Het nieuwe PE-systeem voor accountants is een mooie vooruitgang, maar er kleven ook enkele risico’s aan volgens algemeen directeur Servaas Vrijburg van Fiscount (hét kennis-, advies- en trainingscentrum voor de accountancybranche). Wat betekent dit voor de accountant die zich begeeft op de arbeidsmarkt?
Het PE-systeem staat voor Permanente Educatie en daagt professionals uit zich tijdens hun werkzame carrière inhoudelijk te blijven ontwikkelen. Tot voor kort hield dit voor accountants in dat zij via cursussen en trainingen jaarlijks gemiddeld veertig punten moesten halen, maar het systeem is de afgelopen jaren volledig op de schop gegaan. Voor de laatste en grootste groep geldt het nieuwe systeem vanaf 1 januari 2021. ‘Het PE-systeem bestaat al heel lang’, legt Vrijburg uit. ‘De gedachte erachter is dat je na je studie bekwaam bent. Maar wie bekwaam is, moet dat natuurlijk ook blijven. Tot nu toe volgde de accountant jaarlijks diverse cursussen en noteerde hij alleen kort waar hij bij was geweest. De NBA vond dit kwantitatieve systeem echter niet meer passen in de huidige tijd. Dat je bij een training of cursus aanwezig bent geweest, zegt op zich nog niet dat je daadwerkelijk iets hebt geleerd.’
Persoonlijk OntwikkelingsPlan
In het nieuwe kwalitatieve systeem stelt de accountant jaarlijks een Persoonlijk OntwikkellingsPlan (POP) op. Hierin formuleert hij leerdoelen en bedenkt vervolgens zelf manieren om die leerdoelen te halen. Volgens Vrijburg is dat een aanzienlijke verzwaring. ‘Ik ben helemaal voorstander van het nieuwe systeem, omdat het goed aansluit bij de veranderende rol van de accountant en de moderne tijd. Maar omdat de accountant ineens naast zijn werk aan de slag moet met een leerplan, vraagt dit wel veel meer van hem.’
Een POP opstellen is volgens Vrijburg bovendien nog niet zo simpel. ‘Je moet kunnen reflecteren en je moet kunnen inschatten welk studiemateriaal goed past bij je leerdoel. Is dat een training? Een podcast? Een boek lezen? Of misschien wel zelf een artikel schrijven? Daarnaast moet je het verschil begrijpen tussen kennis, houding en vaardigheden, actief en passief leren en tussen taken, rollen en resultaat. De accountant moet dat allemaal schriftelijk kunnen duiden. Dat kan best een pittige opdracht zijn voor iemand die hier weinig ervaring mee heeft.’
Valkuil
De NBA zal steekproefsgewijs de leerplannen beoordelen. Dit betekent dat een accountant vermoedelijk eens in de zes á zeven jaar wordt gecontroleerd. Mocht het plan inhoudelijk onvoldoende zijn, dan krijgt hij de mogelijkheid het POP aan te passen. Dat klinkt sympathiek, maar hier ligt volgens Vrijburg een grote valkuil. ‘Als je eens in de zeven jaar wordt gecontroleerd, is er voor een flinke groep geen lerende drive. Je loopt het risico dat accountants het plan van het jaar daarvoor gaan hergebruiken en daardoor niks meer bijleren. Stel je eens voor dat dit structureel gebeurt en dat we over tien jaar in de kranten lezen dat het niveau van accountants hierdoor te laag is. Ze keuren hun eigen vlees en dat zou kunnen leiden tot serieuze imagoschade voor de gehele accountancybranche.’
Om dit te voorkomen, pleit hij voor een veel intensievere controle, in elk geval voor de eerste vijf á tien jaar. ‘Ik heb het al her en der gehoord: “Wij accountants hebben toch geen controle nodig!?” Nou, om veranderdeskundige Ben Tiggelaar vrij vertaald aan te halen “het vlees is zwak”. Accountants zijn net mensen en hebben dus wel degelijk begeleiding en ontwikkeling nodig.’
Stimulans arbeidsmarkt
Wel is Vrijburg van mening dat de nieuwe methode kan helpen bij het vinden van een nieuwe baan. ‘Ik denk dat het een stimulans kan zijn voor de arbeidsmarkt. Want wat lees je als werkgever liever? Een boeiend ontwikkelingsplan met mooie leermomenten en interessante keuzes voor studiemateriaal of een afgeraffeld vodje waaruit geen enkele creativiteit blijkt? Ik denk dat de jonge accountant die een of twee keer een carrièrestap wil zetten er zeker baat bij heeft om hier fanatiek mee aan de slag te gaan.’
Om accountants beter te ondersteunen bij de keuze van studiematerialen biedt Vrijburg naast de trainingen en cursussen die Fiscount eerder al organiseerde, ook leerroutes aan. ‘Leerroutes zijn helemaal afgestemd op het nieuwe PE-systeem, zitten als het ware tussen een opleiding en cursus in en geven suggesties hoe een accountant kennis kan opdoen over een specifiek onderwerp. Dat kan nog steeds een cursus of training zijn, maar bijvoorbeeld ook een meeloopstage, een opdracht maken en presenteren, een podcast luisteren of een training geven.’
Hij beaamt dat het nieuwe PE-systeem een groot beroep doet op de creativiteit, op zelfinzicht en discipline. ‘Het is een valkuil, maar ook een kracht. Weet je nog dat je vroeger op school leerlingen had die er met de pet naar gooiden en leerlingen die altijd hun huiswerk op tijd afhadden? Die tweedeling gaan we nu weer zien. Er is veel vrijheid-blijheid, maar er komt ook duidelijk een ijzeren discipline bij kijken. Wil je een mooie carrière in de accountancy? Dan is het zeker zaak werk te maken van een mooi ontwikkelingsplan.’
Geef een antwoord