Verslag 2e fiscale mediationtafel: van suggesties naar aanpak

Op 25 mei jl. vond de 2^e fiscale mediationtafel plaats, die deel uitmaakt van het ‘Manifest in beweging – stappen in conflictbemiddeling’.¹ Dit initiatief van het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK), de Nederlandse Mediatorsvereniging (NMv), ACB Mediation, ADR Register en Fiscount heeft als doel om alternatieve vormen van geschilbeslechting (waaronder mediation) breed te bevorderen in de gehele samenleving. Tijdens deze tafel stond de aanpak van gedane suggesties centraal.

Tijdens de eerste ronde tafelbijeenkomst op 19 november 2021 werd voornamelijk opgehaald wat ervoor nodig is om fiscale mediation een gangbare vorm van geschilbeslechting te kunnen laten zijn, voor kwesties die zich daarvoor lenen. Het kan niet genoeg benadrukt worden dat fiscale mediation geen heilige graal is en ook zeker niet geschikt is voor elke kwestie. De initiatiefnemers zijn van mening dat fiscale mediation een zeer welkome aanvulling is in de gereedschapskist van fiscale ‘rechtsmiddelen’; zowel van de adviseur als van de inspecteur.

De uitkomst van de 1^e rondetafelbijeenkomst splitste zich op in grofweg twee wegen: suggesties voor verbetering van de overlegcultuur en suggesties voor verbetering van het wettelijk kader. Het ontwikkelen van mediationvaardigheden en flankerende regelgeving ter verbetering van een meer gelijkwaardige rechtspositie tussen de Belastingdienst en de belastingplichtige, worden hieronder nadrukkelijk begrepen, zo is de conclusie. Tijdens de 2^e rondetafelbijeenkomst op 25 mei jl. is voornamelijk gekeken naar de vraag ‘Hoe gaan we hetgeen is opgehaald tijdens de 1^e rondetafelbijeenkomst daadwerkelijk realiseren?’

Uitkomsten 2^e rondetafelbijeenkomst

De 2^e rondetafelbijeenkomst heeft een aantal suggesties opgeleverd voor:

Een betere overlegcultuur:

1. Koudwatervrees wegnemen: voor het aanvragen van een fiscale mediation door zowel een belastingplichtige/adviseur als een belastinginspecteur lijkt er sprake te zijn van ‘koudwatervrees’. De vraag is of dit klopt en zo ja, waar die vrees vandaan komt. Hiertoe zal worden onderzocht of een pilot kan worden gerealiseerd, waarbij concrete kwesties begeleid en gemonitord zullen worden. Hiervoor zal een oproep worden gedaan. Een eventuele wetenschappelijke onderbouwing of aanvulling kan (later) desgewenst worden toegevoegd.

2. Onderzoek naar mogelijke opname in het curriculum: er zal contact worden opgenomen met universiteiten, hogescholen en andere opleiders om te onderzoeken óf – en zo ja, hoe – fiscale mediation deel kan uitmaken van het onderwijsprogramma. De grondgedachte hierbij is ‘jong geleerd is oud gedaan’. Naar analogie van het fiscale procesrecht kan, naast theorie, bijvoorbeeld een rollenspel deel uitmaken van een (deel)vak c.q. het onderwijsprogramma.

3. Artio Academie wil dit najaar starten met een separate opleiding Fiscale mediation. Deze opleiding zal uniek zijn in de markt en is zowel bedoeld voor belastingadviseurs als belastinginspecteurs. 

Voorlichting

4. Fiscount heeft in januari van dit jaar ongeveer 500 accountants en belastingadviseurs bijgepraat omtrent tal van aspecten van fiscale mediation: voor- en nadelen, kansen, hoe aan te pakken, waar op te letten, wanneer wel, wanneer niet, etc. Mogelijk kan dit breder worden getrokken, zowel onder adviseurs als onder inspecteurs/belastingambtenaren. Zie hiervoor ook het interview met mr. Ron Dautzenberg, mediator bij de Belastingdienst, in Het Register, nummer 2022/2.

Laagdrempeliger

Fiscale mediation mag ook laagdrempeliger worden. Hiervoor zijn de volgende suggesties genoemd:

5. Fiscale mediation zou veel prominenter op de website van de Belastingdienst mogen worden getoond (betere ontsluiting voorportaal). Dat geldt ook met betrekking tot een lijst met mediationcoördinatoren. Onderzocht zal worden of dat haalbaar is en ook of de huidige routing (via de Belastingtelefoon) voldoende uitnodigend is.

6. Zowel in de Leidraad Horizontaal Toezicht als in vaststellingsovereenkomsten tussen de Belastingdienst en belastingplichtigen wordt de optie van mediation in het geheel niet (respectievelijk weinig tot zelden) opgenomen. Dit zou juist eerder standaard als mogelijkheid moeten worden opgenomen (mediationclausule). Onderzocht zal worden of dat haalbaar is, en zo niet, wat is of wat zijn dan de belemmerende factoren? 

Verbetering van het wettelijk kader

7. Wetswijzigingen: a) maak van de AWR, net als van de Awb, een open systeem; b) vul het hoorrecht aan met een mediationrecht; en c) voer een fiscaal equivalent in van artikel 96 RV. Voor deze punten zal contact worden gezocht met de politiek. Immers, uitvoerbaarheid en draagvlak zijn de twee belangrijkste pijlers om wetswijzigingen te realiseren.

8. Invoering van een separaat fiscaal kort geding lijkt niet nodig. Op grond van de huidige wetgeving is een fiscaal kort geding al mogelijk. Wellicht speelt hier het beginsel ‘onbekend maakt onbemind’. Zie het artikel van mrs. R. Vos en P.J.B.G. Schrijver in Tijdschrift voor Formeel Belastingrecht 2000/5, ‘De voorlopige voorziening in fiscalibus’.

9. Invoering van een fiscale ombudsman lijkt op dit moment prematuur. Niet alleen kan de Nationale Ombudsman ook worden ingezet bij fiscale geschillen, in het regeerakkoord is de mogelijkheid (met budget!) opgenomen van een TAS (Taxpayers advocate service). Op dit moment is niet helder op welke wijze een Nederlandse TAS zal worden ingericht en hoe deze zich zal verhouden tot bijvoorbeeld het STELLA-team en het Team Escala van de Belastingdienst. Dit jaar heeft het VFM (Vereniging voor Fiscale Mediation) op haar lustrumcongres (8 december a.s.) de TAS als nadrukkelijk onderwerp op haar programma staan. De ontwikkelingen op dit punt zullen worden gevolgd.

10. Een nog openstaand punt: het in contact treden met de rechterlijke macht ter bevordering van fiscale mediation. Omwille van de tijd komt dit punt bij een volgende tafel aan bod.

Wordt vervolgd!

drs. Servaas M.M. Vrijburg is zakelijk mediator | herstructureringskundige | business coach | trainer | statutair directeur Fiscount

1 _{Het ‘Manifest in beweging – stappen in conflictbemiddeling’ krijgt vorm door verschillende tafels: een buurtbemiddelingstafel, een expertisecentratafel, een opleiderstafel, een mediationclausuletafel, etc.} En zo dus ook een fiscale mediationtafel ter bevordering van fiscale mediation tussen onder andere de Belastingdienst en de belastingplichtige c.q. zijn of haar adviseur.

---

Wil je als accountant een zakelijk schuldsaneringsproces van je klant kunnen begeleiden? Volg dan de cursus De rol van de accountant in een zakelijk (WHOA-) schuldsaneringstraject.