerechtigd, de vrouw voor 90%. Binnen twee maanden overlijdt de man; zij hebben geen kinderen, de vrouw is enig erfgenaam.

De inspecteur stelt dat op het wijzigen[8] van de huwelijkse voorwaarden het leerstuk van fraus legis moet worden toegepast. Zodoende kan 40% van de huwelijksgemeenschap worden geherkwalificeerd als een belaste schenking en bovendien als een fictieve verkrijging met erfbelasting worden naverrekend.[9] Hof Amsterdam volgt de inspecteur. Doel en strekking van artikel 1, eerste en zevende lid, alsmede artikel 12 Successiewet zouden worden miskend als het aangaan van de huwelijkse voorwaarden in dit geval niet op één lijn zou worden gesteld met een belaste schenking. Ook oordeelt het hof dat in deze casus het ontgaan van erfbelasting een doorslaggevende rol speelt bij het aangaan van de huwelijkse voorwaarden. Zowel de vrouw als de staatssecretaris van Financiën gaat in cassatie.

A-G IJzerman concludeert dat het ontgaan van erfbelasting het motief is voor het aangaan van de huwelijkse voorwaarden. Immers, de huwelijkse voorwaarden zijn opgemaakt in het zicht van overlijden van de man. Verder heeft de vrouw ook geen reële, zakelijke motieven aangevoerd voor het aangaan van de huwelijkse voorwaarden. Er waren immers geen kinderen en de vrouw was de beoogde, enige erfgenaam.

Belang voor onze praktijk

Besluit de Hoge Raad dat in de hiervoor beschreven specifieke casus sprake was van fraus legis? Dan betekent dat nog niet dat de goedkeuringen van de staatssecretaris in de andere, hiervoor genoemde gevallen zullen worden aangepast of ingetrokken. Helemaal gerust kunnen we daar echter toch niet op zijn; ook in de hiervoor onder 1 tot en met 4 genoemde gevallen kan het uiteraard voorkomen dat de huwelijkse voorwaarden feitelijk geen of nauwelijks reële betekenis hebben. Dat zou mijns inziens overigens wel het geval zijn als de zieke echtgenoot een of meer kinderen zou hebben. Wijziging van de huwelijkse voorwaarden is dan rechtstreeks van invloed op de positie van deze kinderen bij overlijden.

Wat kunnen we van de Hoge Raad verwachten?

Dat is allerminst zeker. In deze zaak lijkt het op het eerste gezicht zonneklaar dat het handelen van de man en vrouw fiscaal gemotiveerd was. De huwelijkse voorwaarden hadden economisch geen enkele reële betekenis, als we aannemen dat de vrouw als enige erfgenaam ook zonder deze huwelijkse voorwaarden het gehele gezamenlijke vermogen toch wel had verkregen. In dat geval had de vrouw het aandeel van de man van 50% echter geheel krachtens erfrecht verkregen. Niettemin zijn arresten waarin fraus legis daadwerkelijk door de Hoge Raad wordt toegepast, zeer zeldzaam. Inhoudelijk zijn er zeker argumenten contra.[10] We wachten het oordeel van de Hoge Raad geduldig af, waarna ik in een tweede bijdrage dit arrest nader zal analyseren.

Erik Tops is verbonden aan Fiscount als fiscalist/estate planner.

[1] Hierna zal ik alleen spreken over het huwelijk. Uiteraard is het besprokene een-op-een vergelijkbaar met een geregistreerd partnerschap.
[2] Wetsvoorstel 28 867 inzake Wijziging van Titel 6, 7 en 8 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (inhoudende aanpassing van de wettelijke gemeenschap van goederen).
[3] Besluit van 29 maart 2018, nr. 2018-45958.
[4] Onder wettelijke gemeenschap hier te verstaan: de beperkte gemeenschap, zoals die ontstaat bij een huwelijk zonder voorwaarden, gesloten na 1 januari 2018.
[5] Onder algehele gemeenschap in gelijke delen hier te verstaan de gemeenschap die zou ontstaan bij een huwelijk zonder voorwaarden, gesloten voor 1 januari 2018. Daartoe dient de aanbrengst in de huwelijkse voorwaarden te worden ingesloten.
[6] DGB 2010/872M
[7] ECLI:NL:HR:2021:708
[8] In casu werden de voorwaarden niet gewijzigd, maar opgemaakt.
[9] Aangezien het overlijden binnen 180 dagen na de schenking heeft plaatsgevonden.
[10] Lezenswaardig is de aantekening van de redactie van Vakstudie Nieuws in VN 2023/15.9


Duurzaamheid is hèt verplichte PE-onderwerp van de NBA voor 2023. Bekijk hier het programma van Fiscount m.b.t. duurzaamheid.

Categorie: Accountancy

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Kennispartner

Einde kabinet – hoe gaat het verder met de landbouwvrijstelling?

Partnercarrousel

Wanbetaling brengt Nederlandse mkb’ers in financiële problemen
AI voor mkb-accountants: pas op voor middelmaat
AFAS Software maakt in 2025 overstap naar volledig elektrisch wagenpark  
Meegroeien met een mkb-ondernemer is minder spannend dan je denkt
Bouwen aan het accountantskantoor van morgen: zes doelen waarmee je écht het verschil maakt
Zo stel je eenvoudig en gestructureerd de jaarrekening op vanuit een administratie
AV-Top 50 | AI in de accountancy: een nieuwe samenwerking
De route naar een datagedreven kantoor
De drie beste declaratieapps voor je zakelijke uitgaven in 2025
Uiteindelijk belanghebbende Wwft: wat je moet weten over de UBO-verplichtingen
Koppel Zenvoices nu met Microsoft Dynamics 365 Business Central
Van nationaliteit naar fiscale valkuil: wat doe je als je klant ook Amerikaan is?
Ondersteun je klanten beter, sneller en met minder handmatig werk.
Zo geef je goed advies over aangiften van erf-en schenkbelasting
Zo zorg je voor een goede integratie van remoteteams
DAC7 in de praktijk: wat middelgrote platforms moeten weten in 2025
Consolideren met wederzijds belang
Hoe kies je de beste urenregistratie-software voor jouw accountantskantoor?
Accountants en bedrijfswaardering: je bent een onmisbare schakel
XLReporting breidt uit naar grootzakelijke markt
Waarom accountants liever anoniem werkgevers verkennen
Waarom geen genormaliseerd niveau materiële vaste activa?
Uren schrijven geen tijdrovende klus meer: hoe De Hooge Waerder uren terugwon met ClockAssist
Boekhoudlandschap sterk gefragmenteerd, softwarekampioen ontbreekt (nog) in Europa
Van cijfers naar strategie met software
AI, deepfakes en digitale identiteit: waarom betrouwbare verificatie belangrijker is dan ooit
Waarom jouw accountantskantoor over moet op bellen met Microsoft Teams
Hoe speel je in op de kritische klant van 2025?
Doe jij ook mee aan het AV-padeltoernooi op 26 juni?
Wat betekent het einde van het Logius Portaal voor het deponeren van je jaarrekening? 
Vijf tips voor het efficiënt beheren van klantdossiers 
De mens is “nooit” de oorzaak van een datalek 
Fusies en overnames in de accountancysector: wat betekent dit voor jou als accountant?
Zo maakt Joanknecht gebruik van SharePoint als DMS
ICT & Kengetallen | Bouwstenen om de adviesrol op en uit te bouwen
Bjorn Lunden introduceert PSD2-bankkoppeling voor ondernemers en accountants
Banvo kiest voor Qwoater: “Standaardisatie is de sleutel tot succesvolle digitalisering”
ICT & Kengetallen | “Accountantskantoren kunnen veel sneller factureren”
Wwft-compliance in 2025: waarom handmatig werken niet meer voldoet
Fiscale voorjaarsstorm op komst, ben jij voorbereid?
Meer tijd voor medewerkers door digitalisering dankzij HR workflows
Sportlink en AFAS bundelen kracht en kennis om sportclubs financieel fit te maken
Hoe financier je werkkapitaal voor een onderneming?
Meer financiële ruimte? De energiebon als slimme oplossing
Het ‘zo-goed-als-zeker’-criterium van de Hoge Raad
Bouw een sterk accountancyteam en stimuleer teamontwikkeling
Jaarrekening onder druk? Zo maak je het proces foutloos en beheersbaar met slimme software
Loonontwikkelingen in 2024: zowel kansen als bedreigingen voor ondernemers
Werkgeverslasten berekenen: vijf vragen beantwoord     
ICT & Kengetallen | Snel, betrouwbaar en veilig op de plek van bestemming
Een netwerk vol kennisen ervaring
AV-Top 50 | Gratis opleiding belangrijk wapen in strijd tegen personeelstekort
Als de zzp’er toch een werknemer is: herkwalificatie
Inhuur van VOF (vennoten) te beschouwen als zzp’ers of werknemers?
Waarom kennis van arbeidsrecht belangrijk is voor adviseurs

Vacatures

Zelfstandig Assistent Accountant Samenstelpraktijk
PIA Group
Teamleider Accountancy  – Dronten
aaff
Controleleider
PIA Group
Senior Assistent Accountant
Schipper Accountants
Relatiebeheerder  
Scab
Adviseur accountancy Agri & Food – Zwolle
aaff
Gevorderd assistent accountant Audit
BonsenReuling
Teamleider Accountancy – Culemborg
aaff
Zelfstandig Assistent Accountant Samenstel
Steens & Partners Accountants en Adviseurs
Accountant AA
Hendriksen Accountants en Adviseurs
Accountant met partnerambitie
Schipper Accountants
Assistent Accountant gevorderd AA Zwijndrecht
PIA
Assistent accountant Agri & Food – Raamsdonksveer
aaff
Assistent Accountant Controlepraktijk (Audit) Gouda
WEA Gouda
Assistent accountant mkb- Zelhem
aaff
Adviseur accountancy Agri & Food – Hoogeveen
aaff
Beginnend assistent accountant – Elst
BonsenReuling
Vacature Assistent accountant Barchem
Westerveld en Vossers
Teamleider Accountancy – Arnhem
aaff
Agro Accountant
Schipper Accountants
Senior Assistent Audit
Confirm Audit & Assurance
Gevorderd Assistent Accountant Samenstelpraktijk
Kaap Hoorn
Controleleider / Accountant Auditpraktijk
PIA Group
Finance & Business Development Analyst
PIA Group
Assistent Accountant
Schipper Accountants
zelfstandig assistent accountant samenstelpraktijk
Scab
Financieel administratief medewerker
Scab
Gevorderd Assistent Accountant Auditpraktijk
PIA Group
Beginnend assistent accountant – Lichtenvoorde
BonsenReuling
Junior Adviseur mkb
KRC van Elderen
Adviseur Agro
Schipper Accountants
Ervaren Assistent Accountant- Gouda
WEA
Assistent accountant controlepraktijk
Scab
Adviseur Vakspecialist Accountancy
Schipper Accountants
Accountant RA
PIA Group
Accountant Agri & Food- Gorinchem
aaff
Adviseur mkb / Accountant
KRC Van Elderen
Accountant mkb- Gorinchem
aaff
Beginnend assistent accountant Audit
BonsenReuling
Vacature Relatiebeheerder Barchem
Westerveld en Vossers
Beginnend Assistent Accountant Audit & Assurance
PIA Group
Finance Consultant
a.s Works
Gevorderd assistent Accountant – Controlepraktijk
PIA Group
Adviseur Accountancy Agri & Food – Raamsdonksveer
aaff
Zelfstandig Assistent Accountant
Hendriksen
Abonneer nieuwsbrief AV

Meest gelezen

  • Miljonair Barry Hay luncht voor 14,25 64.8k weergaven

  • De Wet toekomst pensioenen: eerste afdronk is goed 7k weergaven

  • Belastinginspecteurs vaak nalatig bij vaststellen schuld belastingfouten 4.3k weergaven

  • Tweede Kamer stemt in met tegenbewijsregeling box 3, geen verzachting vastgoedbeleggers 2.5k weergaven

  • Accountant vreest tijdelijk aan de zijlijn te staan na tuchtklacht NBA 2.5k weergaven

Vraag en aanbod

Ter overname/aansluiting gezocht: accountants-, belastingadvies- en administratiekantoor in de regio Kennemerland
Mbi-kandidaat voor administratiekantoor in Rotterdam gezocht
Mbi-kandidaat gezocht voor accountantskantoor in medische sector
Ter overname aangeboden: administratiekantoor in Overijssel met sectorspecialisatie
Administratiekantoor ter overname gezocht
Ter overname gezocht: administratiekantoren in heel Nederland
Mbi-kandidaat voor administratiekantoor in Zeewolde gezocht
Ter overname gezocht: accountants- of administratiekantoor regio Rotterdam
Ter overname aangeboden: administratiekantoor in de regio Doetinchem
Mbi-kandidaten en/of accountantskantoor gezocht in Zeeland
Samenwerking aangeboden voor wettelijke controles
Administratiekantoor regio Hendrik Ido Ambacht ter overname gezocht
Ter overname aangeboden: Accountantskantoor in de kop van Noord-Holland
Samenwerking gezocht/aangeboden door audit-onlykantoor
Mbi-kandidaat gezocht voor accountantskantoor uit Twente
Mbi-kandidaat voor administratiekantoor regio Den Haag gezocht
Mbi-kandidaat gezocht voor accountantskantoor uit de regio Eindhoven
Ter overname of fusie gezocht: accountants- of belastingadvieskantoor Noordoost-Brabant

Accountancy Vanmorgen (AV) is het platform voor accountants en iedereen die geïnteresseerd is in nieuws, trends, ontwikkelingen, achtergronden en wetenswaardigheden in en rond accountancy en ondernemerschap.

Accountancy Vanmorgen is een uitgave van MOCuitgevers.

 

Categorie

  • Nieuws
  • Blog
  • Partners
  • Opleidingen
  • Vacatures
  • AV-events

Info

  • Over ons
  • Adverteren
  • Vrienden
  • Contact
  • Shop
  • Algemene voorwaarden MOCuitgevers Vanmorgen
  • Annuleringsvoorwaarden
  • Privacybeleid
  • Facebook
  • Twitter
  • LinkedIn
  • Mail
Cookies
Om u beter van dienst te kunnen zijn, maakt Accountancy Vanmorgen gebruik van cookies. Klik op instellingen om de cookie instellingen te wijzigen.
  • Ik ga akkoord
  • Instellingen
  • Functionele cookies zijn noodzakelijk voor de werking van deze website.
  • We gebruiken Google Analytics, netjes geanonimiseerd.
  • We gebruiken de marketing cookies om gepersonaliseerde advertenties te tonen.
  • Annuleren
  • Ik ga akkoord

Instellingen